در گذشته، اصفهان به عنوان پایتخت صفویه، شهری پررونق و آباد بود و به همین دلیل به تعداد زیادی آسیاب برای آرد کردن گندم مورد نیاز ساکنین آن احتیاج داشت. در کتاب "اصفهان در عصر صفوی" نوشته دکتر محمد منصور ستوده، فهرستی از 21 آسیاب در اصفهان ارائه شده است که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:

آسیاب‌های چهار سنگ:

1. آسیاب چهار سنگ شیخ یوسف: این آسیاب در نزدیکی میدان نقش جهان قرار داشته است.
2. آسیاب چهار سنگ تپه اشرف: این آسیاب در نزدیکی پل شهرستان واقع بوده است.

آسیاب‌های دو سنگ:

1. آسیاب علیخانیان: این آسیاب در خیابان مشتاق واقع بوده است.
2. آسیاب حسن حاج علیشاه: این آسیاب در خیابان مشتاق واقع بوده است.
3. آسیاب حسین زاده: این آسیاب کمی بالاتر از آسیاب حاج علیشاه قرار داشته است.
4. آسیاب معروف حسین: این آسیاب در بالای خیابان مشتاق واقع بوده است.
5. آسیاب کلانتر: این آسیاب شهرت داشته و با دو سنگ کار می‌کرده است.
6. آسیاب نازستان: این آسیاب در محله‌ای به همین نام واقع بوده است.
7. آسیاب دروازه شیراز: این آسیاب تا چندین سال پیش وجود داشته است.
8. آسیاب خان: این آسیاب در اصفهان معروف بوده است.
9. آسیاب حاج رسول روغنی: این آسیاب در منطقه ناژوان قرار داشته و دارای چهار سنگ بوده است.
10. آسیاب نعمت الله عظیمی (معروف به آسیاب ناژوان): این آسیاب هم در ناحیه ناژوان قرار داشته و دارای دو سنگ بوده است.
11. آسیاب خان: این آسیاب دارای سه سنگ بوده و در نزدیکی پارک پل وحید کنونی قرار داشته است.
12. آسیاب باغ پلاسون: این آسیاب در دنباله بیخه خلیفه گری ارامنه جلفا در حد فاصل بین خیابان نظر و پارک بوده است.
13. آسیاب ارامنه جلفا: این آسیاب در نزدیکی شکرچیان جلفا واقع بوده است.
14. آسیاب هزار جریب: این آسیاب متعلق به محمدآقا ضرابی بوده و در دروازه شیراز، نزدیک کارخانه پپسی کولا ی کنونی قرار داشته است.
15. آسیاب حاج مصطفی: این آسیاب در انتهای خیابان حکیم نظامی و ابتدای محله حسین آباد قرار داشته و متعلق به حاج مصطفی حسین آبادی بوده است.
16. آسیاب محمود یخی: این آسیاب در دستگرد خیار بوده و آخرین مالک آن محمود یخی بوده است.
17. آسیاب آقا: این آسیاب در حومه اصفهان و در فلاورجان قرار داشته و دارای دو سنگ بوده است.
18. آسیاب علی آردی: این آسیاب در پیربکران قرار داشته و دارای دو سنگ بوده است.

آسیاب‌های دیگر:

1. آسیاب فهامی: این آسیاب واقع در مارنان که ابتدا آبی و در حال حاضر ماشینی شده است.

نکاتی در مورد آسیاب‌های اصفهان:

• متاسفانه امروزه هیچکدام از این آسیاب‌ها به طور کامل باقی نمانده‌اند و به جای آنها خیابان، خانه و پارک احداث شده است.
• در حال حاضر از کارخانه‌های آردسازی مدرن برای آرد کردن گندم استفاده می‌شود.
• نام کوچه‌های "آسیاب" در بسیاری از خیابان‌های اصفهان یادآور محل استقرار آسیاب‌های قدیمی در گذشته است.

آسیاب‌ها در تاریخ و فرهنگ اصفهان:

آسیاب‌ها در تاریخ و فرهنگ اصفهان جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند و در ادبیات و ضرب المثل‌های اصفهانی نیز به آنها اشاره شده است.