تاریخچه:

استفاده از ظروف سنگی برای نگهداری و نوشیدن آب، سابقه‌ای دیرینه در ایران دارد. در دوران باستان، از این ظروف که به "سنگاب" معروف بودند، در معابد، کاروانسراها و اماکن عمومی دیگر برای پذیرایی از مسافران و زائران استفاده می‌شد.

سنگاب ها معمولاً از سنگ های سخت و بادوام مانند مرمر، تراورتن و گرانیت ساخته می شدند. سنگ تراش ها با ظرافت و مهارت نقوش و سوره های قرآنی را بر روی سنگاب ها حک می کردند. برخی از سنگاب ها نیز دارای کتیبه هایی هستند که نام واقف و تاریخ ساخت آنها را ذکر می کند.

انواع سنگاب ها:

سنگاب ها را می توان از نظر شکل و اندازه به دسته های مختلفی تقسیم کرد. برخی از سنگاب ها به صورت کاسه ای ساده هستند، در حالی که برخی دیگر دارای پایه و صفحه هستند. سنگاب ها همچنین از نظر جنس سنگ به کار رفته در آنها نیز با هم متفاوت هستند.

کاربردها:

کاربرد اصلی سنگاب ها ذخیره و توزیع آب آشامیدنی بوده است. از آنها در معابد، مساجد، کاروانسراها، بازارها و اماکن عمومی دیگر برای پذیرایی از مسافران و زائران استفاده می شد. علاوه بر این، سنگاب ها جنبه تزیینی نیز داشته و به عنوان یکی از عناصر معماری ایرانی به حساب می آمده اند.

نقش سنگاب ها در فرهنگ و مذهب:

در فرهنگ و مذهب ایرانی، سنگاب ها از اهمیت زیادی برخوردار هستند. نوشیدن آب از سنگاب به عنوان یک عمل مبارک و با ارزش تلقی می شود و بسیاری از مردم معتقدند که نوشیدن این آب می تواند بیماری ها را شفاء دهد و برکات الهی را به همراه داشته باشد.

سنگاب ها در حال حاضر:

امروزه با وجود لوله کشی آب آشامیدنی در بیشتر نقاط کشور، از سنگاب ها به اندازه گذشته استفاده نمی شود. با این حال، هنوز هم می توان نمونه های زیادی از این ظروف سنگی را در معابد، مساجد و اماکن تاریخی ایران مشاهده کرد. سنگاب ها به عنوان یکی از میراث فرهنگی و تاریخی ایران حفظ و نگهداری می شوند و هر ساله تعداد زیادی از گردشگران از آنها بازدید می کنند.