مهاجرت و استقرار فارسی‌زبانان

در دوره پهلوی، با توسعه امکانات و فرصت‌های چشم‌گیر در شهر زاهدان، جمعیت‌های بزرگی از استان‌های فارسی‌زبان ایران، از جمله خراسان، کرمان و یزد، به زاهدان آمدند و در مشاغل مختلف و تخصصی همچون تجارت و معماری مشغول به کار شدند.

مهاجرت زابلی‌ها

پس از آبادی روزافزون شهر زاهدان در اوایل دوره پهلوی، مهاجرت زابلی‌ها به این شهر آغاز شد. این مهاجرت‌ها به دلیل خشکسالی مهیب سیستان و مشکلاتی نظیر آب‌وهوای طاقت‌فرسا، فقر و نبود امکانات در سیستان شدت بیشتری گرفت. زابلی‌ها که خود ترکیبی از بلوچ‌ها و فارسی‌زبانان سیستانی بودند، بخش عمده‌ای از جمعیت فارسی‌زبان زاهدان را به خود اختصاص دادند. زابلی‌ها در ابتدا در شغل‌هایی مانند کارگری فعالیت می‌کردند و در مساکن سنتی خود که از خشت و گل و با سقف‌های گنبدی ساخته شده بود زندگی می‌کردند. امروزه، تعداد زیادی از آنان به مشاغل اداری و نظامی روی آورده‌اند ولی در سایر مشاغل نیز حضور دارند.

گروه‌های بیرجندی و کرمانی در زاهدان

بیرجندی‌ها بیشتر در بخش‌های مرکزی شهر و همچنین برخی مناطق حاشیه شمال همت‌آباد سکونت یافته‌اند. آن‌ها عمدتاً در امور دولتی و نهادهای مردمی فعالیت دارند و اکثر آن‌ها فارسی‌زبان و شیعه هستند، اگرچه جمعیت قابل توجهی از سنی‌مذهبان خراسان‌جنوبی نیز در زاهدان ساکن شده‌اند.

مهاجران کرمانی از زمان شکل‌گیری شهر زاهدان نقش بسزایی در امور تجاری و سیاسی این منطقه ایفا کرده‌اند. کرمانی‌ها فارسی‌زبان و شیعه‌مذهب هستند و بیشتر در بخش مرکزی شهر سکونت یافته‌اند، اما سکونتگاه خاصی برای آن‌ها تعریف نشده است.

مهاجرت‌های امروزی به زاهدان

در زمان حاضر نیز موقعیت تجاری و عمرانی زاهدان همچنان جذابیت زیادی داشته و مهاجرانی از نقاط مختلف ایران، به ویژه از شهرهایی مانند بم، مشهد و آذربایجان، به این شهر مهاجرت می‌کنند. توسعه کارهای عمرانی در زاهدان سبب شده است تا زاهدان همچنان مقصد مطلوبی برای مهاجران نوگرا باشد.

این تحولات و مهاجرت‌های گسترده سبب شده است تا شهر زاهدان به یکی از چندفرهنگی‌ترین شهرهای ایران تبدیل شود، جایی که فرهنگ‌ها و زبان‌های مختلف در کنار یکدیگر همزیستی دارند و به توسعه و پیشرفت بیشتر این شهر کمک می‌کنند.