پارسای داخل کشور دکتری تخصصی (PhD) 1396
پدیدآور: مهناز خادمی پارسا 
استاد راهنما: فریبرز مسعودی 
استاد راهنما: منصور قربانی
استاد مشاور: مهرداد بهزادی
استاد مشاور: محبوبه جمشیدی بدر
دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم زمین
چکیده

در شمال شرق دلیجان، در بخش مرکزی کمان ماگمایی ارومیه-دختر، تناوبی از فعالیت¬های ماگمایی همراه با سنگ¬های رسوبی و دگرگونی دیده می¬شود. فعالیت¬های ماگمایی با فوران¬های متناوب سنگ¬های پیروکلاستیک و آتشفشانی ائوسن در اثر فاز فشارشی پیرنئن و فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر ایران مرکزی آغاز شده و در پی آن، پس از بسته شدن اقیانوس نئوتتیس و آغاز برخورد صفحه عربی با ایران مرکزی، فعالیت¬های پلوتونیسم میوسن سبب جایگیری سنگ¬های نفوذی در امتداد گسل امتداد لغز بیدهند شده است. سنگ¬های نفوذی میوسن با ترکیب گرانودیوریت تا گابرو (اغلب تونالیت) از سری ماگمایی کالک¬آلکالن پتاسیم پایین می¬باشند و بر اساس داده¬های ژئوشیمیایی، در رده گرانیتوئیدهای متاآلومین نوع I قرار می¬گیرند که در محیط تکتونیکی قوس آتشفشانی تشکیل شده¬اند و بر اساس داده¬های سن سنجی در 18 میلیون سال پیش جایگزین شده¬اند. این سنگ¬ها در عمق 30 Km، در بخش تحتانی پوسته زیرین، در اثر اختلاط ماگمای مافیک حاصل از ذوب گوشته متاسوماتیسم شده و ماگمای فلسیک حاصل از ذوب پوسته زیرین تشکیل شده و با صعود آرام در عمق 5 Km، درون سنگ¬های پیروکلاستیک ائوسن و آهک¬های الیگومیوسن جای گرفته و بر پایه داده¬های الکترون مایکروپروب کانی¬ها، در شرایط دمایی℃ 750 ، فشار 2 Kbar و فوگاسیته اکسیژن 11-^10 متبلور شده¬اند. همزمان با فعالیت¬های پلوتونیسم میوسن، سنگ¬های نیمه¬عمیق میوسن به شکل دایک¬های آندزیتی در واحدهای مختلف منطقه نفوذ کرده¬اند. داده¬های ژئوشیمیایی این سنگ¬ها، ماهیت ماگمایی کالک¬آلکالن را نشان می¬دهد که در محیط کمان آتشفشانی تشکیل شده¬اند. جایگیری نفوذی¬های میوسن سبب ایجاد هاله¬های دگرگونی اسکارن و کانه¬زایی آهن اسکارنی در سنگ¬های میزبان شده است. اسکارن¬های یاد شده از نوع برون اسکارن¬های کلسیمی-سیلیکاته بوده که تا حد بالایی رخساره هورنبلند هورنفلس دگرگون شده و در سه مرحله، دگرگونی حرارتی، متاسوماتیسم و دگرگونی برگشتی تکامل یافته¬اند. کانی¬زایی آهن اغلب سبب تشکیل مگنتیت شده و بر اساس مطالعات دورسنجی، کانسارهای آهن منطقه در محل تماس توده¬های نفوذی میوسن با سنگ¬های پیروکلاستیک ائوسن تشکیل شده¬اند و اغلب با آلتراسیون پروپیلیتیک گسترده همراه هستند. پس از فعالیت¬های ماگمایی یاد شده، در زمان پلیوسن، همزمان با رخداد کوهزایی آتیکن، گنبدهای آتشفشانی و نیمه¬آتشفشانی ریولیتی-داسیتی رخنمون یافته¬اند. ماگمای تشکیل دهنده این سنگ¬ها دارای ماهیت ماگمایی کالک¬آلکالن پتاسیم بالا است و بر اساس داده¬های ژئوشیمیایی ماگمای مادر این سنگ¬ها از نوع گرانیتوئیدهای پرآلومین می باشد که در یک محیط کوهزایی پس از برخورد تشکیل شده¬اند.