موضوع : پژوهش | مقاله

قرن بیست و یکم، قرن برتر

تا چند سال پیش قرن بیست و یکم آینده ای دور به نظر می رسید و فقط در بحث های تئوری به آن پرداخته می شد. حال که چهره واقعی جهان در دهه اول این قرن خود را نمایان می سازد پیش بینی پیشرفت های جدید در آینده میسر می گردد، پایه های پروژه های بزرگی بنیان نهاده شده و طرح های دیگری از مرحله ایده به مرحله امکان سنجی رسیده اند. پیشرفتهای زیر بنایی در صنعت حمل و نقل توجه بشر را در قرن جدید به خود جلب کرده است.
در دهه جدید جوپیماهایی که ترکیبی از هواپیماهای معمولی و فضا پیما ها هستند به مرحله آزمایش در می آیند. پس از یک برخاست عادی موشک هایی جوپیما را با سرعت مافوق صوت به مداری نزدیک زمین می فرستند پس از طی مسافتی برای فرود آمدن از سرعت آن کاسته شده و جوپیما در فرودگاه می نشیند. این نوع هواپیماها آمریکا تا سیدنی یا توکیو را در عرض 2 ساعت طی خواهند کرد. نمونه های تجاری این جوپیماها تا قبل از سال 2020 به بازار عرضه خواهند شد. به زودی تیلت روتورها که عمودی بلند می شوند و افقی حرکت می کنند برای عبور از محیط های پر ازدحام ساخته خواهند شد. این پرنده ها قادرند مسافرین را از شهرهای کوچک به فرودگاههای بزرگ و یا به پایانه های کوچک داخل شهر برسانند. انجام این کار در حال حاضر با خطوط هوایی موجود ممکن نیست.
در دهه اول قرن بیست و یکم جاده های فراوانی احداث خواهند شد . پروژه های کلانی برای اضافه کردن جاده های ضروری به بزرگراه عظیم جهانی در حال بررسی هستند. هدف از ساخت این جاده ها اتصال بیش از 100 کشور 5 قاره جهان است.
جاده ابریشم جدیدی که اروپا را به حاشیه اقیانوس آرام متصل می سازد بیشترین اولویت را دارد. بخش های اولیه سیستم های وسایل نقلیه/ بزرگراه هوشمند در سال 2010 بهره برداری خواهند شد. این بزرگراهها به صورتی تجهیزشده اند که می توانند سرعت حرکت خودروها را کنترل کرده، دید را بهبود بخشیده و مسیر را هدایت نمایند. اولین "صفوف ماشین" – ردیف هایی از ماشین ها که با سرعت بالا و پشت سرهم تحت کنترل الکترونیکی حرکت می نمایند- در آزادراهها ایجاد خواهند شد. با اجرای این سیستم ظرفیت جاده ها دو برابر خواهد شد.
برای کنترل الکترونیکی، تراشه های رایانه ای در خود رو ها تعبیه می گردد تا حسگر های موجود در جاده ها، عوارضی ها، مدخل پایگاه های نظامی و در هر جای ممکن دیگر را به کار اندازند. این حسگرها کارهایی مانند محاسبه حجم ترافیک، کنترل ورودی جاده ها و جمع آوری عوارض را به طور خودکار انجام می دهند. قبل از سال 2010 آزمایش های گسترده ای از وسایل نقلیه روباتیک به عمل خواهد آمد. این نوع خودروها برای افراد معلول و یا کم سن وسال که توان رانندگی ندارند ساخته می شوند و نیز به عنوان واحد های جمع آوری و توزیع بی سرنشین در شرکت های بازرگانی انجام وظیفه خواهند کرد.
طی دهه های اخیر سرویس دهی مناسب قطارهای سریع السیر در ژاپن و فرانسه به اثبات رسیده است. مطمئنا بسیاری از کشور ها پروژه های ساخت آن را در دستور کار خود قرار داده اند. تعدادی از پروژه ها در مرحله تحقیق و برخی دیگر در مراحل پیشرفته طراحی قرار دارند.
بلژیک می خواهد به شبکه سیستم قطار سریع السیر فرانسه متصل گردد و سپس شبکه را از بروکسل تا آمستردام ادامه دهد. از سوی دیگر فرانسه نیز با ایجاد خطی جدید به سمت بندر بوردو سیستم خود را گسترش خواهد داد.
اسپانیا جاده هایی از مادرید به سمت سیویل و بارسلونا خواهد ساخت. ایتالیا خطوط تورین/ ونیز و میلان/ ناپل را احداث خواهد کرد. روسیه نیز طرح هایی را در زمینه ایجاد حمل و نقل سریع السیر بین سنت پترزبورگ و مسکو ارائه داده است.
