رقابت تنگاتنگ است و باید در عرصه بین‌الملل تلاش کنیم تا در جذب سرمایه‌گذاران خارجی موفق شویم، زیرا نیاز به منابع، انتقال تکنولوژی و ایجاد اشتغال داریم.
حال دیگر نگاه گذشته نسبت به سرمایه‌گذار کم‌کم در حال تغییر است و این تغییر را با اصلاح آیین‌نامه‌ها و قوانین جذب سرمایه شاهد هستیم، اما آیا واقعا عزم جدی در این زمینه وجود دارد و آیا واقعا با روان سازی قوانین، در عمل و اجرا نیز به قول وزیر امور اقتصادی و دارایی فرش قرمز را زیر پای سرمایه‌گذار پهن کرده‌ایم تا بدون هیچ دغدغه‌ای و بدون قفس آهنین بروکراسی طرح‌ها و پروژه‌هایشان را پیش ببرند. تاکنون همایش‌های زیادی در این سال‌ها در زمینه سرمایه‌گذاری برگزار شده است و تلاش شده تا با معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری و تبیین سیاست‌های کشور نگرشی را در میان دولتمردان و سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در کشور ایجاد کند و اخیرا نیز با همکاری سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران و شورای عالی امور ایرانیان مقیم خارج و استانداری فارس بزرگ‌ترین همایش سرمایه‌گذاری خارجی کشور در روزهای یکم و دوم خرداد در شیراز برگزار شد تا فرصت تعامل و همفکری بخش‌های خصوصی و دولتی را به وجود آورد.
در همایش ائتلاف سرمایه در ایران بیش از هزار پروژه به صورت طرح عام به ارزش 50 میلیارد یورو و 300 پروژه به صورت خاص در قالب پکیجی در 8 کارگروه تخصصی در زمینه نفت، گاز و پتروشیمی، پروژه‌های صنعتی و معدنی، گردشگری و توریسم، درمان، کشاورزی و مواد غذایی، حمل و نقل، انرژی، ساختمان و صنایع وابسته و تامین مالی، خصوصی‌سازی و سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه به سرمایه‌گذاران ارائه شد.
هر چند در این همایش اعلام شده بود که بیش از 250 سرمایه‌گذار خارجی شامل سرمایه‌گذاران خارجی از 20 کشور و سرمایه‌گذاران ایرانی مقیم خارج از 30 کشور حضور دارند اما به گفته حاضرین همایش، اطلاعات کافی در این زمینه وجود نداشت و دفترچه و بروشورهای توزیع شده در میان شرکت‌کنندگان در همایش فاقد اطلاعات لازم درباره سرمایه‌گذاران ایرانیان مقیم خارج و خارجی‌ها بود و در کتابچه سرمایه‌گذاران برتر فقط به رزومه‌کاری و بیوگرافی تعدادی از سرمایه‌گذاران داخلی بسنده شده بود که نمی‌توانست اطلاعات لازم را در اختیار سرمایه‌گذاران ایرانی مقیم خارج و سرمایه‌گذاران خارجی و بالعکس قرار دهد. هرچند به گفته رئیس کل سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران در این همایش سعی شده بود تا پنل‌های تخصصی برای مذاکرات رودررو طرف‌های ایران و خارجی برگزار شود اما جمعیت زیاد و نبود یک برنامه مشخص برای مذاکرات چهره به چهره باعث شده بود تا شرکت‌کنندگان نتوانند نتیجه مطلوب را از این‌گونه نشست‌ها دریافت کنند.
با وجود برخی کمی و کاستی‌ها از سوی شرکت مجری برگزارکننده این همایش در کل برگزاری چنین همایش‌هایی می‌تواند به مرور با رفع نواقص و فرهنگ‌سازی لازم در زمینه مهم شمردن یک سرمایه‌گذار و ایجاد فرصت تعامل و همفکری بین مسوولان کشور برای حمایت و پشتیبانی از سرمایه‌گذاران و صاحبان پروژه‌ها دستاوردهای مثبتی را برای کشور به همراه داشته باشد.
براساس آمار رسمی که از سوی مسوولان ارائه می‌شود طی سه چهار سال اخیر 40 میلیارد دلار پروژه‌های مصوب سرمایه‌گذاری خارجی داشته‌‌ایم و 80 درصد ورودی سرمایه‌های خارجی مربوط به 3 سال اخیر بوده است. در سال گذشته نیز رکورد 2 میلیارد و 700 میلیون دلاری وورد سرمایه‌ خارجی شکسته شده است.
در ماه‌ها و سال‌های اخیر اصلاحات بسیار خوبی در زمینه قوانین سرمایه‌گذاری در کشور اتفاق افتاده است که در این بین می‌توان به اصلاح آیین‌نامه سرمایه‌گذاری خارجی در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس و اصلاح ماده پنج اصل 44 قانون اساسی برای رفع محدودیت حضور بانک‌های خارجی در ایران اشاره کرد و امید می‌رود با تسهیل فرآیند جذب سرمایه‌ و ایجاد فضای کسب و کار شاهد سرازیر شدن سرمایه‌ها به ایران باشیم، اما نکته‌‌ای که در رابطه با این‌گونه همایش‌ها مطرح می‌شود این است که این همایش‌ها می‌تواند پس از فراهم آمدن محیط کسب و کار و شرایط به نوعی زنجیره‌ نهایی برای جذب سرمایه‌گذار باشد و باید از چنین فرصت‌هایی حداکثر استفاده را کرد. در حاشیه همایش ائتلاف سرمایه در ایران فرصتی پیش آمد تا با چند تن از سرمایه‌گذاران داخلی و ایرانی مقیم خارج مصاحبه کوتاهی انجام دهیم. طرف‌های مصاحبه پس از انجام گفتگو درخواست کردند که نامی از آنها برده نشود.

