پختن غذا یکی از پیشرفت‌های کلیدی در تاریخ انسانیت به شمار می‌رود و برخی محققان معتقدند که این روند به اجداد انسانی کمک کرده تا کالری اضافی مورد نیاز برای رشد مغزهایشان را تأمین کنند. اما پخت غذا از چه زمانی آغاز شد؟

به طور کلی، زمان دقیق پختن غذا ناشناخته است، اما شواهد باستان‌شناسی و زیست‌شناسی نشان می‌دهد که انسان‌ها از حدود ۵۰ هزار تا ۲ میلیون سال پیش توانایی پخت غذا را داشته‌اند.

شواهد باستان‌شناسی شامل دانه‌های نشاسته پخته‌شده در جرم دندان‌ها یا پلاک دندانی فسیل شده است که از ۵۰ هزار سال پیش به دست آمده است. اما شواهد قبل از این زمان کمتر واضح است. دانشمندان به دنبال شواهد کنترل آتش هستند، چرا که آتش کنترل‌شده لزوماً به معنای پخت و پز نیست و ممکن است برای تولید گرما یا ساخت ابزار استفاده شده باشد.

بتان لینسکات، ژئوشیمیدان باستان‌شناسی از دانشگاه آکسفورد، توضیح می‌دهد که شواهد باستان‌شناسی از آتش‌سوزی وجود دارد، اما تشخیص آتش کنترل‌شده از آتش‌سوزی طبیعی مشکل است. ساختار احتراق واقعی، مانند دایره‌های سنگی با خاکستر و بقایای گیاهان سوخته، می‌تواند نشانه‌هایی از پخت و پز باشد.

در غار قاسم در اسرائیل، شواهدی از آتشدان ۳۰۰ هزار ساله یافته شده است، و در غاری در سافولک انگلستان، آتشدانی ۴۰۰ هزار ساله با استخوان‌های سوخته و سنگ چخماق کشف شده است. همچنین، در غار ووندرورک در آفریقای جنوبی، وجود خاکستر نشان می‌دهد که پخت و پز ممکن است حتی یک میلیون سال پیش آغاز شده باشد.

دکتر ریچارد رانگهام، استاد بازنشسته انسان‌شناسی زیستی در دانشگاه هاروارد، معتقد است که این تغییرات تکاملی ممکن است قبل از ظهور انسان مدرن رخ داده باشد. هومو ارکتوس یا انسان راست‌قامت ممکن است اولین گروه از انسان‌تبارها باشد که به پخت و پز پرداختند. ویژگی‌های بدنی این گونه، از جمله اندازه کوچک‌تر روده نسبت به نخستی‌سانان، نشان می‌دهد که آن‌ها ممکن است از پخت و پز بهره‌مند شده باشند.

رانگهام افزود که کاهش اندازه دندان‌های جونده و تغییر در رژیم غذایی به سمت غذاهای نرم‌تر و راحت‌تر برای جویدن، به این نظریه که پخت و پز از حدود ۱.۹ میلیون سال پیش با انسان راست‌قامت آغاز شده، قوت می‌بخشد. با این حال، بدون شواهد قطعی از استفاده کنترل‌شده از آتش، این نظریه هنوز به اثبات نرسیده است.