روزنامه شرق، پنجشنبه ۲۵ دی ۱۳۸۲ - ۲۲ ذیقعده ۱۴۲۴ - ۱۵ ژانویه ۲۰۰۴

زهره خوش نمک:

در حالی مدیر کل امور تخصصی بین المللی وزارت امور خارجه خبر از ورود کمک های غیر نقدی انسان دوستانه به ارزش ۷۶ میلیون دلار می دهد که هنوز وضعیت توزیع غذا و سایر اقلام مورد نیاز زلزله زدگان از روند مطلوبی برخوردار نشده است. اگرچه برای جلوگیری از آشفتگی توزیع و سوء استفاده برخی افراد غیر بومی که به گفته مسئولان اقدام به غارت کمک ها می کردند، تصمیم گرفته شد با صدور شناسنامه امداد کار کمک رسانی انجام شود اما این راهکار نیز ظاهراً هنوز نتوانسته است به پروسه توزیع کمک ها نظم دهد و این در حالی است که از لحظه اطلاع عموم از وقوع زلزله بم و اعلام نیاز از سوی مسئولان، سیل کمک های مردمی حتی از دور افتاده ترین و محروم ترین مناطق کشور به امید یاری هموطنان آسیب دیده راهی بم شد به طوری که هم اکنون انبارهای سازمان های مختلف و همچنین استیجاری در بم، کرمان و شهرهای اطراف در حد انفجار پر است و مابقی کمک ها در تهران دپو می شود.

طبق آماری که جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ارائه داده است تاکنون یکصد هزار و ۵۵۳ تخته چادر، ۲۱۲ هزار و ۸۸۳ تخته پتو، ۹۳ هزار و ۵۹۳ دست لباس زمستانی، ۷۲۳ هزار و ۴۷۷ قوطی کنسرو، ۱۱۱ هزار و ۸۹۲ بسته نان، ۶۹۰۰ کیت بهداشتی، ۹۸ هزار و ۳۴۵ عدد اجاق، ۷۹ هزار و ۹۶۷ کیلوگرم شکر، ۴۵ تانک آب سیار، ۳۱۱ هزار و ۹۳۵ بطری آب معدنی، ۱۳۹ هزار و ۴۸۶ کیلوگرم برنج، ۴ هزار و ۷۹۴ جفت کفش، ۵۹۷ چادر خانوادگی، ۳۴ هزار و ۸۲۶ تن ماهی و... بین زلزله زدگان توزیع کرده است، اما بر اساس گزارش های رسیده از بم هنوز همه مردم نتوانسته اند اقلام مورد نیاز خود را به دست آورند. در حالی که با وجود این حجم از کمک ها به نسبت تعداد بازماندگان زلزله به نظر می رسد هیچ دلیلی نمی تواند توجیه گر شرایط نامناسب دریافت کمک از سوی هموطنان بمی ما باشد مگر برنامه ریزی نادرست. اگرچه به گفته یک مسئول عملیات امداد و نجات در بم، مجاورت بم به استان های محروم و گرفتار خشکسالی و وابستگی برخی روستاهای اطراف بم به این شهر اگر حتی آسیب جدی هم ندیده باشند خود بر مشکلات توزیع مطلوب کمک ها دامن زده است. عباس اسماعیلی، رئیس شورای شهر بم می گوید: مردم از نحوه توزیع کمک ها راضی نیستند. آنها عصبانی هستند. شکل توزیع کمک ها درست نیست. نباید تحقیرآمیز باشد. مردم این شهر اگر آسیب دیده و خانه خراب شده اند تا همین دو هفته پیش دارای زندگی بودند.