از جمله برنامه های دیگر در زمینه احداث قطارهای سریع السیر می توان به ساخت خطوط ارتباطی کازابلانکا / قاهره، کبک / تورنتو و هامبورگ / برلین اشاره کرد.
در آمریکا نیز راههای ارتباطی سریع السیر طراحی شده اند. کشیدن جاده از دالاس به هوستون، ایجاد خطی بین لاس وگاس و لس آنجلس و جاده فلوریدا که اورلاندو، تمپا و میامی را به هم مرتبط می سازد، از جمله این طرح ها هستند.
تعدادی از پروژه های تونل سازی، پل سازی و ساخت گذرگاه بسیار کم هزینه اند. کار اصلی با احداث گذرگاهی در تنگه جبل الطارق شروع می گردد. این پروژه مدتهاست که به تعویق افتاده است و با ساخت گذرگاهی در تنگه برینگ برای اتصال آسیا به آمریکای شمالی ادامه می یابد.
این برنامه ها در حال حاضر در دست بررسی هستند و اجرای عملی آنها به دهه دوم قرن بیست ویکم موکول خواهد شد.
چین تصمیم دارد که یک راه ارتباطی بین ساحل و جزیره هانیان بسازد. در آمریکای جنوبی بحث بر سر احداث جاده ای بین آرژانتین و اوروگوئه است. زلاندنو ایجاد یک راه ارتباطی بین جزیره جنوبی و شمالی را بررسی می کند و در خاور میانه مصر در فکر تعریض کانال سوئز است.
سرویس تلفن سلولی ( همراه ) جهانی، پیشرفت شکوهمند دهه اول قرن است. هر کس در هر جا که باشدیک کد جهانی و یک شماره تلفن مخصوص به خود خواهد داشت. این سیستم جدید به کمک ماهواره ها برای پوشش دادن اقصی نقاط زمین امکان مخابرات جهانی را فراهم می آورد. صنعت پرتاب ماهواره به شدت در حال رشد است . برای پاسخگویی به نیازهای روز افزون رسانه های جهانی هر ساله به 200 ماهواره جدید نیاز خواهد بود. بویینگ شرکتی را حمایت می کند که در حال ساخت سکوی پرتاب شناور در وسط اقیانوس آرام است. در ضمن پس از نوشته شدن نرم افزارهای پیشرفته برای ترجمه خود کار مکالمات مرزهای زبانی از بین می رود و به عنوان مثال یک فرد انگلیسی زبان به راحتی منظور خود را به زبان چینی انتقال می دهد و بالعکس.
همچنانکه وارد قرن بیست ویکم می شویم شهرنشینان بسیاری از کشورها در پی این هستند که بدون زندگی در شهرهای بزرگ از فواید آن ها سود ببرند. آنان می خواهند در شهر های کوچک یا روستاهایی ساده با آرامش زندگی کنند و در کنار آن تسهیلات و تفریحات عصر فضا در دسترسشان باشد. در نتیجه یک سازمان انتفاعی برای انتخاب محل و مکانی که بتواند در آن تجهیزات جدیدی را بنا نهد با مشکل پیچیده ای روبرو است. بنابراین صرفا انتخاب مکان مناسب کافی نیست. موسسه باید برای جلب همکاری کارکنانش به دنبال مکانی ایده آل با خصوصیات زیر باشد:
1- نزدیکی به مترو با سرویس شهری عالی که شامل مراکز هنری، فرودگاه بین المللی، مراکز تحقیقاتی و درمانی، دانشگاه های بزرگ، ورزشگاه سرپوشیده، موزه ها و یک ارکستر سمفونی باشد.
2- نزدیکی به یک منطقه ماهواره ای ، به مکان های تفریحی با کیفیت، ادارات و مناطق صنعتی کارآمد با رعایت مسایلی از قبیل آب سالم و جمع آوری زباله ها و تامین سیستم های زیست محیطی دیگر.
3- مکان انتخابی باید محیط های مسکونی آرام و محافظت شده داشته باشد و در کنار آن مدارس خوب، مراکز خرید، پلیس و خدمات شهری موجود باشد. همچنین منطقه باید نزدیک ساحل، دریاچه ها و کوه ها باشد تا در تمام طول سال آب و هوای لذت بخشی داشته باشد.
