پارسا کارشناسی ارشد 1379
پدیدآور: حمید نخعی
استاد راهنما: یاور راثی 
استاد راهنما: علی مهرابی توانا
دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران، دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی

چکیده

به منظور تعیین فون، انتشار و فعالیت فصلی فلبوتومینه‌ها در شهرستان تایباد (مرز ایران و افغانستان) مطالعاتی طی سالهای 79-1378 در این شهرستان انجام گرفت. در روستاهای تحت مطالعه (حاجی‌آباد، فرمان‌آباد و ارزیچه سفلی) جمعا 3280 عدد پشه خاکی صید شد که از این تعداد 1217 از اماکن داخلی و تعداد 2063 عدد از اماکن خارجی صید شد. و تععین گونه بعمل آمد. در نتیجه وجود سه گونه از جنس فلبوتوموس و 5 گونه از جنس سرژانتومیا مشخص گردید. گونه‌های جنس فلبوتوموس شامل ‌‌P.caucasicus,P.papatasi,P.sergenti‌‌ بودند و گونه‌های جنس سرژانتومیا شامل ‌‌S.sintoni,S.dentata,S.antenata,S.palestinensis,S.powlowskyi‌‌ بودند. در اماکن داخلی گونه‌های ‌‌S.sintoni,S.antenata,S.dentata,S.palestinensis,S.powlowskiy,P.caucasicus,P.sergenti,P.papatasi‌‌ فعالیت داشتند و در اماکن خارجی گونه‌های ‌‌P.caucasicus,S.sintoni,S.dentata,P.sergenti,S.powlowskyi,S.palestinensis,P.papatasi‌‌ فعال بودند. در اماکن داخلی گونه ‌‌S.sintoni‌‌ با 1/40 درصد بیشترین وفور را دارد و گونه‌های ‌‌S.dentata.P.caucasicus‌‌ با 27/0 درصد کمترین وفور را داشتند. از ناقلین تایید شده در اماکن داخلی ‌‌P.sergenti‌‌ وفور 5/35 درصد را داشته است در حالی که این وفور برای ‌‌P.papatasi‌‌ 15/74 درصد بوده است. جهت تعیین فعالیت فصلی در طول ماههای گرم سال جمعا 1021 عدد پشه خاکی صید و مشخص شد که فعالیت پشه خاکی‌ها در این شهرستان از نیمه دوم اردیبهشت ماه آغاز می‌شود و تا آخر تیرماه ادامه می‌یابد در آغاز مرداد ماه بعلت شروع باد 120 روزه سیستان در منطقه، فعالیت پشه خاکی‌ها قطع می‌شود و بعد از قطع وزش باد پشه خاکی‌ها فعالیت خود را مجددا از سر می‌گیرند.