روزنامه شرق، دوشنبه ۱۵ دی ۱۳۸۲ - ۱۲ ذیقعده ۱۴۲۴ - ۵ ژانویه ۲۰۰۴

ترجمه:عباس فتاح زاده

چاندریکا کوماراتونگا، رئیس جمهور سریلانکا، روز یکشنبه اظهار امیدواری کرد که بین هند و پاکستان صلحی دائمی شکل بگیرد و جنوب آسیا با انعقاد قرارداد تجارت آزاد به رشد اقتصادی مناسبی دست پیدا کند.

کوماراتونگا در سخنرانی خویش به مناسبت افتتاح دوازدهمین اجلاس سران کشورهای جنوب آسیا (سارک) گفت: «جسارتی که اخیراً رهبران هندوستان و پاکستان برای حل مناقشه خویش نشان داده اند و همچنین روند فعالیت های سارک توان جدیدی به این منطقه می دهد.» اتحادیه همکاری های منطقه ای جنوب آسیا موسوم به سارک متشکل از کشورهای بنگلادش، بوتان، هندوستان، مالدیو، نپال، پاکستان و سریلانکا است. اجلاس سران این سازمان از روز یکشنبه در اسلام آباد، پایتخت پاکستان، کار خود را آغاز کرد.کوماراتونگا میزان تجارت میان کشورهای سارک را بسیار پایین دانست و تاکید کرد که باید مبادلات تجاری میان کشورهای عضو افزایش پیدا کند. در حال حاضر تنها ۵ درصد مبادلات تجاری کشورهای مذکور بین یکدیگر است. این رقم در مقایسه با رقم مربوط به اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه آن) که ۳۸ درصد مبادلات آنها بین یکدیگر است، بسیار پایین به نظر می رسد.اکنون با تشکیل منطقه آزاد تجاری سارک پیش بینی می شود که میزان تجارت بین کشورهای جنوب آسیا به ۶۰ درصد کل مبادلات تجاری این کشورها برسد. اجلاس سران کشورهای جنوب آسیا در واقع عرصه حضور رهبران حدود ۴/۱ میلیارد نفر از جمعیت دنیاست.

براساس گزارش بانک جهانی که در اوت سال ۲۰۰۳ (مرداد ماه) منتشر شد، حدود ۴۰ درصد از مردم جنوب آسیا با کمتر از یک دلار در روز زندگی می کنند. بدین ترتیب حدود نیمی از فقرای جهان در این منطقه زندگی می کنند. سارک که حدود ۱۸ سال از عمر آن می گذرد تاکنون نتوانسته تاثیر چندانی در تغییر این وضعیت داشته باشد. در زیر نگاهی مختصر داریم به تک تک کشورهای عضو این سازمان. لازم به ذکر است که اطلاعات زیر بر مبنای گزارش برنامه توسعه سازمان ملل که در اوت ۲۰۰۳ منتشر شد، آمده اند.

بنگلادش

بنگلادش به لحاظ تراکم جمعیت یکی از بالاترین آمارهای جهان را دارد. همین عامل را شاید بتوان یکی از موانع گسترش رفاه و رشد اقتصادی دانست. جمعیت چنان زیاد است که دولت توان تامین استانداردهای مناسب زندگی برای همه مردم را ندارد. کشاورزی عامل اصلی تولید درآمد در کشور است. براساس آمار سال ۲۰۰۰ جمعیت بنگلادش ۴/۱۳۷ میلیون نفر بود و نرخ رشد سالانه جمعیت در آن ۴/۲ درصد است. ۱/۲۹ درصد از مردم کشور زیر خط فقر زندگی می کنند.سرانه تولید ناخالص داخلی: ۱۰۶۲ دلار.

بوتان

یکی از پایین ترین رشدهای اقتصادی را در دنیا دارد. اقتصاد این کشور عمدتاً بر پایه کشاورزی، پرورش دام و بهره برداری از جنگل شکل گرفته است. حدود ۹۶هزار نفر از مردم بوتان به عنوان آواره در نپال زندگی می کنند. جمعیت این کشور در سال ۲۰۰۰ حدود ۱/۲ میلیون نفر بود و رشد سالانه جمعیت در آنجا ۳/۲ درصد است. از میزان افراد زیر خط فقر آمار دقیقی در دست نیست.سرانه تولید ناخالص داخلی: ۱۴۱ دلار.

