در میان هیاهوی شهر تهران، میدانی خودنمایی می‌کند که از تقارن بی‌نظیر و معماری چشم‌نواز آن در دوره قاجار، حکایات زیادی برای روایت کردن دارد. این میدان، "حسن‌آباد" نام دارد و به عنوان یکی از متقارن‌ترین میدان‌های پایتخت شناخته می‌شود.

از دروازه‌های قاجاری تا میدان پهلوی:

در سال ۱۲۴۶، به دستور ناصرالدین شاه قاجار، دروازه‌های شاه‌طهماسبی و برج و باروهای پیرامون آن تخریب شد تا میدان و خندقی جدید به نام "ناصرین" احداث گردد. در آن زمان، تهران به چهار محله اصلی تقسیم می‌شد و با تخریب دروازه‌ها، گسترش شهر به سمت شمال آغاز شد. اراضی "میرزا یوسف آشتیانی" که ملقب به "مستوفی‌الممالک" بود، نیز بخشی از این گسترش را شامل می‌شد. این اراضی که تا آب‌کرج امتداد داشتند، امروزه به نام "محله بهجت‌آباد" شناخته می‌شوند و یادآور نام یکی از منسوبان مستوفی‌الممالک هستند.

تولد میدان حسن‌آباد:

پس از روی کار آمدن رضاشاه و در سال‌های ۱۳۰۶ تا ۱۳۰۹، نوسازی تهران به طور جدی آغاز شد. در این راستا، "لئون تادوسیان"، از معماران بنام آن دوره، که در ساخت کاخ مرمر نیز نقش داشت، ماموریت یافت تا چهارراه تنگ و باریک حسن‌آباد را به میدانی باشکوه تبدیل کند.

تادوسیان با الهام از معماری باروک، طرحی را برای میدان حسن‌آباد ارائه کرد که شامل ساخت چهار عمارت مدور و هم‌شکل با هشت گنبد در تقاطع خیابان‌های شاپور (امام خمینی) و سپه (امام خمینی) بود. این عمارت‌ها که توسط "قلیچ باقلیان" ساخته شدند، به همراه قرینه‌سازی‌های ظریف میدان، منظره‌ای بدیع و متقارن را خلق کردند.

میراثی در معرض خطر:

متأسفانه، میدان حسن‌آباد در طول سال‌های گذشته با چالش‌های متعددی روبرو بوده است. در سال ۱۳۵۴، یکی از گنبدهای جنوب شرقی میدان در اقدامی ناشیانه تخریب و به جای آن، بنایی شیشه‌ای احداث شد. همچنین، در پی آتش‌سوزی در بخش شمال غربی میدان، بخشی از این قسمت از بین رفته و تاکنون بازسازی نشده است.

ضرورت حفظ و احیای میدان حسن‌آباد:

میدان حسن‌آباد، به عنوان یکی از میراث ارزشمند دوره پهلوی اول، هویتی منحصر به فرد به پایتخت ایران بخشیده است. تقارن بی‌نظیر، معماری چشم‌نواز و اصالت تاریخی این میدان، آن را به نگینی در میان میدان‌های تهران تبدیل کرده است. حفظ و احیای این میدان، نه تنها وظیفه‌ای ملی در قبال تاریخ و فرهنگ ایران است، بلکه می‌تواند به عنوان جاذبه‌ای گردشگری، نقشی مهم در رونق اقتصادی این منطقه ایفا کند.

امید است با همت مسئولان و توجه مردم، شاهد احیای این میدان زیبا و باشکوه باشیم و نسل‌های آینده نیز بتوانند از شکوه و عظمت آن لذت ببرند.