تکیه زاغرم: گنجینه‌ای از تاریخ و معماری در قلب تفرش
موضوع : شهرشناسی | استان مرکزی-تفرش

تکیه زاغرم: گنجینه‌ای از تاریخ و معماری در قلب تفرش

تکیه زاغرم، با قدمتی بیش از 150 سال، پس از تکیه نور و تکیه زمان، سومین تکیه قدیمی ایران محسوب می‌شود. این بنای تاریخی در محله زاغرم شهر تفرش واقع شده و در حال حاضر هر چهار طرف آن به فضای باز می‌رسد.

پوشش چوبی این تکیه در تاریخ 9/1/1378 با شماره 2281 به فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

در ایام سوگواری ابا عبدالله الحسین (ع)، مراسم‌های عزاداری، سینه‌زنی، تعزیه‌خوانی و سوگواری در این تکیه برگزار می‌شود.

تکیه زاغرم که از نمونه‌های برجسته معماری ایرانی به شمار می‌رود، در سال 1274 هجری قمری ساخته شده است. این بنا با استفاده از خشت، کاهگل و تیرهای چوبی بنا شده و از نظر معماری به دوران قاجار تعلق دارد.

کتبیه سنگی که بر روی جرز سمت راست ایوان ورودی اصلی بنا قرار گرفته، نشان‌دهنده دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار است. با این حال، قدیمی‌ترین بخش تکیه زاغرم، ایوان ورودی ضلع جنوب شرقی است.

قوس این ایوان به صورت جناقی کند بوده و نام معمار آن بر داخل رسم‌بندی‌های مرکزی ایوان ورودی نقر شده است. مقرنس‌کاری ظریف داخل رسم‌بندی‌های ایوان شباهت زیادی به شیوه مقرنس‌کاری دوران صفوی دارد. این بنا از جمله بناهای دو ایوانی است که در اضلاع شمال غربی و جنوب شرقی قرار گرفته‌اند.

کف ایوان‌ها 1.5 متر از کف اصلی تکیه بالاتر است. در مجاورت ایوان شمال غربی، یک حجره در طرفین ایوان قرار دارد. در اضلاع شمالی و جنوبی تکیه هشت حجره وجود دارد که دارای طاق‌های گنبدی هستند. داخل صحن شش ستون در دو ردیف سه‌تایی استقرار یافته‌اند.

این بنا دارای چهار ورودی در زوایای اصلی است. تزئینات این بنا شامل مقرنس‌کاری‌های ظریف و ریم‌بندی‌های واقع در ضلع جنوب شرقی ایوان ورودی اصلی است. همچنین درب دو لنگه چوبی قدیمی این تکیه دارای تزئینات گل‌میخ، کتیبه و تسمه‌های بسیار زیبایی است که به احتمال زیاد مربوط به دوره صفویه است.

مصالح اصلی به کار رفته در بنای تکیه زاغرم شامل سنگ در پی‌ها، خشت در سازه اصلی، آجر در سازه و نماها، چوب در ستون‌ها و پوشش سقف و آهک، گل و گچ که در تزئینات نیز به کار رفته است.

تکیه زاغرم محل برگزاری مراسم مذهبی، به‌ویژه در دهه محرم و صفر است و هیئت‌های عزاداری سالار شهیدان به سوگواری و اجرای تعزیه‌خوانی می‌پردازند. نکته جالب توجه در مورد این بنا، تداوم انجام مراسم مختلف مذهبی در این تکیه از دوران صفویه تا عصر حاضر است که هنوز رونق اولیه خود را حفظ کرده است.

تکیه زاغرم، با معماری باشکوه و تاریخ پربار خود، گنجینه‌ای ارزشمند در شهر تفرش و جاذبه‌ای منحصر به فرد برای گردشگران است.

نظر شما