خورشید پشت دریا و درختان نخل در ساحل جمیره پنهان می شود و با تاریک شدن هوا چراغ های ماشین آلات ساختمانی در چند صد متری ساحل بیشتر جلوه پیدا می کند. با روشن شدن این چراغ ها در تاریکی شب می توان متوجه شد که کارگران و مهندسان در سه شیفت کاری و به صورت شبانه روزی مشغول فعالیت هستند. اینجا شهر دوبی است. دوبی هم گاز دارد و هم نفت، اما این دو محصول استراتژیک تنها ۶ درصد از تولید اقتصادی این شهر را شامل می شود که به احتمال بسیار زیاد نفت و گاز این شهر بندری تا ۱۰ سال دیگر به پایان خواهد رسید.
مقامات دوبی طی سالهای اخیر از محل درآمد حاصل از فروش نفت و گاز برای سرمایه گذاری در صنعت جهانگردی استفاده کرده اند که در این امر بسیار موفق بوده اند.
جزیره ثروتمندان
در چند صد متری ساحل جمیره، مهندسان مشغول ساخت خانه های ویلایی در بزرگترین جزیره دست ساز جهان می باشند. این جزیره دست ساز به شکل درخت نخل است که خانه های آن را فوتبالیست های ثروتمند و یا تاجران میلیاردر خریداری کرده اند.
سال گذشته هنگامی که ۲ هزار ویلای این جزیره پیش فروش شد. دیوید بکهام کاپیتان تیم ملی فوتبال انگلیس یکی از اولین خریداران این ویلاها بود.
۳۰ سال قبل دوبی یک بیابان بود که در آن تنها قصر یک شیخ به چشم می خورد. همچنین این شهر به محل استقرار دزدان دریایی در خلیج فارس تبدیل شده بود. که این دزدان دریایی کالاهای سرقتی را از طریق این شهر انتقال می دادند.
اما امروزه دوبی یک بندر متحول شده به شمار می آید و سمبل سرمایه داری در دنیای عرب است. امروزه دوبی صاحب ۲۷۲ هتل با ۳۰ هزار اتاق است. و در سال به طور متوسط ۵ میلیون نفر جهانگرد از ۳۰ مرکز خرید این شهر بازدید می کنند.
همچنین ظرفیت فرودگاه دوبی با سه برابر افزایش به۶۰ میلیون مسافر در سال رسیده است. علاوه بر این با صرف ۱۹ میلیارد دلار، یک مرکز تفریحی در میان بیابان ساخته شده که دو برابر مساحت دیزنی ورلد در فلوریداست.
در سال ۱۹۶۶ نفت در این شهر کشف شد که از پول حاصل از فروش آن پروژه های عمرانی اجرا شد. در حقیقت بزرگترین بندر دست ساز جهان در جبل علی از محل فروش نفت ساخته شده است. وجود این بندر باعث شد تا دوبی به مرکز دادوستد کالا در خاورمیانه تبدیل بشود. در حال حاضر بسیاری از ۲۶۰۰ فعال در این منطقه آزاد تجاری از بندر جبل علی برای انتقال کالاهای خود به چین استفاده می کنند.
البته نباید از نقش محوری هواپیمایی امارات در شکوفایی دوبی به سادگی عبور کرد. از آغاز تاکنون، دوبی سیاست آسمان باز را به اجرا گذاشته است. به عبارت دیگر، از کلیه شرکت های هواپیمایی خارجی که قصد رقابت با هواپیمایی امارات را در آسمان دوبی دارند، استقبال می کنند.
به همین دلیل هم اکنون بیش از ۱۰۰ شرکت هواپیمایی، دوبی را به ۱۴۵ مقصد در سراسر جهان متصل می کنند.
دوبی همچنین قرارداد آسمان باز با آمریکا را امضاء کرده که براساس این قرارداد از ماه آینده هواپیمایی امارات پرواز مستقیم و بدون توقف به نیویورک خواهد داشت که پس از آن پرواز های مستقیم به سان فرانسیسکو و شیکاگو برقرار خواهد شد. با این سرویس، شهروندان آمریکایی قادر خواهند بود بدون تعویض هواپیما در اروپا، خود را به منطقه خلیج فارس و آفریقا برسانند.
