نگاهی به جرایم کامپیوتری و ضرورت قانونگذاری
تحولات شگفتآور هزاره سوم میلادی با رشد و صنعت تکنولوژی تمامی قواعد و قوانین را متزلزل کرد و نیازمندی به قوانین جدیدتر و باشمول گستردهتر را باعث شده است.
این پیشرفتها هر چند در حوزههای مختلف و به صورت جداگانه و در رشتههای تخصصی انجام گرفته اما در نهایت باعث نزدیکی علوم به یکدیگر و بهرهگیری در خدمت هم شده است. به عنوان مثال تا چند سال قبل تصور این موضوع مشکل بود که بتوان قاتل یا متجاوز را به کمک علم ژنتیک و آزمایش DNA شناسایی کرد و تحویل مراجع قضایی داد. اما امروزه این امر کاملاً بدیهی و پیشپا افتاده تلقی میشود و علم ژنتیک و زیستشناسی تنها یکی از چند علوم مرتبط با علم جرمشناسی محسوب میشود.
شاید هیچ کس شک ندارد که یکی از عوامل مهم و عمده این ارتباط و پیوند بین علوم مختلف در دنیای امروز و کمک به پیشرفت و توسعه آنها، وسیله ای به نام کامپیوتر است.
استفاده از کامپیوتر در علوم پیچیدهای مثل فضانوردی و سیستم خودپرداز بانک، گستردگی دارد.
اما همچنان که کامپیوتر و اینترنت دارای مزایا و منافعی هستند در مقابل افعال ناشایستی را نیز میتوان از طریق کامپیوتر انجام داد که شاید تا قبل از بروز این پدیده تصور آن محال بود. در گذشته تنوع جرایم بسیار کم بود و پیچیدگی چندانی هم نداشت اما با ورود تکنولوژی کامپیوتر و به تبع اینترنت به عرصه جامعه چنان تحولی در ارتکاب جرایم رخ داده که متصدیان امر را با سردرگمی عجیبی روبهرو ساخت و با این که قریب به دو دهه از رسیدگی و اظهارنظر درباره آن میگذرد، حتی در کشورهایی که از یک نظام قضایی قوی و قانونگذاری منسجم برخوردارند، تصحیح یا تغییر قوانین در این زمینه ادامه دارد. پیشرفت سریع و نو شدن هر روز و عنان و اختیار را از کف تدوینکنندگان قانون، دادگاهها و مجریان قانون ربوده است و به آنها مجال تطبیق و همسانسازی نیروها و سیستمهایشان را با این پدیده نمیدهد. همچنین دادگاهها نیز که وظیفه اصلی آنها تطبیق قوانین جزایی با اعمال ارتکاب یافته و محکومیت یا تبرئه آنها میباشد، به دلیل وجود مفرهای گوناگونی که معترضان و متخلفان برای خود تدارک میبینند، ناتوان از صدور حکم واقعی و مجازات آنها و احقاق حق متضررین وزیان دیدگان هستند.
به طور کلی تعرضات مربوط به کامپیوتر حول سه موضوع میگذرد.1- محرمانگی (حفظ اطلاعات در برابر افشای غیرمجاز آنها)، 2- تمامیت (حفظ صحت اطلاعات در برابر تغییر یا آسیب) و 3- موجودیت (حفظ عملکرد مفید سیستم و در دسترس نگه داشتن اطلاعات است).
ایالات متحده به عنوان کشوری که در زمینه اینترنت و کامپیوتر پیش قدم است از سالها قبل در مورد جرایم کامپیوتری فعالیتهایی را انجام داده است. تصویب اولین قانون در این زمینه به سال 1984 بازمیگردد که کنگره آمریکا اقدام به تصویب قانونی آزمایشی جهت مقابله با جرایم ارتکابی در دنیای الکترونیک کرد. این قانون در سالهای 1994 و 1996 مورد بازنگری قرار گرفت و هم اکنون نیز قانون سال 1996 لازمالاجراست. این قانون در ماده 18 قانون ایالات متحده بخش 1030 آن گنجانده شده است.
در بخشی از این قانون آمده است: هر شخص عالماً به کامپیوتری بدون داشتن مجوز یا فراتر از جواز خود دسترسی پیدا کند و اطلاعات طبقهبندی شده را به دست آورد و شخصی را که صلاحیت دریافت آن را نداشته، آگاه کند، به مجازات محکوم میشود.
نمونههایی از این قوانین در کشورهای دیگر نیز تصویب و اجرا شده است و در عین حال جرایم مختلفی با پیچیدگیهای بیشتر متولد شده است.
آنچه در این میان قابل ذکر است لزوم وجود قوانینی خاص برای مقابله با جرایم رایانهای و مجازی است و حتی اگر بتوان جرایمی چند را با مجازاتهای مندرج در قوانین عادی تطبیق داد نمیتوان به استحکام یک حکم چندان دلخوش کرد چرا که جنس جرایم کامپیوتری از جنس جرایم عادی به کلی متفاوت است.
به نظر میرسد در شرایط حاضر کشور ما و با ظهور و گسترش فعالیتهای روی شبکه وجود چنین قوانینی بیش از پیش ضروری به نظر میرسد چرا که میتواند از برخوردهای مبتنی بر قوانین عادی و تعمیم داده شده نیز جلوگیری کند.
منبع: / سایت خبری / آی تی ایران ۱۳۸۲/۰۳/۱۴
نظر شما