تولوز (/tuːˈluːz/ به فرانسوی: [tuluz]، به اکسیتان: Tolosa [tuˈluzɔ]) شهری در جنوب فرانسه، مرکز دپارتمان اوت-گارون و منطقه اکسیتانی است. این شهر در کنار رود گارون، ۱۵۰ کیلومتری دریای مدیترانه، ۲۳۰ کیلومتری اقیانوس اطلس و ۶۸۰ کیلومتری پاریس واقع شده است. تولوز پس از پاریس، مارسی و لیون، چهارمین شهر بزرگ فرانسه با 504,078 نفر جمعیت (2021) درون مرزهای شهری خود است. منطقه شهری تولوز 1.5 میلیون نفر جمعیت (2021) دارد و یکی از 22 منطقه شهری فرانسه محسوب می‌شود. بین سرشماری‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۲۰، منطقه شهری تولوز سومین منطقه با سریع‌ترین رشد در میان مناطق شهری با بیش از ۵۰۰۰۰۰ نفر جمعیت در فرانسه بود.
 

نقش تولوز در صنایع و اقتصاد:

• هوافضا: تولوز مرکز صنعت هوافضای اروپا است و دفتر مرکزی ایرباس، سیستم ماهواره‌ای SPOT، ATR و Aerospace Valley در آن قرار دارد. همچنین مرکز فضایی تولوز (CST) متعلق به CNES، بزرگترین مرکز فضایی ملی در اروپا، مرکز فضایی ناتو، فرماندهی فضایی فرانسه و آکادمی فضایی در این شهر مستقر هستند. شرکت‌هایی مانند Safran، Thales Alenia Space، Airbus Defence and Space، Collins Aerospace و Liebherr-Aerospace نیز حضور چشمگیری در تولوز دارند.
   

• حمل و نقل هوایی: مسیر هوایی بین فرودگاه تولوز–بلنیاک و فرودگاه‌های پاریس، شلوغ‌ترین مسیر هوایی در فرانسه است که در سال ۲۰۱۹، ۳.۲ میلیون مسافر را جابجا کرده است.
• شهر پویا: طبق رتبه‌بندی L’Express و Challenges، تولوز پویاترین شهر فرانسه است.
   

تاریخچه و فرهنگ:

• تاریخ غنی: تولوز توسط رومی‌ها تأسیس شد و در قرن پنجم پایتخت پادشاهی ویزیگوت‌ها و در اواخر قرون وسطی و اوایل دوره مدرن، پایتخت استان لانگدوک بود (استان‌ها در طول انقلاب فرانسه منسوخ شدند). این شهر پایتخت غیررسمی منطقه فرهنگی اکسیتانی (جنوب فرانسه) محسوب می‌شد و اکنون پایتخت منطقه اداری اکسیتانی، دومین منطقه بزرگ در فرانسه متروپولیتن، است.
• تحصیلات: دانشگاه تولوز یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های اروپا (تأسیس در ۱۲۲۹) است. تولوز همچنین دارای مدارس آموزش عالی معتبر، به ویژه در زمینه مهندسی هوافضا است. به همراه دانشگاه، این مدارس تولوز را به چهارمین شهر دانشجویی بزرگ فرانسه با نزدیک به ۱۴۰۰۰۰ دانشجو تبدیل کرده‌اند.
   

• میراث جهانی یونسکو: تولوز دارای سه مکان ثبت شده در میراث جهانی یونسکو است: کانال دو میدی (ثبت شده در ۱۹۹۶ و مشترک با سایر شهرها)، کلیسا سنت سرنین، بزرگترین بنای رومی‌وار باقی مانده در اروپا (ثبت شده در ۱۹۹۸ به همراه بیمارستان سابق هتل-دیو سنت ژاک به دلیل اهمیت آن‌ها در مسیر زیارتی سانتیاگو د کمپوستلا).
• شهر صورتی: معماری منحصر به فرد شهر با آجرهای سفالی صورتی رنگ، لقب “شهر صورتی” (La Ville rose) را برای تولوز به ارمغان آورده است.
   

جغرافیا:

تولوز در جنوب فرانسه، شمال دپارتمان اوت-گارون، در مسیر ارتباطی بین دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس واقع شده است. این شهر حدود ۱۰۰ کیلومتر با پیرنه و مرزهای آندورا و اسپانیا فاصله دارد. مختصات جغرافیایی آن ۴۳°۳۶′۱۶″ شمالی ۱°۲۶′۳۸″ شرقی است.