در یک کلام شهر دوبی و هواپیمایی امارات هر یک به رشد یکدیگر کمک کرده اند. این همکاری از اوایل دهه ۱۹۹۰ آغاز شد، زمانی که مقامات شرکت هواپیمایی امارات، هتلداران را متقاعد ساختند که برای اسکان کوتاه مدت مسافران، نرخ اجاره اتاق ها را کاهش بدهند. به همین دلیل تاجران در مسیر شهر خود از اروپا به استرالیا و بالعکس، دوبی را برای استراحت برگزیدند.
با توجه به اینکه مراکز خرید متعدد در دوبی به چشم می خورد و جهانگردان قادرند بدون پرداخت مالیات به خرید بپردازند. هر روز به تعداد جهانگردان دوبی افزوده می شود. همچنین برگزاری رقابت های ورزشی و تفریحی، باعث جذب جهانگردان بیشتر شده است.
البته دوبی هنوز از محل صادرات نفت درآمد خوبی کسب می کند به همین دلیل تاکنون نیاز به دریافت مالیات نداشته است. اما از همه مهمتر، ضعف اقتصادی کشورهای همسایه یکی از عوامل اصلی پیشرفت و توسعه دوبی بوده است. این شهر سرمایه های سرگردان در بیروت، بغداد، کابل، عربستان، کویت، مصر، هند و پاکستان را به طرقی جذب کرده است.
با در نظر گرفتن استانداردهای موجود در میان کشورهای عربی، دوبی یک محل ایده آل برای جهانگردان خارجی است. بیش از ۸۰ درصد از جمیعت ۵/۱ میلیون نفری دوبی را مهاجران خارجی تشکیل می دهند که در خیابانهای این شهر انگلیسی ها، ایرانی ها، هندی ها و لبنانی ها به وفور به چشم می خورند.
همچنین برای ساخت جزیره مصنوعی ساحل جمیره از کارگران پاکستانی و هندی که تشنه کار هستند استفاده شده است.
با توجه به اینکه افراد خارجی قادر به خرید املاک در دوبی هستند، افراد بسیاری برای کار و زندگی به این شهر مراجعه می کنند. در حقیقت دوبی شباهت های بسیاری با سنگاپور و هنگ کنگ دارد. رئیس هیأت مدیره توسعه اقتصادی دوبی می گوید: هدف اصلی این مرکز گشودن درها برای بخش خصوصی است.
پروژه بعدی این مرکز احداث برج دوبی است که به مرتفع ترین ساختمان جهان تبدیل خواهد شد. قرار است در آخرین طبقه این برج، هتل احداث شود.
در مناطق آزاد تجاری دوبی برخلاف معمول، نیاز به شریک محلی نیست. این مناطق هم اکنون در حال جذب بخش خدمات هستند. قرار است در هر منطقه کلیه شرکت هایی که در یک حوزه مشخص فعالیت دارند، اسکان داده شوند. به عنوان مثال، در خانه های شهر اینترنتی، دفاتر شرکت هایی چون مایکروسافت، دل، زیمنس، اچ- پی و آی.بی.ام تأسیس می شود.
همچنین در شهر رسانه ها، شبکه های تلویزیونی منطقه ای گردهم خواهند آمد.
اغلب بودجه مورد نیاز برای اجرای این پروژه ها توسط سرمایه گذاران ثروتمند در حوزه خلیج فارس و عربستان تأمین شده است. بر این اساس، دوبی قصد دارد خود را به عنوان بزرگترین بازار پول مناطق معرفی کند.
در صورتی که دوبی موفق به انجام این کار شود- که احتمالاً خواهد شد- آنگاه منتقدان دیگر نمی توانند این شهر را به دلیل گذشته نابسامان و تاریکش، مورد هجوم خود قرار بدهند.

منبع: / روزنامه / همشهری ۱۳۸۳/۰۴/۰۹به نقل از: اکونومیست