در دنیای امروز، گردشگری به عنوان یکی از قدرتمندترین موتورهای محرکه توسعه اقتصادی، نقشی بی‌بدیل ایفا می‌کند. این صنعت، با جذب گردشگران و رونق کسب و کارها، زمینه را برای رشد و شکوفایی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی فراهم می‌آورد.

زاهدان، مرکز سیستان و بلوچستان، گوهری در کویر ایران است که با وجود پتانسیل‌های بی‌نظیر در حوزه گردشگری، هنوز نتوانسته جایگاه واقعی خود را در این عرصه پیدا کند.

جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و ورزشی زاهدان، همچون نگین‌هایی در دل کویر می‌درخشند. 36 اثر ثبت شده و 99 اثر شناسایی شده تاریخی، اماکن تفریحی و فرهنگی متنوع، طبیعت بکر و منحصر به فرد و مردمانی خونگرم و مهمان‌نواز، تنها بخشی از ظرفیت‌های این شهر برای جذب گردشگران است.

اما متاسفانه، در برنامه‌ریزی‌های کلان کشوری و منطقه‌ای، توجه کافی به این گنجینه نهفته نشده است.

این مقاله به بررسی قابلیت‌ها و عوامل محدود کننده و تسهیل کننده توسعه گردشگری در زاهدان و تاثیر آن بر توسعه اقتصادی این شهر می‌پردازد.

هدف اصلی این پژوهش، شناخت بنیان‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی زاهدان و بررسی نقش گردشگری در توسعه اقتصادی این شهر است.

با استفاده از مدل SWOT و نرم افزار SPSS، نقاط قوت، فرصت‌ها، ضعف‌ها و تهدیدهای پیش روی توسعه گردشگری در زاهدان شناسایی شده و راهبردهای مناسب برای غلبه بر چالش‌ها و استفاده از فرصت‌ها ارائه می‌شود.

نقاط قوت:

• جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی منحصر به فرد
• طبیعت بکر و دست‌نخورده
• مردمی خونگرم و مهمان‌نواز
• هزینه‌های پایین سفر
• امنیت مطلوب

فرصت‌ها:

• رشد روزافزون صنعت گردشگری در ایران
• توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل و اقامتی
• جذب سرمایه‌گذاری خارجی
• برگزاری رویدادهای فرهنگی و ورزشی
• توسعه گردشگری مجازی

ضعف‌ها:

• کمبود تبلیغات و بازاریابی
• فقدان زیرساخت‌های مناسب گردشگری
• ضعف در ارائه خدمات گردشگری
• کمبود آگاهی عمومی از پتانسیل‌های گردشگری زاهدان

تهدیدها:

• بی‌ثباتی در منطقه
• خشکسالی و کمبود آب
• تغییرات اقلیمی
• ضعف در حفظ و نگهداری از آثار تاریخی

راهبردهای پیشنهادی:

• توسعه زیرساخت‌های گردشگری، اعم از هتل، رستوران، مجتمع‌های تفریحی و ...
• تقویت تبلیغات و بازاریابی در سطح ملی و بین‌المللی
• برگزاری رویدادهای فرهنگی و ورزشی
• توسعه گردشگری مجازی
• آموزش و توانمندسازی فعالان حوزه گردشگری
• حفظ و نگهداری از آثار تاریخی و فرهنگی
• جذب سرمایه‌گذاری خارجی
• توسعه گردشگری پایدار

با اجرای این راهبردها، می‌توان زاهدان را به مقصدی جذاب برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرد و از این طریق، گامی مهم در جهت توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی در این شهر برداشت.

زاهدان، گوهری در کویر، منتظر شکوفایی در بوستان گردشگری است.

با همت و تلاش مسئولان و مردم این شهر، می‌توان این گنجینه نهفته را به نگینی درخشان در صنعت گردشگری ایران تبدیل کرد.