پارسا کارشناسی ارشد 1394
موضوع: علوم محیطی
پدیدآور: فاطمه پرنده‌رودی 
استاد راهنما: حمیدرضا عسگری 
استاد مشاور: چوقی‌بایرام کمکی
استاد مشاور: موسی اکبرلو
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشکده مرتع و آبخیزداری

چکیده

گونه‌های مختلف تاغ، آتریپلکس و قره‌داغ به لحاظ سازگاری با شرایط اقلیمی اکثر مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران، می‌توانند به‌عنوان گونه‌های مناسب جهت حفاظت خاک و جلوگیری از حرکت ماسه‌های روان مدنظر قرار گیرند. بدین لحاظ در اراضی بیابانی شهرستان تایباد به کاشت این گیاهان توجه ویژه‌ای معطوف شده است. هدف از تحقیق حاضر، بررسی تأثیر گونه‌های آتریپلکس، تاغ و قره‌داغ بر برخی از فاکتورهای خاکی است تا نقش مثبت پوشش گیاهی در ترسیب کربن تثبیت و اصلاح ماسه‌زارها و اثرات آن‌ها بر شاخص‌های فرسایش‌پذیری مشخص گردد و درنهایت گونه‌ای که از این حیث بیشترین تأثیر را دارا می‌باشد شناسایی گردد. نمونه‌برداری از خاک به روش تصادفی انجام گردید. پس از اندازه‌گیری خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در آزمایشگاه، آنالیز داده‌ها به کمک نرم‌افزار SPSS و جهت مقایسه میانگین‌ها از آزمون LSD استفاده گردید. نتایج این تحقیق نشان داد گونه آتریپلکس سبب افزایش معنی‌دار میزان کربن آلی خاک، ماده آلی و EC خاک گردیده است و به کاهش میزان pH، جرم مخصوص ظاهری و درصد آهک خاک منجر شده است. همچنین گونه‌های تاغ و قره‌داغ به افزایش معنی‌دار کربن آلی، ماده آلی، EC، pH، درصد آهک و کاهش جرم مخصوص ظاهری منتهی گردیده است. نرخ ترسیب کربن در ناحیه آتریپلکس‌کاری بیشتر از منطقه تاغ‌کاری و همچنین این فاکتور در منطقه تاغ‌کاری بیشتر از منطقه قره‌داغ‌‌کاری است. همچنین احیا این اراضی به دلیل تأثیر آن‌ها بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک منطقه به کاهش مقادیر شاخص‌های فرسایش‌پذیری خاک منتهی شده است. با توجه به این مسئله که تأثیر گونه تاغ بر پایداری و ثبات خاکدانه از گونه آتریپلکس و قره‌داغ بیشتر بوده و نقش مثبت آن در تعدیل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نیز حائز اهمیت است لذا در بحث کنترل فرسایش خاک نقش برجسته‌تری ایفا می‌نماید و می‌تواند به‌عنوان گونه مؤثر در کاهش نرخ فرسایش خاک در منطقه معرفی گردد.