یک لوح گلی کوچک که موقعیت شهر باستانی بابل را به عنوان مرکز جهان نشان می‌دهد، به عنوان کهن‌ترین نقشه جهان شناخته شده است. این لوح که از هزاره نخست پیش از میلاد به‌جا مانده، به زبان اکدی نوشته شده و قدمتی حدود ۲۶۰۰ تا ۲۹۰۰ سال دارد.

جزئیات نقشه

این لوح گلی با ابعاد ۱۲ در ۸ سانتی‌متر شامل یک نقشه کوچک از شهر بابل است که در مرکز جهان قرار گرفته است. رود فرات نیز در این نقشه ترسیم شده و با برچسب‌هایی نظیر «باتلاق» و «خروج» مشخص شده است. مناطق اطراف بین‌النهرین نیز توسط یک «رود تلخ» یا اقیانوسی مدور احاطه شده‌اند و کوه‌های زاگرس به‌صورت بخش‌های مثلثی‌شکل در آن سوی اقیانوس دیده می‌شوند.

در این نقشه علاوه بر بابل، تمدن‌های شوش، اورارتو و هابان نیز در شمال و جنوب بابل به تصویر کشیده شده‌اند.

تاریخچه کشف

این لوح گلی توسط هرمزد رسام، باستان‌شناس و جهانگرد آشوری‌تبار، در اواخر قرن ۱۹ میلادی در استان بغداد کشف شد. رسام همچنین منشور حقوق بشر کوروش بزرگ را نیز کشف کرده است.

متن حماسی و اسطوره‌ای

بخش‌های بالای نقشه، توصیفاتی از حماسه خلقت جهان توسط مردوک، خدای اصلی بابل، را ارائه می‌کند که در آن مردوک پس از کشتن «تیامات»، الهه آب‌ها، از بدن او آسمان و زمین را ساخت. همچنین از چند جانور ویژه که توسط مردوک خلق شده‌اند، مانند بز کوهی، غزال، شیر و گربه، نام برده شده است.

اهمیت تاریخی

این نقشه که در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود، مربوط به دوره امپراتوری بابل نو است. این امپراتوری از سال ۶۲۶ تا ۵۳۹ پیش از میلاد حکمرانی می‌کرد و تلاش داشت تمدن بابلی-اکدی را احیا کند. با این حال، این امپراتوری در نهایت توسط لشکر کوروش بزرگ پادشاه هخامنشی شکست خورد و بابل بخشی از شاهنشاهی ایران شد.