وی می افزاید: در حال حاضر سبد غذا از سوی سه سازمان بهزیستی، کمیته امداد و هلال احمر توزیع می شوددر حالی که در گفت وگو با مردم متوجه شده ایم که برخی کمک اندکی دریافت کرده اند.او محتویات این سبدها را شامل ۲۰ کیلو برنج، یک قوطی روغن، ۱۰ عدد تن ماهی، یک کیلو چای، مقداری قند و نمک و... برای یک ماه خانوار عنوان کرد. اما در حالی توزیع اقلام فوق بین خانواده ها انجام می شود که عده ای یا به دلیل شرایط روحی و یا عدم توان موفق به دریافت سبدها نشده اند و یا امکاناتی برای طبخ غذا ندارند. یک خانم بمی مستقر در زیر چادر می گوید: با این روغن و برنج چه کنم وقتی ظرفی برای پخت و پز ندارم.اسماعیلی معتقد است: باید از مردم محلی برای شناسایی افراد بومی کمک گرفت و اگر غیر از این باشد به زودی از همه جا خواهند آمد و در بم چادر خواهند زد که این در زمان بازسازی نیز شهر را دچار مشکل می کند.

به همین دلیل باید کانکس ها را در همان محل تخریب شده برای خانواده ها مستقر کرد تا بتوانند در همان جا فعالیت کشاورزی خود را هم انجام دهند و از سوء استفاده افراد در سند سازی جلوگیری شود.یعقوب دریجانی یک عضو دیگر شورای شهر بم نیز از آشفتگی در توزیع کمک ها می گوید: وسایل گرم کننده ای که به دست مردم رسیده است چندان مناسب نیست آنان از چراغ های غیر استانداردی که از زیر آوار بیرون آورده اند و یا وسایل گرمازایی که از طریق خیرین به دستشان رسیده استفاده می کنند که با توجه به غیر استاندارد بودن چادرها و وجود بادهای شدید چندان ایمن به نظر نمی رسد. اگرچه توزیع چادرها نیز براساس تعداد خانوار انجام نشده است به طوری که برخی خانوارهای پرجمعیت چادرهای کوچک دریافت کرده اند و برعکس و هنوز خبری از توزیع کمک های خارجی در سطح شهر نیست مگر آن که آنها را برای بعد دپو کرده باشند.

در حالی که برخی خبرها به نقل قول از مسئولان حکایت از توزیع تا ۳۰ هزار پرس غذای گرم بین مردم را داشت مردم از توزیع آن اظهار بی اطلاعی کرده و برخی می گویند که آیا در این آمار تعداد امدادگران نیز لحاظ شده است یا خیر. این در حالی است که به اعتقاد کارشناسان تغذیه بازماندگان به ویژه مصدومان و کودکان باید بسیار مورد توجه قرار گیرد.

روز دوشنبه گذشته تعدادی از بومیان شهر بم، خیرین و اعضای شورای شهر بم در جلسه ای که در مسجد امام این شهر تشکیل دادند برای تأسیس تشکلی به نام بم سازان به توافق رسیدند تا بتوانند خودشان بر سرنوشتشان حاکم باشند در این تشکل با کمک از جوانان عضو کارشناسایی افراد بومی و نظارت بر کمک رسانی و بازسازی انجام می شود. به گفته دکتر اسماعیلی اگر برنامه توزیع چادرها در بحث مسکن نیز تکرار شود فاجعه به بار خواهد آورد و پای سودجویان را به این شهر باز خواهد کرد. بنابراین این اعضا در برنامه های مشخص به جست وجوی سند مالکیت املاک خواهند پرداخت تا صاحبان آنها مشخص شده از مشکلات بعدی جلوگیری شود.جلسه بعدی این تشکل برای تهیه اساسنامه شنبه بعدازظهر خواهد بود. اما یک مسئول عملیات امداد و نجات در شهر بم می گوید: بعد از مرحله اول کمک رسانی شامل توزیع کنسرو، نان، خرما، آب و... در حال حاضر توزیع جیره خشک غذایی ماهانه شامل برنج، روغن، قند، شکر، حبوبات، مواد شوینده و چای به ازای هر نفر خانوار آغاز شده است که تا امروز در ۱۰ منطقه توزیع شده است و ۳ منطقه بعدی نیز تا پایان امروز به اتمام می رسد. البته گاهی توزیع اقلام در برخی مناطق به دلیل گستردگی آن تا سه روز هم ممکن است طول بکشد.وی می گوید ما در توزیع سبد کالا جیره هایی را که از طرق دیگر به دست مردم می رسد لحاظ نمی کنیم. برای مثال هم اکنون بسته های غذایی خارجی شامل اقلام مختلف از طریق ستادهای ما توزیع می شود که آنها را در توزیع محاسبه نمی  کنیم.