روابط را حسنه کنیم
یکی از سرمایه‌گذاران داخلی شرکت‌کننده از استان گلستان در رابطه با ترکیب افراد شرکت‌کننده در این همایش به جام‌جم گفت: بیشتر افرادی که در این همایش شرکت کرده بودند داخلی بوده و متاسفانه بیشتر از کادر اداری سازمان‌ها حضور داشتند به طوری که از استان گلستان به جرات می‌توان گفت 80 درصد از کادر اداری حضور یافتند.
وی در پاسخ به این سوال که موانع موجود در سر راه سرمایه‌گذار در شرایط فعلی را در چه می‌بینید می‌گوید: سرمایه‌گذار چون با خود سرمایه می‌آورد و منافع خود را مد نظر قرار می‌دهد باید احساس امنیت کند؛ هم از لحاظ برگشت سود سرمایه و هم محیطی که در آنجا سرمایه‌گذاری می‌کند. اگر بخواهیم سرمایه‌گذار خارجی را تشویق به سرمایه‌گذاری کنیم باید محیط امنی را برای وی به وجود آوریم.
وی می‌افزاید: یکی از انتقاداتی که مطرح است دولت نباید فقط برای آن‌که ایجاد اشتغال در کشور کند برای یک رشته آنقدر موافقت اصولی صادر کند که مضرات آن بیش از منافع آن باشد و باید با توجه به ظرفیت و مکان‌یابی درست و نیاز هر استان و کشور مجوز صادر شود.

افراد دولتی و اداری شرکت‌کننده
سرمایه‌گذار دیگری از اتاق کشورهای اسکاندیناوی نیز با انتقاد از نحوه برگزاری همایش به جام‌جم می‌گوید: این‌همه راه را برای این به اینجا آمده‌ام که نتیجه بگیرم. یک ماه پیش به من اعلام کردند که عکس و مشخصات بفرست و من هم فرستادم. الان تمایل دارم ببینم کسانی که با آنها می‌توانم کار کنم چه کسانی هستند، اما همه یا مسوولان سازمان‌ها هستند یا کسانی که در کتاب سرمایه‌گذاران برتر معرفی شده‌اند.
وی می‌افزاید: طرف‌هایی که می‌خواهند مشارکت سرمایه‌گذار خارجی و سرمایه‌گذار ایرانی مقیم خارج را جلب کنند باید برای پروژه‌ خود یک بیزینس‌پلان داشته باشند اما افرادی را که من دیدم متاسفانه بیزینس پلان مشخصی نداشتند.
وی می‌افزاید: مثلا من فرمانداری را دیدم که نه سازنده است، نه فروشنده، نه خریدار، نه بانک، نه سرمایه‌گذار، بنابراین بنده چه صحبتی می‌توانم با وی داشته باشم.
وی در پاسخ به این سوال که در دیگر کشورها برای چنین همایش‌هایی چگونه اقدام می‌شود می‌گوید: در کشورهای دیگر قبل از این‌که بنده اعلام کنم می‌خواهم بیایم، یک برنامه به من می‌دهند و می‌گویند در فلان روز می‌خواهیم این کارها را انجام بدهیم و در این روز این اشخاص در رابطه با این موضوع می‌خواهند صحبت کنند. به هر حال من یک بیزینس دارم و در کنارش نیز باید یک بیزینس پلان داشته باشم. اما شما می‌بینید که در این همایش یک کتابچه‌ای از روزمه‌ کاری یکسری اشخاص داده شده است که در آن اعلام شده که این شخص مثلا دکتری دارند، این اطلاعات به درد من نمی‌خورد. در بازار گاهی افرادی هستند که ممکن است دکتری نداشته باشند ولی از نظر کسب و کار وضعیت بهتری از من نوعی داشته باشند، بنابراین طرف باید بداند که چه می‌خواهد.

