نقاشی غم‌انگیز مرگ داریوش سوم، اثر ارزشمندی است که تصویری حزن‌انگیز از  آخرین لحظات زندگی آخرین پادشاه هخامنشی را به نمایش می‌گذارد. این نقاشی که توسط یک نقاش اروپایی حدود ۱۳۰ سال پیش خلق شده، هم‌اکنون در آرشیو کتابخانه نیویورک نگهداری می‌شود و به عنوان سندی تاریخی از آن دوران، حائز اهمیت فراوانی است.
در این نقاشی، اسکندر مقدونی به همراه ارتش متجاوزش بر بالای پیکر بی‌جان داریوش سوم ایستاده‌اند و نظاره‌گر جسد شاه ایران هستند. این صحنه، نمادی از شکست و فروپاشی امپراتوری قدرتمند هخامنشی به دست اسکندر و سپاهیانش است.
همانطور که اشاره کردید، داریوش سوم با وجود شکست‌هایی که از اسکندر متحمل شده بود، هنوز ناامید نشده بود و قصد داشت با تجهیز سپاه جدیدی در ماد، به جنگ ادامه دهد. اما خیانت بسوس، ساتراپ باختر که برادرزاده داریوش نیز بود، نقشه‌های او را نقش بر آب کرد. بسوس در منطقه دامغان امروزی، داریوش سوم را به قتل رساند و خود را به عنوان اردشیر پنجم، شاه ایران معرفی کرد.
اسکندر پس از اطلاع از این واقعه، به تعقیب بسوس پرداخت و پس از یافتن او، به قتلش رساند. اسکندر با احترام جسد داریوش سوم را به پارس فرستاد و به این ترتیب، به دوران باشکوه هخامنشیان پایان داد.
نقاشی مرگ داریوش سوم، یادآور فاجعه‌ای ملی و غم‌انگیز برای ایرانیان است. این نقاشی، درس‌ها و عبرت‌های بسیاری در خود دارد و می‌تواند به عنوان نمادی از ظلم و ستم، خیانت و وطن‌فروشی، مورد توجه قرار گیرد.
علاوه بر ارزش تاریخی، این نقاشی از نظر هنری نیز قابل توجه است. جزئیات دقیق، رنگ‌های غم‌انگیز و ترکیب‌بندی استادانه، این نقاشی را به یک اثر هنری ارزشمند تبدیل کرده است.
نگهداری این نقاشی در آرشیو کتابخانه نیویورک، فرصتی برای جهانیان است تا با این واقعه تاریخی مهم و همچنین با ظرافت‌های هنری نقاشی آشنا شوند.