نمادگرایی و سمبولیسم به صورت وسیع‌تر در ادبیات جهان غرب رشد کرد و در قرن نوزدهم به ویژه در فرانسه برجسته شد. این جنبش ادبی در عصر رومانتیسم شکل گرفت و در ادبیات متعددی نظیر شعر، نمایشنامه و رمان تأثیرگذار بود.

سمبولیسم به عنوان یک مکتب ادبی، علیه قراردادهای ادبی متداول آن زمان اعتراض کرد. این جنبش به دنبال ارائه‌ی تفکر ایده‌آلیستی بود که بر پایه‌ی رویا و تخیل ساخته شده است. نماد به عنوان یکی از ویژگی‌های مهم سمبولیسم، برای ایجاد آثار ادبی و توسعه‌ی معانی به کار می‌رفت. هر موضوعی، اگر فضا و بستر مناسبی برای توسعه‌ی معنا فراهم شود، می‌تواند ارزش نمادین پیدا کند. نماد، یکی از قدرتمندترین ابزارهای تصویرسازی است که می‌تواند به گسترده شدن معنا کمک کند.

سخن نمادین دارای ویژگی‌هایی نظیر عدم آشنایی فرهنگی، پردازش معانایی، تأثیرگذاری در اقوام و فرهنگ‌ها، ایجاد وحدت ملی و تغییر در رابطه با پدیده‌ها است. استفاده از نماد و نمادپردازی در شعر مدرن نقش مهمی داشته است. هر یک از شاعران معاصر از رویکرد خاصی در استفاده از نمادها بهره‌گرفته‌اند.

در شعر ژاله قائم مقامی، شکست در زندگی و انتقاد از مردان به عنوان موضوعات اصلی نمادگرایی وی در زمینه‌ی زندگی خانوادگی برجسته می‌شوند. طاهره صفارزاده نیز در شعر خود از سنت‌های ادبی برای نمادسازی استفاده کرده است. فروغ فرخزاد به دلیل تسلط بر زبان و ادبیات و آگاهی عمیق از مسائل اجتماعی، نمادهای سنتی را با رویکرد جدیدی ارائه می‌دهد.

با پیشرفت و توسعه‌ی زبان‌شناسی، توجه به تفاوت زنان و مردان در استفاده از زبان افزایش یافته است. شاعران زن معاصر تلاش می‌کنند تا عواطف و احساسات خود را از طریق گفتار زنانه یا زنانه‌نویسی به مقوله ادبیات وارد کنند. این تلاش با هدف بیان تجربه‌ها و واقعیت‌های زنانه و ارائه‌ی صدایی منحصربه‌فرد برای زنان در ادبیات صورت می‌گیرد.

از آنجا که ساختارهای اجتماعی و فرهنگی بر روی زنان تأثیرگذار بوده‌اند، نمادگرایی و نمادپردازی در شعر زنان معاصر می‌تواند به عنوان یک ابزار قوی برای بیان تجربه‌ها و احساسات زنانه و همچنین برای تحول و تغییر در روابط جنسیتی و اجتماعی استفاده شود. این رویکرد ادبی درک فرصت برابری و توجه به مسائل جنسیتی و زنانه را در بر می‌گیرد.

به طور کلی، شاعران زن معاصر در تلاشند تا با استفاده از زبان و نمادها، تجربه‌ها، احساسات و واقعیت‌های زنانه را به صورتی نوآورانه و منحصربه‌فرد در آثار خود بیان کنند و به دنبال ارتقاء و تغییر ارتباطات جنسیتی و اجتماعی باشند.

نمادگرایی، یک مکتب ادبی است که در اواخر قرن نوزدهم در فرانسه ظهور کرد. این مکتب بر استفاده از نمادها و تصاویر غیرمستقیم در ادبیات تأکید دارد. نمادگرایی به دنبال بیان احساسات و عواطف عمیق انسانی از طریق زبانی شاعرانه و تخیلی است.

نمادگرایی در شعر زنان معاصر ایران نیز تأثیر زیادی داشته است. شاعران زن معاصر از نمادها برای بیان دیدگاه‌ها، احساسات و تجربه‌های خود استفاده کرده‌اند. این نمادها می‌توانند از دنیای طبیعی، زندگی روزمره، یا حتی از ادبیات و فرهنگ گرفته شده باشند.

در شعر زنان معاصر ایران، نمادها اغلب برای بیان مفاهیم انتزاعی مانند عشق، آزادی، و هویت زنانه استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، در شعر ژاله قائم مقامی، شکست در زندگی زناشویی با نمادهای مانند تاریکی، شب، و زندان نشان داده می‌شود. در شعر طاهره صفارزاده، عشق به آزادی با نمادهای مانند پرنده، باد، و آسمان بیان می‌شود. و در شعر فروغ فرخزاد، هویت زنانه با نمادهای مانند ماه، ستاره، و دریا نشان داده می‌شود.

نمادگرایی در شعر زنان معاصر ایران نقش مهمی در توانمندسازی زنان داشته است. این نمادها به زنان کمک کرده‌اند تا صدای خود را پیدا کنند و دیدگاه‌های خود را بیان کنند. نمادها همچنین به زنان کمک کرده‌اند تا با چالش‌های زندگی زنانه، مانند تبعیض جنسیتی و نابرابری، مقابله کنند.

برخی از نمادهای رایج در شعر زنان معاصر ایران عبارتند از:

• طبیعت: طبیعت اغلب به عنوان نمادی از زیبایی، آرامش، و رستگاری استفاده می‌شود.
• زنانگی: زنانگی اغلب به عنوان نمادی از قدرت، زیبایی، و خلاقیت استفاده می‌شود.
• عشق: عشق اغلب به عنوان نمادی از امید، شادی، و زندگی استفاده می‌شود.
• آزادی: آزادی اغلب به عنوان نمادی از برابری، عدالت، و استقلال استفاده می‌شود.
• هویت: هویت اغلب به عنوان نمادی از فردیت، آگاهی، و تعلق استفاده می‌شود.

نمونه‌هایی از نمادها در شعر زنان معاصر ایران:

• در شعر ژاله قائم مقامی:
  • تاریکی: نماد شکست، ناامیدی، و تنهایی
  • شب: نماد ناشناختگی، راز، و ترس
  • زندان: نماد محدودیت، اسارت، و سرکوب
• در شعر طاهره صفارزاده:
  • پرنده: نماد آزادی، امید، و آرزو
  • باد: نماد رستگاری، تحول، و تغییر
  • آسمان: نماد بی‌نهایت، ابدیت، و کمال
• در شعر فروغ فرخزاد:
  • ماه: نماد زیبایی، زنانگی، و راز
  • ستاره: نماد امید، آرزو، و رستگاری
  • دریا: نماد رمز و راز، عظمت، و قدرت

نمادگرایی یک ابزار قدرتمند برای شاعران زن معاصر است که به آنها کمک می‌کند تا دیدگاه‌ها، احساسات، و تجربه‌های خود را به شیوه‌ای خلاقانه و تأثیرگذار بیان کنند.