معرفی:

قلعه و رباط تاریخی عباس آباد در فاصله 28 کیلومتری شمال غرب شهرستان تایباد در استان خراسان رضوی واقع شده است. این مجموعه تاریخی که قدمت آن به دوره صفویه می رسد، شامل یک رباط و یک قلعه است که در مجاورت یکدیگر قرار دارند.

اهمیت رباط:

رباط تاریخی عباس آباد در زمان آبادانی و رونق خود، از جمله کاروانسراهای معتبر خراسان به حساب می آمده است. این بنا به دلیل فضاهای متعدد و دارا بودن امکانات رفاهی، از اهمیت خاصی برخوردار بوده و در سفرنامه ها و متون تاریخی نیز از آن یاد شده است.

مشخصات رباط:

• این بنا شامل دو حیاط است که در اطراف آنها ایوان، ایوانچه، اتاقک ها و آب انبار وجود دارد.
• آب انبار این بنا از قنات و باران تامین می شده است.
• شواهد معماری نشان می دهد که بخش مسکونی و قسمتی که برای احشام در نظر گرفته شده، از یکدیگر جدا بوده است.
• بخش مسکونی دارای نقشه ای چهار ایوانی بوده و اتاقک های آن به اندازه های متفاوت ساخته شده است.

معماری رباط:

• طرفین ورودی رباط با قابچه تزئین شده است.
• در بخش فوقانی سردر، عنصر دفاعی به نام "سنگ انداز" وجود دارد که نشان دهنده امنیت این بنا در دوره صفویه است.

وضعیت کنونی رباط:

• متاسفانه در حال حاضر آجرها و مصالح بخش بیرونی این بنا بر اثر عوامل طبیعی از بین رفته است.
• همچنین قسمت هایی از مصالح این بنای تاریخی توسط مردم مورد سوء استفاده قرار گرفته است.

قلعه تاریخی عباس آباد:

در روبروی کاروانسرا، قلعه تاریخی عباس آباد قرار دارد که از لحاظ وسعت با قلعه (زورآباد) تربت جام قابل مقایسه است. بقایای این بنا نیز که معماری اواخر دوره صفویه را القا می‎کند در حال حاضر در وضعیت نامناسبی قرار دارد.

مشخصات قلعه:

• برج های بلند نگهبانی که روزگاری برای حفاظت بیشتر در نمای بیرونی ایجاد شده بودند، امروزه بر اثر نزولات آسمانی و بی توجهی مسؤولان میراث فرهنگی به نیمه برج هایی تبدیل شده اند.
• سردر قلعه آجری بوده و محل تیرکش در آن مشاهده می شود.

وضعیت کنونی قلعه:

• بیشتر سقف های اتاق های آن از بین رفته است.
• اگر به این بنای باشکوه عصر صفوی رسیدگی نشود، به تلی از خاک تبدیل خواهد شد.

پیشنهاد:

با اندکی حفاظت و بازسازی، قلعه و رباط عباس آباد می تواند به محلی برای جذب گردشگر و رونق منطقه تبدیل شود.