او در پاسخ به این که آیا شناسنامه های امدادی توانسته است مشکل توزیع را حل کند گفت: سبدهای غذایی، ست ظروف، چادر، والور، ست بهداشتی و... با همین شناسنامه ها توزیع می شود اما اگر در منطقه برای مثال ۱۳ هزار نفر جمعیت داشته باشیم ۵۰ هزار شناسنامه صادر شده است. چاره ای هم نبوده است زیرا شناسنامه های مردم زیر آوار مانده است و ما نمی  توانیم به درخواست کنندگان شناسنامه امداد ندهیم و این در حالی است که برخی دیگر به خاطر شرایط روحی خود موفق به دریافت آن نشده اند.وی می افزاید: کمیته امداد کار توزیع کمک ها را در بروات بر عهده گرفته است و در حال حاضر نیز در حال ایجاد یک اردوگاه با نصب ۶۰۰ چادر و آشپزخانه آمریکایی، نانوایی سیار و حمام صحرایی به صورت مجتمع هستیم که نمونه خواهد بود و هر کس مایل باشد می تواند در آنجا مستقر شود اما مشکل ما این است که مردم ترجیح می دهند برای محافظت از اموال خود که زیر آوار مانده است کنار منازل ویران شده خود بمانند. در حالی که در درازمدت به ویژه در زمان آواربرداری دچار مشکل خواهند شد.براساس آخرین خبرها معاون وزیر بازرگانی اعلام کرده است که این وزارتخانه تا پایان سال کار پخت و تحویل نان مورد نیاز زلزله زدگان بم را با استقرار دستگاه های پخت نان در مناطق دوازده گانه ستاد معین استانداری ها به طور رایگان انجام می دهد.

وی از اهدای یک سبد کالای اساسی از سوی دولت در یک نوبت به مردم زلزله زده خبر داد و گفت دفترچه دانش آموزان در این منطقه رایگان توزیع خواهد شد.حسن یونس سینکی با اشاره به این که نوبت کالابرگ سراسری در استان کرمان اعلام می شود گفت: این کالابرگ ها برای زلزله زدگان رایگان خواهد بود.اما در چند روز اخیر خبرها حکایت از برگشت دانش آموزان بمی به مدرسه داشت به طوری که تصاویری از دانش آموزان در کانکس ها پشت میز و نیمکت در رسانه های خارجی نیز مخابره شد اما گزارش های رسیده از شهر بم حاکی از آن است که ظاهراً مدارس فوق تنها شکلی نمایشی داشته اند و آمارهای ارائه شده از دانش آموزان در حال تحصیل در مدارس موقت چندان درست به نظر نمی رسد. دکتر اسماعیلی در این مورد می گوید: آقایی در سازمان نوسازی کرمان اعلام کرده است ۵۰ مدرسه در بم که ۱۵ سال پیش این سازمان ساخته شده سالم مانده است. من از این آقا می خواهم خودشان تشریف بیاورند و در این کلاس ها بنشینند آیا می توانند؟وی می گوید: در حال حاضر ما هیچ مدرسه فعال در شهر بم ندیده ایم و از معاون آموزش و پرورش بم هم پرسیدم گفت که به صورت سمبولیک در برخی مناطق شهر کانکس زده ایم و چند نفر از دانش آموزان به کلاس ها می روند اما درسی داده نمی شود. به هر حال جمع آوری دانش آموزان در این شرایط سخت است.