ایل بهلولی، بزرگترین طایفه عشایری منطقه زیرکوه در استان خراسان رضوی است.

خاستگاه:

• بهلولی‌ها خود را از فردی به نام بهلول یا بهلور می‌دانند.
• این ایل در گذشته در نواحی خواف، باخرز، تایباد، زیرکوه، بیرجند، نهبندان و سرخس پراکنده بودند.
• پس از حمله اعراب، به سمت شمال استان فارس مهاجرت کردند.

مهاجرت و استقرار:

• در عصر صفویه، به دلیل مسائل امنیتی و دسترسی به مراتع جنوب خراسان، از نهبندان تا تایباد به صورت پراکنده مستقر شدند.
• برخی بزرگان طایفه بهلولی معتقدند که در ابتدا سه برادر به نام‌های افضل، ساران و بهلول از استان فارس به این منطقه کوچ داده شدند.

پراکندگی فعلی:

• هم اکنون ۲۰٪ بهلولی‌ها در استان فارس ساکن هستند.
• افضل به منطقه سرخس، بهلول در منطقه قهستان و ساران در جنوب خراسان سکنا گزیدند.

تقسیمات ایلی:

• افضل در جوانی در اثر درگیری کشته شد و از ساران طایفه سارانی به وجود آمد که گرایش به طوایف بلوچ نمود.
• بهلول که مردی غیور و جنگجو بود، از خواف تا نهبندان را تحت سلطه خویش درآورد.
• بهلول سه فرزند داشت به نام‌های احمد، حسین و نادق که بعداً تیره‌هایی به همین نام در منطقه به وجود آمدند.

قدرت و نفوذ:

• طایفه بهلولی در زمان زندیه و قاجاریه از قدرت و سیطره زیادی برخوردار بود.
• اما پس از تخت قاپو، قدرت این طایفه رو به زوال نهاد.

مرکز ایل:

• تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، مرکز طایفه بهلولی روستای چاه زرد بود.
• حاجی حق‌داد اسعدزاده رئیس بزرگ طایفه بود و کلیه تیره‌های بهلولی هنوز از فرزندان ایشان با عنوان "بیک" تبعیت می‌کنند.

ویژگی‌های ایل:

• بهلولی‌ها مردمی مسلمان، متعهد و شیعه هستند.
• به زبان فارسی تکلم می‌کنند.
• عشایری غیور و از مرزداران شجاع خطه شرق ایران هستند.

منابع:

• کتاب شناخت تاریخی طایفه بهلولی و تعاملات سیاسی آنها در عصر پهلوی
•