با آغاز سال تحصیلی، فرصتی مناسب است تا به پیشینه مدارس و آموزش نوین در قم بپردازیم. در این زمینه، پژوهش‌های ارزشمندی توسط محققان گرامی انجام شده است که در ادامه به دو نمونه از آنها اشاره می‌کنیم.

1. تاریخ معارف قم:

• تالیف: مهدی عباسی
• جلد اول: چاپ اول در سال ۱۳۸۸ به صورت محدود (گویا ۱۱۰ نسخه) و چاپ دوم با اصلاحات و اضافات در سال ۱۳۹۲ توسط بنیاد قم‌پژوهی
• محتوا: شامل اسناد و عکس‌های کمیاب و مصاحبه‌های حضوری (ثبت تاریخ شفاهی) در خصوص تاریخ آموزش در قم
• نایاب بودن: چاپ اول این اثر به طور مطلق نایاب است و دسترسی به آن دشوار است.

2. اسناد دبیرستان‌های حکیم نظامی و صدوق:

• تالیف: سید رضا باقریان موحد
• جلد اول: اسناد دبیرستان حکیم نظامی
• جلد دوم: اسناد دبیرستان صدوق
• ناشر: مجمع ذخایر اسلامی و بنیاد قم‌پژوهی
• محتوا: گردآوری اسناد و عکس‌های ارزشمند مربوط به این دو دبیرستان کهن قم
• اهمیت: این اسناد دریچه‌ای به سوی تاریخ آموزش نوین در قم و نقش این دبیرستان‌ها در تربیت نسل‌های فرهیخته این شهر می‌گشایند.

تلاش‌های جناب باقریان موحد:

• پیگیری مداوم برای جمع‌آوری اسناد و عکس‌های مدارس قدیمی قم
• گردآوری اسناد و عکس‌های ارزشمند از دبیرستان‌های حکیم نظامی و صدوق
• انتشار این اسناد در قالب کتاب‌هایی با عنوان "اسناد دبیرستان حکیم نظامی" و "اسناد دبیرستان صدوق"

مشکل امحاء اسناد مدارس:

• جناب باقریان موحد در این یادداشت به مشکلی تاسف‌بار اشاره می‌کنند: امحاء اسناد توسط اکثر مدارس قم در سال‌های اخیر.
• ایشان با تلاش و کوشش فراوان، این اسناد را از مکان‌های نامناسب و پرخطر نجات داده و برای حفظ و انتشار آنها اقدام کرده‌اند.

بی‌تفاوتی نسبت به هویت و تاریخ:

• نویسنده مقاله به بی‌تفاوتی نسبت به هویت و تاریخ، به ویژه در مورد اسناد و مدارک، انتقاد می‌کند.
• امحاء اسناد مدارس نمونه‌ای از این بی‌تفاوتی است که هویت و حافظه تاریخی این نهادهای آموزشی را از بین می‌برد.

درخواست از جناب باقریان موحد:

• از جناب آقای باقریان موحد تقاضا می‌شود که گزارشی مبسوط در مورد امحاء اسناد مدارس قم و علل و عوامل آن برای درج در تاریخ ارائه کنند.

ضرورت توجه به هویت و تاریخ:

• هویت و تاریخ هر جامعه، گنجینه‌ای ارزشمند است که باید پاسداری شود.
• اسناد و مدارک مدارس، بخشی از این هویت و تاریخ هستند و حفظ و بررسی آنها ضرورتی انکارناپذیر است.

امید به آینده:

• امیدواریم با تلاش پژوهشگران و دلسوزان تاریخ و فرهنگ، شاهد توجه بیشتر به هویت و تاریخ، به ویژه در مورد اسناد و مدارک، باشیم.
• حفظ و انتشار این اسناد، گامی مهم در جهت حفظ هویت تاریخی و فرهنگی ایران و قم خواهد بود.

پیشنهاد:

• می‌توان با برگزاری همایش‌ها و نشست‌های علمی، پژوهشگران و علاقمندان به تاریخ آموزش در قم را گرد هم آورد و به بحث و تبادل نظر در این زمینه پرداخت.
• همچنین می‌توان با ایجاد پایگاه‌های اینترنتی و یا کتابخانه‌های دیجیتال، اسناد و مدارک مربوط به تاریخ آموزش در قم را به صورت آنلاین در دسترس عموم قرار داد.

با همدلی و تلاش همه، می‌توانیم هویت تاریخی و فرهنگی خود را حفظ و به نسل‌های آینده منتقل کنیم.