عمارت زیبای دبیرالملک، یکی از بناهای تاریخی شاخص در محله عودلاجان تهران است که به دلیل معماری منحصربه‌فرد و گذشته پربار تاریخی‌اش، از جذاب‌ترین جاذبه‌های گردشگری پایتخت محسوب می‌شود. این خانه ۱۴۰ ساله در دوره قاجار محل سکونت میرزا محمدحسین خان فراهانی، معروف به دبیرالملک، منشی امیرکبیر، بوده است.

معماری متقارن و الهام از اروپا

تاثیر سفرهای شاهان قاجار و همراهانشان به اروپا، به وضوح در طراحی این عمارت دیده می‌شود. ساختار کلی بنا، از جمله پلکان‌های ورودی دوطرفه، گچ‌بری‌ها و پنجره‌های زیبا، کاملاً متقارن است.
در مرکز حیاط، یک حوض زیبا قرار گرفته که با درختان بلند احاطه شده و فضایی آرامش‌بخش برای بازدیدکنندگان ایجاد می‌کند. این تقارن بی‌نقص، هر بیننده‌ای را محو تماشای زیبایی‌های این خانه تاریخی می‌کند.

تاریخچه و کاربری‌های عمارت

میرزا محمدحسین خان، علاوه بر منشی امیرکبیر بودن، مسئولیت‌های مهمی مانند وزارت داخله، حاکمیت اراک و مدیریت آستان قدس رضوی را بر عهده داشت. اما پس از نوشتن رساله‌ای انتقادی درباره اصلاح حکومت در سال ۱۲۷۸، مورد بی‌مهری شاه قاجار قرار گرفت.

عمارت دبیرالملک در طی عمر خود، کاربری‌های متعددی داشته است:

• مدتی به عنوان خانه اسباب‌بازی و سلامت کودکان فعالیت می‌کرد.
• در دوره‌ای به انجمن فراغت تهران سپرده شد و به خانه فراغت تغییر نام داد.
• اکنون این عمارت تحت نظر شهرداری تهران قرار دارد و بازدید از آن در ساعات اداری ممکن است.

بازیابی و حفظ میراث

این عمارت در سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ثبت شد و بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷ توسط امرالله سلیمی مرمت شد. پیش از بازسازی، این عمارت لوکیشن سریال تاریخی روزگار قریب بود و نمای آن برای علاقمندان به این مجموعه آشناست.

موقعیت و دسترسی

عمارت دبیرالملک در میدان بهارستان، پایین‌تر از چهارراه سرچشمه، کوچه قوام‌الحضور، خیابان جاویدی، کوچه فخرالملک واقع شده است. این خانه، همچنان به‌عنوان گنجینه‌ای از معماری قاجاری و نمادی از تاریخ پرفرازونشیب آن دوره، میزبان بازدیدکنندگان است.