صومعه باستانی سوملا در دل صخره‌های کوه‌های پونتیک در شرق ترکیه، با تاریخی بیش از ۱۶۰۰ سال، شاهد تحولات بسیاری بوده است؛ از امپراتوری روم و ظهور عثمانیان تا جنگ استقلال ترکیه. این صومعه که اکنون به‌عنوان موزه دولتی فعالیت می‌کند، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری و تاریخی ترکیه به‌شمار می‌رود و در فهرست موقت یونسکو برای ثبت به‌عنوان میراث جهانی قرار دارد.

صومعه سوملا با نقاشی‌های دیواری شگفت‌انگیز، کتابخانه، برج ناقوس و چشمه مقدس در ارتفاع ۳۰۰ متری از دره، همچنان علاقه‌مندان به تاریخ، هنر و معماری را به خود جذب می‌کند. بازسازی‌های گسترده این صومعه، با استفاده از کابل‌های فولادی و میخ‌های فلزی برای جلوگیری از ریزش صخره‌ها، در حال انجام است. در جریان این اقدامات، گنجینه‌های جدیدی همچون یک تونل مخفی و کلیسایی ناشناخته کشف شده است.

نقاشی‌های دیواری داخلی کلیسا، که مربوط به قرن سیزدهم است، با تصاویر پررنگ از حضرت عیسی و مریم مقدس، و صحنه‌هایی از بهشت و جهنم، یکی از مهم‌ترین بخش‌های هنری صومعه محسوب می‌شوند.

همچنین افسانه‌ها و داستان‌های تاریخی مربوط به این مکان نیز جذابیت‌های خاصی دارد؛ به‌طور مثال، گفته می‌شود پاناگیا سوملا، تصویری مقدس از مریم و عیسی، توسط راهبان یونانی در سال ۳۸۶ میلادی در این غار کشف شده است.

مرمت‌گران همچنان در حال بازسازی نقاشی‌های دیواری هستند، تا این اثر تاریخی را از آسیب‌های وارده در دهه‌های گذشته نجات دهند و برای نسل‌های آینده حفظ کنند. بازدیدکنندگان از سراسر جهان می‌توانند در فصل تابستان شاهد تلاش‌های متخصصان مرمت در این صومعه باشند.

صومعه سوملا، که در نزدیکی شهر طرابزون قرار دارد، هر ساله هزاران گردشگر و زائر مذهبی را به خود جذب می‌کند و برنامه‌های متنوعی برای بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد. این مکان مقدس، با حفظ هویت تاریخی خود، همچنان یکی از ارزشمندترین گنجینه‌های فرهنگی ترکیه باقی مانده است.