اطلاعات سرمایه‌گذاران باید در دسترس باشد
این سرمایه‌گذار می‌گوید: وقتی شما کاری را شروع می‌کنید باید یک پایان برای آن در نظر بگیرید و ببینید واقعا چه می‌خواهید.
در حال حاضر گفته می‌شود بیش از 100 نفر از اروپا آمده‌اند. کدامشان در این کتابچه هستند؟ باید اینها مشخص باشند و اطلاعاتشان در دسترس باشد تا تعامل صورت گیرد.
وی می‌افزاید: باید در پنل‌های تخصصی که برگزار می‌شود موضوعات و افراد آن مشخص شود و اگر 4 تا صندلی می‌گذارند در رابطه با بحث کشاورزی افرادی بروند که تخصص آن را داشته باشند.
این سرمایه‌گذار می‌گوید: در کشورهای دیگر اینگونه است که مثلا می‌گویند ما می‌خواهیم شما را به یک انجمن 20 نفره دعوت کنیم و می‌خواهیم در این موضوع و مورد صحبت کنیم، آیا شما علاقه‌مند هستید در این زمینه صحبت کنید. در آن موقع من فکر می‌کنم که برای چه دارم می‌روم، بازدهی آن برای من چیست، چه چیز می‌توانم ارائه بدهم و چه تاثیری برای فردا دارد؟ اما در اینجا ما بیشتر افراد اداری و دولتی را می‌بینیم. این سرمایه‌گذار می‌گوید: ایرانیان مقیم خارج از کشور حدود 7ـ 6 میلیون نفر هستند که کشورشان را دوست دارند و تمایل دارند در کشورشان سرمایه‌گذاری کنند تا برای هموطنان خود اشتغال ایجاد کنند. بنابراین باید شرایط و محیط کسب و کار در کشور فراهم شود.

طرح ایده‌های جدید
از سوی دیگر، یکی از سرمایه‌گذاران داخلی در بخش گروه مسکن و ساختمان نگاه مثبتی به برگزاری این همایش دارد.
وی به جام‌جم می‌گوید: این پنل‌ها تا حدودی کاربردی بود و ایده‌های خوبی مطرح شد و برخی ایرانیان خارج از کشور ایده‌های خوبی را در رابطه با تکنولوژی‌های جدید مطرح کردند.
وی درخصوص نحوه برگزاری پنل‌ها می‌گوید: ابتدا یک هیات رئیسه سیاست‌های مورد نظر دولت را برای حمایت از سرمایه‌‌گذار ارائه کرده و اصلاحاتی که در رابطه با قانون سرمایه‌گذاری خارجی صورت گرفته توضیح می‌دادند و سرمایه‌گذارانی که ایده داشتند در یک زمان‌بندی پنج دقیقه‌ای‌‌ ایده‌های خود را معرفی می‌کردند و بعدا بین افرادی که نیاز به خدمات ارائه شده احساس می‌کردند، ارتباط برقرار می‌شد.
وی می‌‌افزاید: البته متقاضیان بیش از اندازه بودند و مشکلاتی را ایجاد می‌کرد اما در مجموع مثبت بود.

سرمایه‌گذار را اذیت نکنیم
سرمایه‌گذار ایرانی دیگری از بیروت نیز به «جام‌جم» می‌گوید: نمی‌توان گفت که کارگروه‌های تخصصی برگزار شده در این همایش برای ایجاد تعامل و همکاری بین طرفین 100 درصد کاربردی بوده ولی می‌توان گفت 50 تا 60 درصد کاربردی بوده است.
وی می‌گوید: در سایر کشورها معمولا طرفین تجاری و سرمایه‌گذار به صورت چهره به چهره باهم آشنا می‌شوند، ولی اینجا جمعیت بسیار زیاد است، درواقع باید گروه تقسیم‌بندی شود و به صورت موضوعی افراد رودررو باهم در مورد شاخه تخصصی خود صحبت کنند، ولی متاسفانه در این همایش نتوانستند این نشست را چهره به چهره برگزار کنند. این سرمایه‌گذار در پاسخ به این سوال که با توجه به تغییراتی که در برخی قوانین صورت گرفته فضای کسب و کار را در آینده چگونه می‌بینید، می‌گوید: آینده خوبی را پیش‌بینی می‌کنم البته بعد از این اصلاحات هنوز در عمل مراحل اداری و عملی را تست نکرده‌ام ولی امیدوارم مشکلی نداشته باشیم، اما چیزی که متوجه شدم این است که شرایط نسبت به گذشته خیلی بهتر شده است. به هر حال ما علاوه بر ارائه تسهیلات مالی نیاز به سرعت عمل در کارها داریم. وی در پاسخ به این سوال که صدور مجوزها در ایران نسبت به سایر کشورها چه مدت طول می‌کشد، می‌گوید: در سایر کشورها حدود یک ماه است، ولی اینجا ممکن است 4 ماه هم طول بکشد و سرمایه‌گذار اذیت می‌شود. اصلاحات قوانین و آیین‌نامه‌ها و شکل‌گیری تفکر لزوم جذب سرمایه خارجی در کشور چراغ سبزی را به سرمایه‌گذاران نشان داده است و امید می‌رود علاوه بر شکل‌گیری این عزم در مسوولان بلندپایه کشور در بدنه دستگاه‌ها و نظام اداری و بانکی کشور نیز رویه‌ها تسهیل شود تا ورود سرمایه به کشور افزون شود.

منبع: / روزنامه / جام جم ۱۳۸۹/۳/۱۱
نویسنده : سیما رادمنش