هندوستان

کشور هند که از اقوام گوناگون شکل گرفته جمعیتی بیش از یک میلیارد نفر دارد. حدود ۹۷/۳ میلیون نفر در این سرزمین مبتلا به ایدز هستند. بدین ترتیب هند پس از آفریقای جنوبی بیشترین تعداد مبتلایان به بیماری مذکور را در میان کشورهای دنیا دارد.دوسوم ساکنان جنوب آسیا در هند زندگی می کنند. در سال ۲۰۰۰ آمار دقیق جمعیت هند ۰۰۸/۱ میلیارد نفر ذکر شد. نرخ رشد سالانه جمعیت ۹/۱ درصد است.سرانه تولید ناخالص داخلی: ۲۳۵۸ دلار.

مالدیو

از ۱۱۹۲ جزیره کوچک تشکیل شده است و ۹۹ درصد مساحت آن را آب پوشانده. توریسم رشته اصلی تامین درآمدها در این کشور است. ۲۰ درصد تولید ناخالص داخلی و ۶۰ درصد منابع تولید ارز به آن اختصاص دارد. جمعیت مالدیو ۳۰۰ هزار نفر است و رشد سالانه جمعیت آن ۳ درصد. از درصد افراد زیر خط فقر در این کشور آمار دقیقی وجود ندارد.سرانه تولید ناخالص داخلی: ۴۴۸۵ دلار.

نپال

نپال جزو فقیرترین و عقب مانده ترین کشورهای دنیا محسوب می شود. جمعیت آن در سال ۲۰۰۰ حدود ۲۳ میلیون نفر بود و رشد سالانه جمعیت در این کشور ۲/۲ درصد است. ۷/۳۷ درصد از مردم این کشور زیر خط فقر زندگی می کنند. سرانه تولید ناخالص داخلی: ۱۳۲۷ دلار.

پاکستان

پاکستان یک جمهوری اسلامی ۵۶ ساله است و حدود یک سوم جمعیت عمدتاً مسلمان آن زیر خط فقر زندگی می کنند. نزدیک به نیمی از بزرگسالان آن نیز قادر به خواندن و نوشتن نیستند. جمعیت آن ۱۴۵ میلیون نفر است و رشد سالانه جمعیت بالغ بر ۸/۲ درصد محاسبه شده. ۳۱ درصد از مردم کشور زیر خط فقر زندگی می کنند.سرانه تولید ناخالص داخلی: ۱۹۲۸ دلار.

سریلانکا

این کشور امکانات بالقوه زیادی را برای رشد دارد و استانداردهای بهداشتی درآن نسبتاً رعایت می شوند. به علت وجود جنگ میان شمال و جنوب آن (بین دولت و شورشیان جنوب) امکان بهره برداری از بسترهای رشد اقتصادی چندان وجود ندارد. جدایی طلبان جنوب به دفعات موجب جنگ ها و قتل عام هایی شده اند. جمعیت کشور ۹/۱۸ میلیون نفر است و رشد سالانه جمعیت ۳/۱ درصد اعلام شده. حدود ۶/۶ درصد از مردم کشور زیر خط فقر زندگی می کنند.سرانه تولید ناخالص داخلی: ۳۵۳۰ دلار.جنگل های زیبا و سواحل زیباتر چشم انداز بسیار مناسبی را برای گسترش توریسم فراهم آورده، اما همان گونه که اشاره شد ناآرامی های موجود مانع پویایی اقتصادی کشور و بهره برداری از بسترهای موجود است.

همان گونه که می بینید هیچ کدام از کشورهای جنوب آسیا شرایط اقتصادی مطلوبی ندارند. تشکیل منطقه آزاد تجاری سارک شاید بتواند تغییراتی هر چند اندک در این وضعیت پدید آورد.