همه این بخش ها و مناطق توسط سیستم های حمل و نقل سریع السیر به هم متصل خواهند شد. برای فراهم آوردن چنین امکانی طراحان مفاهیمی چون " شهرهای حلقه ای " را مطرح می سازند که در آنها شاهراهی پیرامون شهر کشیده شده و بافت قدیمی شهر را به مناطق جدید التاسیس متصل می سازد. در نتیجه متروها باید به شدت گسترش یابند. در یک روز کاری ، حمل و نقل توسط مترو بسیار سریعتر و آسان تر از جابجایی بر روی زمین است. این امکان وجود دارد که متروهای جدید گسترش یابند و در سراسر اروپای شمالی، در هونشو ، بزرگترین جزیره ژاپن، و درمسیر بوستون به واشنگتن کشیده شوند.
این طرح صورت تکامل یافته جاده های کمربندی است به طوری که یک سری بزرگراه های حلقه ای شهر را محصور می کنند و ابزاری برای توسعه اقتصادی فراهم می آورند که آن نیز در گام بعدی به برنامه ریزی شهری در قرن بیست ویکم تبدیل می شود. مسیرهای پیرامونی را در مناطق متعدد متروهای آمریکا و همچنین شهرهای رم ، مسکو و لندن می توان مشاهده نمود. در دهه 2000-2010 پروژه های جالب توجهی در زمینه توسعه مجدد شهرها اجرا خواهد شد.
زمین لرزه هایی شبیه آنچه که بندر کوبه را به ویرانه ای بدل خواهد ساخت دوباره رخ خواهند داد و شهرهای جدید بر ویرانه های قدیمی ساخته خواهند شد.
کمپانی میتسو بیشی در نظر دارد ناحیه تجاری بزرگ مارانوچی در توکیو را دوباره توسعه دهد و در آن برج هایی برای 20000 کارمند احداث نماید.
در اوایل قرن بیست و یکم، طرح های جدیدی برای حل مشکلات آب و یافتن جایگزینی برای سوخت فسیلی مطالعه خواهند شد.
در عربستان سعودی و کویت کارخانه نمک زدایی از آب دریا احداث خواهند شد که انرژی آن را سوخت های فسیلی تامین خواهد کرد. همچنین بر روی جزیره های کم ارتفاع و مکان های مهم مانند سانتا باربارا در کالیفرنیا واحد های کوچک مشابهی ساخته خواهد شد. اگر بتوان انرژی ارزان تری مصرف کرد استفاده از این نوع کار خانه ها به صرفه تر خواهد بود و باعث رشد سطح کیفی زندگی میلیاردها انسان خواهد شد. در خاورمیانه سعی می کنند که آب دریا را با کانال از دریای مدیترانه یا دریای سرخ به یک کارخانه نمک زدایی در دره اردن منتقل کنند. با احداث خط لوله صلح آب شیرین از ترکیه به فلسطین اشغالی، لبنان، اردن و شیخ نشین های خلیج فارس فرستاده می شود. البته این پروژه به دلیل عدم توافق سیاسی هنوز اجرا نشده است.
پروژه های بزرگ ساخت رودخانه مصنوعی در لیبی به اجرا در می آید و آب از سفره های زیر زمینی صحرا به بیرون پمپ شده و به وسیله لوله به نواحی ساحلی منتقل می شود.
از سال 2000 تا 2010 با توسعه حوزه های نفتی جدید سوخت فسیلی افزایش می یابد. کشورهای پاپوا گینه نود و آسیای جنوبی مناطق نفت خیز مهم آینده خواهند بود. انرژی برق را بوسیله کابل هایی که از زیر دریا می گذرند به نواحی دور دست می فرستند. ایجاد تاسیسات اقتصادی مناسب به پیشرفت های عملی در توسعه سوخت های جایگزین خواهد انجامید. بازار انتقال بدون سیم انرژی به مناطق دور دست به سرعت در حال رشد است. انرژی خورشیدی و پیل های سوختی آینده بسیار خوبی دارند. هیدروژن به عنوان سوختی جدید ارزش بسیاری پیدا خواهد کرد چرا که از طریق الکترو لیز آب به سهولت قابل تولید و ذخیره سازی است.
در دهه اول قرن بیست و یکم، هیدروژن از لحاظ قیمت با نفت رقابت خواهد کرد.
در حال حاضر کمپانی بی ام و چندین خودرو آزمایشی هیدروژنی ساخته است. این خودروها راندمان سوختی بالا و کاهش تلفات انرژی مطلوبی را نشان می دهند. به رغم مشکلات محیط زیست، در قالب پروژه های عظیم سد سازی که برای کنترل سیل انجام می شود، کارخانه های جدید برق- آبی احداث خواهند شد. این فنآوری دو منظوره در دره رودخانه های نارمادا در هند و پارانا واقع در برزیل و آرژانتین به کارگرفته شده است.
