کامپیوتر به عنوان یک ابزار کمک آموزشی، وسیله ای برای کار در منزل یا دستگاهی که می تواند سرگرمی های سازنده ای برای اعضای خانواده به همراه داشته باشد به داخل خانه ها راه یافته است. چه بسیار خانواده هایی که پدر یا مادر از این وسیله برای انجام کارهای حرفه ای استفاده می کنند و فرزندان نیز به نوعی از نرم افزارهای مختلف در موضوعات آموزشی بهره مند می شوند. به عنوان مثال، شور و شوق علاقه مندان به استفاده از نرم افزارهای قرآنی در نمایشگاههای قرآن کریم نشان می دهد که کاربری فرهنگی این وسیله تا چه حد می تواند در بین خانواده ها گسترده و اثرگذار باشد. اما این یک وجه داستان است. وجه دیگر، قابلیت قرار گرفتن این وسیله در شبکه اینترنت است که تنها با یک دستگاه مودم و یک خط تلفن که در اکثر خانه ها وجود دارد امکان پذیر است.
متاسفانه گرایش به کامپیوتر و مشغله های اینترنتی در جامعه ما، بویژه در بین نسل نوجوان و جوان با کمترین برنامه ریزی بطور فزاینده ای رو به فزونی است، به گونه ای که درصد قابل ملاحظه ای از نوجوانان شیفته کامپیوتر و سرگرمی های کامپیوتری و سایت های اینترنتی، آنقدر در کار کردن با کامپیوتر و تماشای برنامه های خاص آن دچار افراط شده و پیش رفته اند که به نوعی به اعتیاد مبتلا شده اند. اعتیاد به تماشای ویدئو، سی دی های کامپیوتری و برنامه های اینترنتی از نوع خاص آن در بین قشرهای مختلف مردم، بخصوص جوانان، سابقه طولانی دارد. با کمال تأسف باید متذکر شد که در بسیاری از جوامع درصدی از جوانان بطور خارق العاده و بیمارگونه به کامپیوتر و اینترنت وابستگی پیدا کرده اند، به طوری که زندگی عادی و مولد آنان دچار اختلال شده، همچون معتادان مواد مخدر ادامه حیات خودشان را در کنار ویدئو و کامپیوتر مقدور و میسور می دانند.
شکی نیست که کامپیوتر و شبکه اینترنت می تواند به عنوان یک وسیله مدرن و ارزشمند در اختیار انسانها قرارگیرد، اما باید توجه داشت که این وسیله فوق العاده مهم، پرقیمت و حساس می تواند زمینه آسیب پذیری های فکری و روانی و اختلال شخصیتی آن دسته از افرادی را که به ناصواب از آن بهره می گیرند، در پی داشته باشد.
استفاده ناصحیح و بی رویه از برنامه ها یا سرگرمیهای کامپیوتری و ورود بی حساب به شبکه های اینترنتی و قرار گرفتن در برابر هجمه ها و امواج زیان بار این دستگاه بطور طولانی، نه تنها نتیجه ای جز کوفتگی فکری و فشارهای ذهنی، پریشانی عاطفی و روانی، رخوت و سستی، کسالت، بی حوصلگی و کلافگی، بیقراری و تندخویی وبعضا عصبانیت و پرخاشگری به همراه ندارد، بلکه زمینه اختلال در بهداشت روانی وابتلا به یک نوع اعتیاد تمام عیار روانی - الکترونیکی را فراهم ساخته، رغبتهای تحصیلی و انگیزه تلاش را به حداقل میرساند.
به سخن دیگر در بسیاری از موارد علت اصلی افت تحصیلی آن دسته از دانش آموزان دبیرستانی که به رغم برخورداری از هوش و استعداد مطلوب دچار افت تحصیلی می شوند و بجای مطالعه و تحصیل، بیشتر اوقات خود را روز و شب در مقابل کامپیوتر و دستگاههای تصویری می گذرانند، بی اشتهائی روانی ناشی از وابستگی شدید به کامپیوتر است.
باید با دوراندیشی و برنامه ریزی جامع، امکان استفاده درست از همه دستگاههای صوتی - تصویری، بویژه ویدئو، کامپیوتر و برنامه های ماهواره ای با دو محدودیت زمانی و مکانی همراه باشد.
جوانان دبیرستانی درشبانه روز حداکثر بیش از دو ساعت نباید از دستگاههای صوتی - تصویری، بالاخص کامپیوتر و ویدئو استفاده کنند و مکان استقرار این دستگاهها باید در محل نشیمن عمومی خانواده باشد. به عبارت دیگر این دستگاهها بطور خصوصی در اختیار کسی نباشد.
البته می توان با به بکار بردن تدابیر و راهکارهایی تا حدود قابل ملاحظه ای به ایجاد فضای سالم برای استفاده از اینترنت در محیط خانواده اقدام نمود.
¤ قراردادن کامپیوتر در مکانی مانند اتاق پذیرائی که صفحه نمایش آن توسط کلیه افراد خانواده قابل مشاهده باشد.
¤ برقراری روابط صمیمانه با فرزندان و حتی المقدور حضور در کنار آنها به هنگام جست و جو در اینترنت.
¤ یاد گرفتن اصول کار با کامپیوتر و آگاهی از توانمندیهای سیستم عامل آن به منظور بازبینی اقدامات انجام شده توسط فرزندان.
¤ استفاده از «محافظ خانگی» که از یک قابلیت نظارت بر محتوا برخوردار باشد. پدر و مادر می توانند بااستفاده از این قابلیت ورود به سایت های سالم را برای فرزندان خود فراهم نمود، و سایر موارد را مشروط به حضور و نظارت و کنترل خود کنند.
در صورت فعال شدن این قابلیت فرزندان فقط می توانند وارد پایگاههایی شوند که سلامت آنها قبلا مورد تأیید پدر و مادر قرار گرفته است.

منبع: / روزنامه / کیهان ۱۳۸۷/۰۳/۳۰
نویسنده : عزیز اصغرزاده مهربانی