جوامع شهری در دوره باستان
گوردون چایلد، باستانشناس استرالیایی، ده معیار اساسی برای تعریف جوامع شهری در دوران باستان ارائه کرده است که میتوانند به تحلیل و بررسی پیشرفتهای تمدنهای باستانی کمک کنند. این ده معیار عبارتاند از:
سکونتگاههای ثابت با جمعیت متراکم
جوامع شهری با ایجاد سکونتگاههای دائمی و جمعیتهای متراکم مشخص میشوند که در آنها افراد به جای جابجایی و زندگی در مناطق مختلف، در یک محل ثابت ساکن میشوند.
تخصص و مشاغل غیر از کشاورزی
در این جوامع، تنوع مشاغل از جمله شغلهای مذهبی، آموزشی و اداری به وجود میآید، مانند روحانیون، نویسندگان، دبیران و سایر مشاغل که در کنار کشاورزی فعالیت میکنند.
مالیاتگیری و انباشت ثروت
قدرتهای حاکم از طریق مالیاتگیری و انباشت ثروت به وسیله فرماندهان نظامی، روحانیون و مدیران شهری قدرت خود را تقویت میکنند.
پیدایش دولت یا حکومت (طبقه حاکمه)
با رشد جوامع شهری، طبقه حاکمه به وجود میآید که مسئول اداره امور شهر و جامعه است.
ساخت بناهای عمومی و یادبودی
ایجاد بناهای عمومی و یادبودی، شامل بناهای سیاسی مانند قصرها و مذهبی مانند معابد، نمایانگر قدرت سیاسی و مذهبی جوامع است.
تکنیکها و پیشرفتهای نوشتاری
ظهور سیستمهای نوشتاری و پیشرفت در مفاهیم اعداد، که به جوامع کمک میکند تا تاریخ، تجارت و امور مختلف را ثبت و سازماندهی کنند.
پیشرفت علوم نجوم و ریاضیات
توسعه علوم نجوم و ریاضیات برای محاسبه زمان، پیشبینی فصول و طراحی معابد از ویژگیهای جوامع باستانی است.
تجارت مایحتاج اساسی و تولیدات مازاد
تجارت با مناطق دوردست برای مبادله مایحتاج اساسی و تولیدات مازاد بهویژه در زمینههای تجملی از دیگر ویژگیهای این جوامع است.
آثار هنری
نقاشی، مجسمهسازی و نمایشنامهنویسی از جمله آثار هنری است که در جوامع شهری توسعه یافته و به عنوان بخشی از فرهنگ و هویت آنها محسوب میشود.
کاهش اهمیت نظام خویشاوندی
با توسعه جوامع شهری، روابط قومی و خانوادگی کمتر میشود و قدرت به سمت دولت و سیستمهای حکومتی منتقل میشود که در آنها روابط سازمانیافته سیاسی و حکومتی جایگزین روابط خانوادگی میشود.
این معیارها نشاندهنده تحولاتی است که در جوامع باستانی رخ داده و به ایجاد ساختارهای پیچیدهتر اجتماعی و اقتصادی منجر شده است. برای اطلاعات بیشتر در مورد این معیارها در تمدنهای اولیه شرق کهان باستان، میتوان به کتاب انسان خود را میسازد نوشته گوردون چایلد مراجعه کرد.
نظر شما