شبکه سراسری برق که اروپا، آمریکای شمالی و آسیا را به یکدیگر متصل می کند، مرحله طراحی را پشت سر می گذارد. این شبکه به کمک خطوط انتقالی که از تنگه برینگ می گذرند انرژی الکتریکی را از سیبری به آمریکای شمالی می رساند.
پروژه های عظیم و پر هزینه ای برای از بین بردن نیروگاههای هسته ای و معدوم کردن نیروگاه های برق از کار افتاده طراحی شده است. هزینه پاکسازی چرنوبیل و دیگر نیروگاههای هسته ای روسیه در حدود 50 میلیارد دلار تخمین زده می شود. ژاپن نیز تا کنون برای جابجایی ضایعات 37 نیروگاه برق هسته ای 8 میلیارد دلار هزینه کرده است و این تازه شروع برنامه های پاک سازی است، چرا که در دهه آینده 50 پایگاه هسته ای بلا استفاده خواهند شد که باید از خط خارج شوند.
بحث خطر گازهای گلخانه ای همچنان ادامه خواهد یافت و نظارت های سخت و شدیدی بر تشعشعات زیان آور و تهدید کننده اتمسفر انجام خواهد شد.
در دهه اول یک پیمان جهانی بی سابقه به منظور از بین بردن ضایعات سمی، حفاظت جنگل های استوایی و جبران خسارت های محیط زیست بسته خواهد شد. همچنین برنامه های درخت کاری و کاشت گیاهان سبز برای باز سازی اتمسفر اجرا می گردد. در تمام سطوح دولتی پیمان های فراوانی با شرکت های خصوصی امضا خواهد شد. موضوع این قرارداد ها، باز سازی دشت های وسیع گرمسیری، جنگل های استوایی و بیشه زارهای عریان است.
مراقبت و احیای دشت های خشک شده و بی آب و علف، صخره های مرجانی تخریب شده و جزایر و سواحل مرزی در حال تخریب از اهداف بعدی این پروژه ها هستند. این برنامه های مهم را کارشناسان محیط زیست با همکاری زیست شناسان اجرا خواهند کرد.
پس از دهه اول هزاره نوین همه چیز ممکن به نظر می رسد. پیش بینی های مربوط به سال های 2010 تا 2030 محتاطانه هستند ولی وقایع پس از آن را صرفا می توان حدس زد. شاید صحیح ترین پیش بینی رشد بی رویه جمعیت باشد که باعث توسعه شهری و نوآوری ها خواهد شد.
طراحان و سازندگان درباره نیاز روز افزون خدمات و امکانات با چالش های متعددی روبرو خواهند شد. پروژه های پیچیده و پر هزینه ای آغاز می شود و در آینده نه چندان دور آسمان خراش های امروزی ساختمان های کوچکی به نظر می آیند.
یک شرکت مهندسی ژاپنی به نام کاجیما اعلام کرده است که تکنولوژی ساخت برج های 200 طبقه را در اختیار دارد اما تا کنون سفارشی برای احداث آن نداشته است.
تاکناکا که یک شرکت ساختمان سازی معتبر به شمار می رود قصد دارد یک برج هزار متری در توکیو بسازد.
شرکت دیگری به نام اوه یاباشی نیز قصد دارد آسمان خراش 500 طبقه ای شامل واحد های مسکونی، اداری، مراکز خرید و سرویس های خدماتی بنا کند. هزینه ساخت این برج 326 میلیارد دلار است. شهر فضایی 2001 نام آسمان خراشی است که ارتفاعی 5 برابر مرکز تجارت جهانی سابق نیویورک خواهد داشت.
با اینکه برخی از برنامه های برج سازی تنها به خاطر قدرت نمایی شهری یا خودنمایی سازندگان آنها انجام می شود اما در ژاپن انگیزه اصلی این پروژه ها اقتصاد است. همانطور که می دانیم قیمت زمین در توکیو بسیار بالاست . چاره این مشکل علاوه بر برج سازی، ساختمان سازی در زیر زمین است. طراحان معتقدند که توسعه ساختمان سازی به سوی پایین معقول تر از ساخت و ساز به سمت بالاست.
به عنوان مثال یک شرکت مهندسی ژاپنی به نام تایسئی قصد دارد یک مجتمع زیر زمینی به نام شهر آلیس که نام آن از داستان معروف آلیس در سرزمین عجایب اقتباس شده است، بسازد و در سطح زمین پارک و جنگل ایجاد نماید.
