شمیران، منطقه‌ای باستانی و خوش‌آب‌وهوا در شمال تهران، از دیرباز به‌عنوان یکی از مناطق ییلاقی و سرسبز شناخته می‌شده است. نام شمیران از ترکیب دو بخش تشکیل شده است:

• «شمی» یا «سمی» یا «شم»: به معنای بلند.
• «ران»: به معنای جایگاه یا سرزمین.

بر اساس این معنا، شمیران به مفهوم «بلندجای» یا «جای بلند» است که در تقابل با تهران (ته + ران) به معنای «پایین جا» قرار دارد.

ریشه‌شناسی نام شمیران از دیدگاه احمد کسروی

احمد کسروی، تاریخ‌نگار برجسته، ریشه لغوی نام شمیران را به گونه‌ای دیگر توضیح داده است:

• «ران»: به معنای جایگاه یا سرزمین.
• «سمی» یا «شمی»: به معنای سرد.

بر اساس این تعریف، شمیران (و اشکال دیگر آن مانند شمیرام، شمیرم، شمیلان، سمیران و سمیرم) به معنای «جای سرد» یا «سردسیر» است.

شمیران در تاریخ و جغرافیا

در متون قدیمی، از این منطقه با نام قلعه شمیران یاد شده است. همچنین جالب است بدانید که منطقه‌ای با نام مشابه شمیران، با آب‌وهوایی مشابه، در بیت‌المقدس نیز وجود دارد.

تجریش و شمیران در ۱۳۱۲

در سال ۱۳۱۲، شمیران و تجریش هنوز چهره‌ای روستایی و ییلاقی داشتند و محل زندگی بسیاری از مردم تهران در فصل‌های گرم سال بودند. این مناطق با باغ‌های سرسبز، آب‌وهوای خنک و مناظر طبیعی، به‌عنوان یکی از مقاصد محبوب برای گذران اوقات فراغت شناخته می‌شدند.

نتیجه‌گیری

شمیران و تجریش، با تاریخچه‌ای کهن و نامی با ریشه‌های جغرافیایی و زبانی، نمادی از تاریخ و طبیعت ایران هستند. این مناطق، با وجود تغییرات گسترده در طول زمان، همچنان بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی تهران به شمار می‌روند.