در حالی که بسیاری از کشورهای جهان در حال کنار گذاشتن مجازات اعدام هستند، بلاروس همچنان به اجرای این حکم ادامه می‌دهد. بیش از دو سوم کشورهای جهان مجازات اعدام را به طور کامل یا در عمل لغو کرده‌اند و در اروپا، بلاروس تنها کشوری است که هنوز به اجرای اعدام می‌پردازد.

وضعیت مجازات اعدام در اروپا

پروتکل شماره ۱۳ از کنوانسیون اروپایی حقوق بشر در سال ۲۰۰۳ لازم‌الاجرا شد و تمامی ۴۴ کشور عضو شورای اروپا تا کنون لغو کامل مجازات اعدام را تصویب کرده‌اند. حتی روسیه نیز که مجازات اعدام را در قوانین خود دارد، آن را به حالت تعلیق درآورده است. اتحادیه اروپا نیز به شدت از هر اقدام برای پایان دادن به مجازات اعدام حمایت می‌کند و پارلمان اروپا نیز قطعنامه‌هایی را در محکومیت این مجازات تصویب کرده است.

اجرای مجازات اعدام در بلاروس

طبق ماده ۲۴ قانون اساسی جمهوری بلاروس، مجازات اعدام می‌تواند به استثنای برخی جرایم خیلی جدی اعمال شود. اعدام‌ها در این کشور با جوخه شلیک و بدون حضور مردم انجام می‌شود و برای هر محکوم به طور جداگانه اجرا می‌گردد. زنان، افرادی زیر ۱۸ سال و کسانی که در زمان صدور حکم به ۶۵ سال رسیده‌اند، از اجرای این حکم مستثنی هستند.

تحولات اخیر

در سال ۲۰۲۳، یک نفر در بلاروس به اعدام محکوم شد، اما هیچ اعدامی در آن سال انجام نگردید. آخرین نمونه اعدام در بلاروس به سال ۲۰۲۲ بازمی‌گردد. قوانین مربوط به مجازات اعدام در این کشور از ماه مه ۲۰۲۲ تغییراتی کرد و اکنون هرگونه تدارک و برنامه‌ریزی برای تروریسم نیز مشمول مجازات اعدام می‌شود.

عفو رئیس‌جمهوری

الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهوری بلاروس، از سال ۱۹۹۴ تا کنون تنها چهار بار از قدرت خود برای عفو استفاده کرده است. در اواخر ژوئیه ۲۰۲۴، او یک مرد آلمانی به نام ریکو کریگر که به اتهام تروریسم محکوم به اعدام شده بود، عفو کرد. این عفو تنها چند روز پس از علنی شدن خبر حکمش انجام شد.

فشارهای بین‌المللی

بلاروس به دلیل حمایت از جنگ در اوکراین و سرکوب خشونت‌آمیز دموکراسی، مشمول تحریم‌های اتحادیه اروپا و ایالات متحده قرار گرفته است. اعضای شورای اروپا در سال ۲۰۰۱ میلادی پیشنهاد دادند که بلاروس باید پیش از درخواست عضویت در این شورا، مجازات اعدام را لغو کند. با این حال، این کشور همچنان این مجازات را حفظ کرده است.

بلاروس همچنین میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی را در سال ۱۹۷۳ امضا کرد، که اگرچه مجازات اعدام را ممنوع نمی‌داند، اما شرایط خاصی برای اجرا و استفاده از آن وضع می‌کند.

بلاروس همچنان تنها کشور در اروپا است که این مجازات را اجرایی می‌کند، در حالی که جهان به تدریج به سمت لغو کامل مجازات اعدام حرکت می‌کند.