شادروان دکتر محمد امین ریاحی؛ ادیب، مورخ و شخصیت فرهنگی معاصر

دکتر محمد امین ریاحی (۱۱ خرداد ۱۳۰۲ – ۲۵ اردیبهشت ۱۳۸۸) یکی از ادیبان، مورخان و شخصیت‌های فرهنگی برجسته معاصر ایران بود که در زمینه‌های فرهنگ ایرانی، ادب فارسی، فردوسی و شاهنامه، حافظ و تاریخ ایران آثار مهمی از خود بر جای گذاشت.

زندگی و تحصیلات

دکتر ریاحی در شهر خوی به دنیا آمد و دوران ابتدایی و دبیرستان را در این شهر گذراند. با آغاز جنگ جهانی دوم و اشغال آذربایجان، او در سال ۱۳۲۱ برای ادامه تحصیلات به تهران رفت و دوره دانشسرای مقدماتی را گذراند. سپس به تحصیل در دانشسرای عالی و دانشکده ادبیات دانشگاه تهران پرداخت و از درس‌های نسل اول اساتید برجسته این دانشگاه بهره‌مند شد؛ از جمله بدیع‌الزمان فروزانفر، عباس اقبال آشتیانی، ملک‌الشعرا بهار، احمد بهمنیار، عبدالعظیم قریب و ابراهیم پورداود.

تحصیلات عالی و پژوهش

در سال ۱۳۲۷ دکتر ریاحی دوره لیسانس زبان و ادبیات فارسی را به پایان رساند و ادامه تحصیل در دوره دکتری را آغاز کرد. در سال ۱۳۳۷، پس از دفاع از رساله دکتری خود با موضوع «تحقیق و تصحیح مرصادالعباد نجم‌الدین رازی» به راهنمایی فروزانفر، درجه دکتری در زبان و ادبیات فارسی را دریافت کرد.

نقد و تأثیرگذاری

به نوشته محمدعلی اسلامی ندوشن، دکتر ریاحی یکی از آخرین کسانی بود که طی شصت سال در صحنه فرهنگ ایران حضور داشت و آثارش دقیق و قابل اعتماد بود. ایشان از مهر ۱۳۲۷ تا آذر ۱۳۳۲ دبیری دبیرستان حکیم نظامی قم را بر عهده داشت و در این مدت به تربیت نسل‌های جدید کمک کرد.

دکتر محمد امین ریاحی با آثار و تلاش‌های خود در زمینه‌های مختلف علمی و فرهنگی، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ معاصر ایران به خود اختصاص داد و یاد و خاطره او همچنان در دل فرهنگیان و پژوهشگران زنده است.