پیشنهاده کارشناسی ارشد 1397
پدیدآور: شیرین ابراهیمی 
استاد راهنما: مهدی کشاورز افشار
موسسه آموزش عالی دانش پژوهان، دانشکده فنی و مهندسی
چکیده

استان مرکزی از دیرباز از مناطق مهم بافت فرش در ایران بوده است. اراک، فراهان، مشک آباد، محلات، کمره، سره بند و ... از مهمترین مناطق بافت فرش در استان مرکزی بوده اند. فرش های مختلف مناطق بافت استان مرکزی در دوره قاجار از اهمیت و شهرت جهانی برخوردار شدند. در این میان فرش های مناطق مختلف بافت فراهان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. منطقه فراهان شامل شهرها و روستاهای مختلف، از دیرباز دارای سنت های فرش بافی متنوعی بوده است. ساروق، غیاث آباد، جیریا، آشتیان، تفرش، فارسی جان، موت آباد، مصلح آباد و داود آباد از مهمترین مناطق بافت فراهان به شمار می آیند. هر یک از این روستاها و شهرها فرش هایی با طرح ها و نقش مایه های خاص خود را می بافند. این ویژگی سبب شده است که فرش های این منطقه علی رقم شباهت ها از تنوع خاصی برخوردار باشد. این یک ویژگی قابل تأمل است که از نظر پژوهشی بررسی این فرش ها را دارای اهمیت می کند. فرش ساروق به عنوان مثال از مهمترین فرش های منطقه فراهان است. تمامی فرش های ساروق (روستایی از صد ها روستای منطقه فراهان اراک) که از کیفیت بالایی برخوردار است. یکی از محبوب ترین دست بافته های منطقه فراهان در بازارهای جهانی به شمار می آید. کیفیت فرش های ساروق با فرش های کرمان برابری می کرد. رنگ خوب، نقوش ویژه، نوع پشم مصرفی با طول بلند و خاصیت ارتجاعی از ویژگی های فرش ساروق بوده است. طرح دسته گلی که با عنوان طرح باب آمریکایی در بازارهای جهانی مشهور است، مهمترین طرح این منطقه بوده است. امروزه رونق و درخشش فرش ساروق افول کرده و نمونه های فرش های عالی و ممتاز ساروق را باید از موزه ها و مجموعه ها سراغ گرفت. مسئله این پژوهش حول طرح ها و نقش های متنوع مورد استفاده در مناطق مختلف بافت در منطقه فراهان شکل می گیرد. طرح و نقش های فرش های منطقه فراهان علی رقم اهمیت، مورد توجه پژوهش های دانشگاهی قرار نگرفته است. شناخت، دسته بندی، ثبت و مقایسه این طرح و نقش ها مهمترین وجه مسئله این پژوهش را شکل می دهد. سؤال اصلی اینست که مهمترین طرح ها و نقش مایه های مناطق مختلف بافت منطقه فراهان کدامند و چه شباهت ها و تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