شرکت شیمیزو یک شهرک زیر زمینی به نام شبکه شهری زیر زمینی با گنجایش نیم میلیون نفر خواهد ساخت.
بسیاری از شهرهای مرکزی به محیط زیست های چند طبقه تبدیل خواهند شد. یک طبقه در زیر زمین طبقه ای بر سطح و طبقه سوم در فضای بالای ساختمان ها بنا می گردد.
توسعه گسترده در زیر آب به تحقق خواهد پیوست و ساختمان هایی بر سکوهای اقیانوسی، جزایر مصنوعی و کوه های زیر دریا بنا خواهند شد. تکنولوژی اکتشاف و استخراج سنگ معدن از اعماق زمین فرصت های بسیاری را ایجاد خواهدکرد.
پروژه حفر معادن عمیق در روسیه باعث کشف رسوباتی در عمق 15 کیلومتری زمین در سیبری شده است. آنان امیدوارند که سرانجام روزی بتوانند از انرژی حرارتی مرکز زمین استفاده کنند!.
در آینده از سازه های مسقف به طور گسترده ای استفاده خواهد شد. امروزه هنگامی که برفراز یک شهر پرواز می کنید، چشمگیرترین سازه مسقفی که می بینید یک استادیوم ورزشی است. اما در آینده وقتی بر فراز شهر ها پرواز می کنیم فقط یک سقف گنبدی عظیم خواهیم دید. صنایع کشاورزی به منظور محافظت از نهال ها و کنترل رشد محصولات ژنتیکی جدید قصد دارند هزاران هکتار زمین را زیر پوشش سقف های گنبدی ببرند و نام آن را مزارع سرپوشیده بگذارند. شهرهای سرپوشیده برای مناطق قطبی بسیار مناسبند چرا که باعث جذب گرمای خورشید و دفع حشرات می گردند. شرکت ژاپنی تایوکوگیو قصد دارد از چادر بسیار بزرگی برای تغییر اقلیم جزایر بد آب و هوا استفاده کند. این جزایر لم یزرع و کم آب هستند و به دلیل کمبود آب آشامیدنی زندگی در آنها ممکن نیست. با این حال چادری به ارتفاع 666 متر و پهنای 16 کیلومتر با ایجاد باد مصنوعی باعث بارش می شود و در نتیجه جزیره قابل سکونت خواهد شد. طراحان در حال امکان سنجی استفاده از چنین چادرهایی در بستر اقیانوس ها هستند تا به واسطه آن جریان های آب را هدایت کرده و مناطق جدیدی برای صید ماهی ایجاد نمایند.
در فاصله سال های 2010 تا 2040 بشر برای اقامت به فضا می رود. به علاوه برای ادامه تحقیقات اکتشافی ، امکانات زندگی و فعالیت های صنعتی را در پایگاه های فضایی بر قرار خواهد کرد. کارخانه های فضایی در گستره صنعت از تولید نیمه هادی ها گرفته تا دارو سازی متداول می شود.
آنتن ها عظیم فضایی انرژی خورشید را به سمت مناطق سردسیر گسیل می کنند. صنعت گردشگری فضایی رشد کرده و اولین هتل بر روی کره ماه ساخته خواهدشد. همچنین اولین کودک در فضا چشم به جهان خواهد گشود.
تحولاتی در کرات منظومه شمسی ایجاد می گردد تا آنها را به زمین شبیه سازند. در اولین برنامه بخشی از مریخ را حرارت می دهند تا قابل سکونت شود. به عقیده بسیاری از صاحب نظران مهم ترین پروژه فضایی جلوگیری از برخورد سیارک هاست. سیستم جدید مشابه طرح سیستم دفاعی نظامی در جنگ ستارگان است. برای انهدام سیارک ها قبل از برخوردشان به جو زمین از پرتابه هایی که شارژ هسته ای دارند استفاده خواهد شد.
چندان گزاف نیست اگر بگوییم تولید چنین تجهیزاتی برای بقای تمدن بشری یک ضرورت است. آینده پژوهی نیازهای خطیر جهان، ملت ها و شهرها را قبل از بروز آنها گوشزد می کند و امنیت و کیفیت زندگی را همواره در نظر دارد. برای شرکت ها و سازمان های تجاری آینده پژوهی ضامن بقا در گردونه رقابت و رشد است و پشتوانه های روانی و آمادگی های عاطفی و احساسی فرد و خانواده را در برابر تحولات آینده ایجاد می کند. بنابر این با شروع قرن بیست ویکم این آینده پژوهان هستند که راه را به ما نشان می دهند.