در سال ۱۹۷۷، گروهی از باستان‌شناسان ایرانی و ایتالیایی در حین حفاری در گورستان شهر سوخته، واقع در جنوب شرقی ایران، به یک بازی تخته‌ای باستانی برخوردند که قدمت آن به حدود ۲۶۰۰ تا ۲۴۰۰ پیش از میلاد بازمی‌گردد. این کشف، یکی از جذاب‌ترین یافته‌های تاریخی در این منطقه است.

مشخصات بازی کشف‌شده

• محل کشف: قبر شماره ۷۳۱ در شهر سوخته.
• ویژگی‌ها:
  • یک تخته بازی باستانی تقریباً کامل.
  • مهره‌هایی با اشکال مختلف (مثلث، مخروط و چهارگوش).
  • اثری از قوانین مکتوب همراه بازی وجود نداشت.

این بازی، مشابه بازی شاهی اور، یکی از قدیمی‌ترین بازی‌های تخته‌ای جهان است که در همان دوره در بین‌النهرین بازی می‌شد.

بازسازی قوانین بازی

باستان‌شناسان و محققان با استفاده از سرنخ‌هایی از بازی‌های باستانی مشابه، مانند بازی شاهی اور، تلاش کردند قوانین احتمالی این بازی را بازسازی کنند.

بازی شاهی اور:
این بازی تخته‌ای دو نفره، متعلق به هزاره سوم پیش از میلاد، دارای ۲۰ خانه مربعی‌شکل است و قوانین آن بر روی یک لوح خط میخی نوشته شده بود. رمزگشایی این لوح توسط اروینگ فینکل، متصدی موزه بریتانیا، انجام شد و به بازآفرینی این بازی کمک کرد.

بازی شهر سوخته:
پژوهشگران معتقدند که این بازی شباهت زیادی به بازی شاهی اور دارد، اما به دلیل تنوع مهره‌ها، پیچیدگی بیشتری دارد.

قوانین پیشنهادی بازی شهر سوخته

• هدف بازی:
  بازیکنان باید هر ۱۰ مهره خود را پیش از حریف از صفحه خارج کنند.
• روش بازی:
  • دو بازیکن به نوبت مهره‌های خود را بر اساس الگوی هندسی خاصی حرکت می‌دهند.
  • مهره‌های مثلثی، مهره‌های اصلی هستند.
  • مهره‌های مخروطی و چهارگوش، نقش مهره‌های مسدودکننده را ایفا می‌کنند.
  • بازیکنان می‌توانند با حمله به مهره‌های حریف، آن‌ها را از صفحه بازی خارج کنند.
• قانون حمله:
  اگر حریف به یک مهره حمله کند، آن مهره باید از نقطه شروع مجدداً وارد بازی شود.

آیا بازی همچنان قابل انجام است؟

تیم پژوهشگران با بازسازی این بازی و آزمایش آن بر روی ۵۰ بازیکن باتجربه، به این نتیجه رسیدند که این بازی حتی پس از ۴ هزار سال همچنان قابل بازی کردن است.

• مدت زمان هر بازی:
  حدود ۴۵ دقیقه، بسته به شانس و استراتژی بازیکنان.
• شباهت به بازی‌های مدرن:
  این بازی به عنوان نسخه‌ای بسیار قدیمی از تخته‌نرد توصیف شده است.

دسترسی آنلاین بازی

این بازی اکنون به صورت آنلاین در دسترس است و علاقه‌مندان می‌توانند آن را تجربه کنند.

اهمیت تاریخی و فرهنگی

کشف این بازی نه تنها نشان‌دهنده پیشرفت تمدن شهر سوخته در زمینه سرگرمی و تفریح است، بلکه ارتباط فرهنگی میان تمدن‌های باستانی، مانند بین‌النهرین و ایران، را نیز نشان می‌دهد.

جمع‌بندی

بازی کشف‌شده در شهر سوخته، پس از بازسازی قوانین احتمالی آن، همچنان قابل بازی کردن است. این بازی نه تنها یک سرگرمی تاریخی است، بلکه نشان‌دهنده خلاقیت و هوش تمدن‌های باستانی در طراحی بازی‌های استراتژیک و رقابتی است.

نتایج این مطالعات در نشریه علمی «مطالعات ایرانی در بریتانیا» پذیرفته شده و به زودی منتشر خواهد شد، تا اطلاعات بیشتری درباره این بازی باستانی در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد.