نويسنده : رضایی، ناصر

استاد راهنما : زهرا پیشگاهی فرد

مقطع : دکتری

استاد مشاور : محمدباقر قالیباف

رشته : جغرافیای سیاسی

دانشگاه : دانشگاه تهران

تاريخ دفاع : 1386

چکیده (فارسی): امنیت یکی از اساسی ترین عناصر برای استمرار حاکمیت است. در طول زمان حیات هر حکومت، پدیده هایی به صورت سازمان یافته گاه در سطح محدود و گاه در سطحی گسترده حاکمیت دولت ها را در فضای جغرافیایی به چالش می کشند. این پدیده ها متفاوت از چالشگران سنتی، که از آنها با عناوین ناحیه گرایی یا واگرایی یاد می شد و عمدتاً حواشی کشور را شامل می شدند، در هر جای قلمرو دولت به اشکال عمودی یا افقی قابل تشخیص هستند که از آن بعنوان «حفره های دولت» یاد می شود. سرزمین ایران گرچه در طول تاریخ از واگرایی های منطقه ای رنج می برده، اما همواره با مسائل و پدیده های جزئی در داخل کشور نیز روبرو بوده که به لحاظ بسیط بودن آن پدیده ها دولت قادر به حذف آنها بوده است. اما در سالهای اخیر تعداد وقوع پدید های سازمان یافته یا همان حفره های دولت به شدت رو به افزایش است و بیش از مسائل واگرایی های منطقه ای نگرانی دولت را به همراه دارد. این رساله در پی آن است که ضمن شناسایی انواع حفره های دولت، متغیر های قابل تعریف حفره های دولت در ایران یعنی آن دسته از پدیده های چالشگرکه در داخل کشور به صورت سازمان یافته ابعاد اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و سیاسی حاکمیت را دچار چالش می کنند، با روشهای کمی و تحلیل محتوی مورد شناسایی قرار داده و سنجش کند که حفره های دولت در کشور از چه عمق و وسعتی برخوردار بوده و پراکندگی این حفره ها در سطح استان ها چگونه است. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می دهد که عمیق ترین و وسیع ترین حفره های دولت از نوع فرهنگی و اجتماعی و پس از آن حفره های اقتصادی است. از طرفی در بسیاری از موارد از نواحی حاشیه ای به داخل کشور ، وسعت و عمق حفره های دولت افزایش می یابد. چکیده (انگلیسی): Security is taken account as one of the most essential factors for duration of sovereignty. Some phenomena challenge state sovereignty through geographical context as both partially and broadly. different from conventional challenging factors , so-called sectionalism or divergence, this new phenomena include marginal regions of the state; where territory of the state can be vertically and horizontally recognized and called as holes in the state. Although historically displeased from regional divergence, however, Iran territory has been encountered with partial problems and phenomena inside the country. Previously, because of extensive nature such phenomena former governments could be able to eliminate them. But, through recent years frequency of these organized phenomena or holes in the state has been increased and is warming more than regional divergence. In addition to recognize various kinds of holes in the state and the definable variables for holes in the state in the state in Iran territory that is those challenging phenomena spreading as organized threatening for social-cultural, economical as well as political aspects of sovereignty, through this dissertation it is aim to recognize and estimate effectiveness of holes in the state and kinds of extension through various provinces based on quantitative methods and content analysis. From findings of the study it can be indicated that the most effective and the most extensive holes in the state in case of Iranian territory can be recognized in kind of cultural, social and economical, respectively. Moreover, it can be distinguished that many cases of these phenomena spread from marginal to central regions; having in creasing effect and extension