مستوره اردلان: اولین زن تاریخنگار در جهان
مستوره اردلان، بانویی نام آشنا در کردستان، به عنوان اولین زن تاریخنگار در جهان شناخته میشود. او در کنار مقام شامخ علمی خود، شاعری توانا نیز بود و دیوان اشعاری از او به یادگار مانده است.
زندگی نامه:
- زادگاه: سنندج
- تاریخ تولد: حدود ۲۰۰ سال پیش (معادل با ۱۲۰۰ شمسی)
- تاریخ وفات: ۱۲۶۴ شمسی
- همسر: خسروخان اردلان، حاکم سنندج
- آثار:
- تاریخ اردلان: مشهورترین اثر مستوره که به عنوان اولین کتاب تاریخنگاری شده توسط یک زن در جهان شناخته میشود.
- دیوان شعر: شامل ۲۰ هزار بیت شعر به زبانهای فارسی و هورامی
- رساله شرعی: در فقه شافعی
- مجمع الادبا: (اثر موجود نیست)
مستوره در خانوادهای اصیل و اهل علم و فرهنگ متولد شد. پدرش، ابوالحسن بیگ قادری، از شخصیتهای برجسته آن زمان بود. مستوره از کودکی به فراگیری علم و دانش پرداخت و در زبانهای فارسی، عربی و کردی تسلط یافت.
عشق و سیاست:
مستوره در جوانی عاشق خسروخان اردلان، پسر امانالله خان، والی کردستان شد. این عشق به دلیل مخالفت امانالله خان به وصال نرسید و خسروخان به اجبار با دختر فتحعلی شاه ازدواج کرد. با مرگ امانالله خان، خسروخان به حکومت رسید و دوباره به دنبال مستوره فرستاد. مستوره به دلیل خطرات سیاسی از این وصلت خودداری کرد، اما خسروخان با حیله و تزویر او و خانوادهاش را به تبعید در سلیمانیه عراق فرستاد.
تاریخنگاری:
مستوره پس از تبعید به سلیمانیه، به نوشتن تاریخ اردلان پرداخت. این کتاب که بر اساس وقایعنگاریهای پدربزرگ و پدرش و مشاهدات خود مستوره نوشته شده، به عنوان اولین کتاب تاریخنگاری شده توسط یک زن در جهان شناخته میشود.
مرگ و میراث:
مستوره پس از سالها دوری از وطن، به سنندج بازگشت و در همان شهر درگذشت. آثار او از جمله گنجینههای ارزشمند فرهنگ و تاریخ کردستان به شمار میروند.
مستوره اردلان به عنوان اولین زن تاریخنگار در جهان، الهامبخش زنان نسلهای بعد از خود بوده و نام او در تاریخ علم و فرهنگ جاودانه خواهد ماند.
نظر شما