موضوع : شهرشناسی | قم شناسی

سید صادق قمی و دیگر علمای برجسته قم: نقش‌آفرینی در تحولات مذهبی و سیاسی ایران

سید صادق قمی، یکی از برجسته‌ترین علما در قم، در سال 1255 هجری قمری (1840 میلادی) در خانواده‌ای تجاری به دنیا آمد. او تحصیلات ابتدایی خود را در قم آغاز کرد و سپس در اصفهان و تهران به تحصیل فلسفه پرداخت. حدود سال 1279 هجری قمری به عتبات عالیات سفر کرد و از محضر شیخ مرتضی انصاری بهره‌مند شد. وی با شرکت در کلاس‌های آیةالله میرزاحسن شیرازی و آیت‌الله میرزاحبیب‌الله رشتی به درجه اجتهاد نائل آمد.

پس از وفات سید جواد قمی، سید صادق به مرجع رفع دعاوی در قم تبدیل شد و برای ترویج علوم دینی، مدرسه‌ای برای طلاب و مسجدی برای مردم تأسیس کرد. در جریان انقلاب مشروطه، سید صادق قمی از خط فکری شیخ فضل‌الله نوری حمایت کرد و معتقد بود که این انقلاب به جای تقویت اسلام، منجر به هرج‌ومرج و تخریب اصول اسلامی می‌شود. او در نامه‌ای به ملا غلامرضا قمی و تلگرافی به محمد علی شاه، مواضع خود را به صراحت اعلام کرد.

او در سال 1338 هجری قمری (1920 میلادی) درگذشت و در قبرستان شیخان به خاک سپرده شد.

در کنار سید صادق قمی، علماء دیگری نیز در این برهه نقشی کلیدی داشتند:

میرزا محمد ارباب قمی (1341–1273 هجری قمری) و محمد حسن آقاسی معروف به میرزا آقاسی، از دیگر علمای بزرگ قم بودند که در جریان تحولات اجتماعی و سیاسی نقشی مؤثر داشتند. میرزا محمد ارباب با حضور در نجف و تحصیل نزد اساتید بزرگ، به قم بازگشت و به تدریس و مدیریت امور مذهبی پرداخت. او در 1304 هجری قمری (1887 میلادی) درگذشت.

حسین مجتهد قمی نیز از علمای عهد ناصری بود که با تحصیلات خود در عتبات، به قم بازگشت و در تدریس و امور شرعی نقش‌آفرینی کرد. او به علم و عمل شهرت داشت و پس از عمری خدمت، در 1327 هجری قمری (1910 میلادی) وفات یافت.

میرزا ابوالقاسم قمی، که در 1280 هجری قمری (1864 میلادی) به دنیا آمد، پس از تحصیلات گسترده در قم و نجف، به زهد و تقوا شهرت یافت و در 1353 هجری قمری (1935 میلادی) درگذشت.

در نهایت، سید حسین قمی نیز با منصبی در آستانه حضرت معصومه و تحصیلات در قم و سامرا، به تدریس و ترویج دین اسلام همت گماشت و در 1334 هجری قمری (1916 میلادی) در تهران رحلت کرد.

این علما با مقابله به تغییرات سیاسی و فرهنگی زمانه، تلاش کردند تا با حفظ سنت‌های اسلامی، از ارزش‌های دینی و هویت مذهبی جامعه حراست کنند.

نظر شما