پروفسور علی اشرف صادقی، یکی از چهره‌های برجسته و شناخته‌شده در عرصه زبان‌شناسی و فرهنگ ایران، در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۲۰ در شهر قم به دنیا آمد. هرچند که تاریخ تولدش در شناسنامه ۲۷ خرداد ۱۳۲۰ ذکر شده، اما پدر وی، تاریخ حقیقی را در پشت قرآن موروثی خانواده‌شان ثبت کرده است.

ریشه‌های خانوادگی پروفسور صادقی به جده‌ای معروف و فقیه در دوره قاجاریه برمی‌گردد. پدربزرگ وی، آقا نصرالله ملقب به اشرف الواعظین، واعظ مشهور قم بود که در سال ۱۳۱۷ قبل از تولد او درگذشته بود. جد او، حاجی ملا محمدصادق قمی، به عنوان یکی از فقهای برجسته زمان ناصرالدین شاه شناخته می‌شود و شرح حال او در منابع دوره قاجاریه از جمله المآثر و الآثار اعتمادالسلطنه آمده است. از فتاوی منحصر به فرد وی می‌توان به جواز تراشیدن ریش یا کوتاه کردن آن در حد تراشیدن اشاره کرد.

تحصیلات ابتدایی پروفسور صادقی در مدرسه شایگان به مدیریت پدرش آغاز شد و تا کلاس چهارم ابتدایی در این مدرسه تحصیل کرد. پس از آن، دوران تحصیلات ابتدایی خود را در دبستان بدر ادامه داد و سپس در دبیرستان حکیم نظامی قم (امام صادق کنونی) مشغول به تحصیل شد. در دوره دوم دبیرستان، یعنی سه سال رشته ادبی، از محضر اساتید برجسته‌ای نظیر علی‌اصغر فقیهی، مولف کتاب‌هایی همچون تاریخ آل‌بویه، شاهنشاهی عضدالدوله، وهابیان و تاریخ مذهبی قم، و همچنین مرحوم علی‌محمد فاطمی قمی بهره‌مند شد. در دوره اول دبیرستان نیز اساتیدی چون دکتر امیرحسن یزدگردی، دکتر حسن سادات ناصری و دکتر ابوالفضل مصفا، دبیران ادبیات او بودند.

پس از اخذ دیپلم متوسطه ادبی در سال ۱۳۳۸، پروفسور صادقی در کنکور رشته ادبیات فارسی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران شرکت کرده و پذیرفته شد. وی در دوره سه ساله کارشناسی نزد اساتید برجسته‌ای چون بدیع‌الزمان فروزانفر، جلال‌الدین همایی، ابراهیم پورداوود، محمدتقی مدرس رضوی، میرجلال‌الدین محدث ارموی، دکتر محمد معین، دکتر ذبیح‌الله صفا، دکتر پرویز ناتل خانلری، دکتر صادق کیا و دکتر صادق گوهرین تحصیل کرد و در سال ۱۳۴۲ با رتبه اول فارغ‌التحصیل شد.

در همان سال با استفاده از بورس دولتی به فرانسه رفت و در دانشگاه سربن در رشته زبان‌شناسی عمومی ثبت‌نام کرد. او در سال ۱۳۴۶ (۱۹۶۷) موفق به اخذ دکترای سیکل سوم در رشته زبان‌شناسی شد. استاد راهنمای او، آندره مارتینه، زبانشناس معروف و بنیانگذار مکتب نقش‌گرایی فرانسه در زبان‌شناسی بود. در این مدت، پروفسور صادقی در کلاس‌های درس زبان‌های قدیم ایران نیز شرکت می‌کرد. استاد زبان پهلوی او ژان پیر دومناش و استاد زبان‌های دیگر ایرانی او امیل بنونیست، ایرانشناس معروف فرانسوی بود.

پروفسور علی اشرف صادقی با تلاش‌ها و تحقیقات خود نقش بزرگی در توسعه زبان‌شناسی و ترویج فرهنگ ایرانی ایفا کرده و تأثیری ژرف بر این حوزه داشته است.

به کوشش مهیار موسوی