روزنامه شرق، سه شنبه ۱۶ دی ۱۳۸۲ - ۱۳ ذیقعده ۱۴۲۴ - ۶ ژانویه ۲۰۰۴

سعید رضاعاملی:

جامعه ایرانی ما دچار یک فرافکنی بسیار گسترده شده است. عادت کرده ایم (هم در عرصه دولت و هم در عرصه ملت) فرافکنی کنیم و تقصیر را گردن افرادی غیر از خودمان بینداریم. به نوعی این فرافکنی محصول غیرتخصصی شدن جامعه ماست. ما اول انقلاب یک شعاری دادیم که بحث تعهدگرایی بود. این بحث، بحث پیچیده ای است و نمی دانیم تعهد را چگونه می توان معنا کرد؟ آیا غیر از تخصص معنای دیگری دارد؟ آیا اگر بخواهیم کسی را پیدا کنیم که در اوج تعهد باشد غیر از متخصص است؟ اگر بخواهد تعهد در اوج معنای واقعی خودشان تجلی بیابد، باید دوباره برگردیم به معنا و مفهوم تخصص گرایی و باید بسیار به آن توجه کنیم. این توجه همچنین نهایت و عین عدالت است، یعنی آن کسی که کاری بلد است باید در جای خودش قرار بگیرد. ما وضع الشیئی موضع متاسفانه ما در کشور این روند را نداریم و در حادثه بم هم دیدیدیم که نوع برخورد با این واقعه از خود واقع قهرآورتر و ناراحت کننده تر هست. رادیو مثلاً در مورد این قضیه در یکی از برنامه هایش شنیدم که مجری آن می گفت: «بم ماتم سرای غم»! این یعنی چه؟ واقعاً صدا و سیما چه چیز را توضیح می داد؟ این هیجان عمومی به چه درد می خورد؟ غم چه مشکلی را علاج می کند؟ ما متخصص شده ایم در غم  گساری و متاسفانه اتفاقی که می افتد و بسیار غم بارتر است این که همه چیز را به تقصیر خدا و پیغمبر می اندازیم. در سال ۲۰۰۳ در مکزیک زلزله آمد با ۸/۷ ریشتر و تنها نه نفر کشته شدند. آن هم مکزیک که جزو کشورهای فقیر آمریکا است.

زلزله های امسال در دیگر کشورها را با ایران مقایسه کنید. پس سهم علم و دانش در ایران کجاست؟

زلزله به لحاظ انسانی سه دوره دارد. یک دوره اول آن دوره اوج بحران انسانی است که مثل یک شوک بزرگ است و همه چیز برای آنان ابهام آمیز است.

دوره دوم دوره ماه عسل واقعه است که بعد از یک ماه، دو ماه آغاز می شود که در آن فرد به زندگی برمی گردد و شرایط بهتری پیدا می کند. مرحله سوم که خیلی هم مهم است، مرحله فشارهای مغزی است.فشارهای فرامغزی از ماه هیجدهم به اوج خود می رسد و هر قدر افراد به مرکز زلزله نزدیک تر باشند وضعیت وخیم تری می یابند.

ما باید از این سیکل معیوب فرافکنی خودمان را خارج کنیم. تایلور تحقیقی کرده بود راجع به جهان سوم، شامل ۱۶ هزار مصاحبه و به این نتیجه رسیده بود که جهان سومی ها همیشه در هر موردی می گویند: «دولت». دولت البته خیلی مسئولیت و نقش دارد و باید شدیداً مورد نقد قرار بگیرد. اما به هر حال سهم ما افراد سهم بالاتری هست و باید به وظیفه و نقش خودمان توجه کنیم و خودمان را مقصر بدانیم.