مجله  پیام زن  دی 1371، شماره 10 

70
هر روز در دنیا عده زیادی دچار حملات قلبی و مغزی می شوند. اینکه عوامل و علایم یک حمله قلبی یا مغزی چیست؟ و چگونه بروز آن را در آینده پیش بینی نماییم سؤالات مهمی است که در مطلبی که پیش روی دارید به آنها پاسخ داده شده است.

این مقاله اطلاعات مفیدی را در این باره در اختیار شما می گذارد. حتما دوست دارید بدانید چند درصد احتمال بروز چنین مشکلی برای شما وجود دارد. راهی که در این مقاله به شما نشان داده شده است چندان مشکل نیست. پس توجه کنید.

* * *

عوامل تشدیدکننده حملات قلبی و مغزی عبارتند از: افزایش کلسترول و وزن، استعمال دخانیات و فشار خون.

همان طور که مشخص است استعمال دخانیات یک عامل عمده در بروز حمله است. سیگاریها 11 مرتبه بیش از افراد غیر سیگاری در معرض حمله از نوع خونریزی قرار دارند. 25 درصد قربانیان حمله زیر 45 سال را تشکیل می دهند.

سیگاریها همچنین بیش از افراد غیر سیگاری به تصلب شرائین دچار می شوند، اما تحقیقات نشان می دهد که ترک سیگار برای مردان ظرف 5 سال و برای زنان ظرف دو سال خطر حمله را کاهش می دهد ولی یک تحقیق انجام شده در سوئد حاکیست که این خطر تنها در صورتی که سیگاریها پیش از 50 سالگی دخانیاتشان را ترک گویند عادی می شود.

علائم حمله:
ـ ضعف یا بی حسی ناگهانی یک قسمت از صورت، دست یا پا.

ـ تیرگی دید چشم یا مضاعف دیدن اشیاء به ویژه در یک چشم.

ـ اشکال در صحبت یا درک.

ـ سردرد شدید ناگهانی.

ـ گیجی، ضعف یا سقوط بی دلیل.

تشخیص یک حمله:
برای درمان حمله تشخیص نوع آن به عهده پزشک است. دو نوع حمله اصلی وجود دارد: حمله ناشی از خونریزی درون یا اطراف مغز و حمله ناشی از انسداد شراینی که مغز را تغذیه می کنند.

1ـ حمله ناشی از ایجاد لخته در مغز: در این حالت لخته خونی در یک سرخرگ تنگ شده تشکیل می شود و از جریان خون به مغز جلوگیری می کند.

درصد وقوع: 55 تا 65 درصد حملات را تشکیل می دهد.

علائم هشداردهنده: دید مضاعف یا کوری یک چشم، بی حسی عضلات چهره یا دستها و پاها، دشواری در گفتار، گیجی، لنگیدن و سردرد، علائم مذکور به تدریج و معمولاً در اوایل صبح ظاهر می شوند.

2ـ حمله ناشی از انسداد شریان مغزی: یک لخته خونی از یک شریان قلب جدا می شود این لخته خون از طریق خون به سرخرگی در مغز یا متصل به آن برده شده و در آن باقی مانده و مانع جریان خون می گردد.

درصد وقوع: 15 تا 25 درصد حملات را تشکیل می دهد.

علائم هشداردهنده آن همانند مورد قبلی است جز اینکه این علائم به طور ناگهانی ظاهر شده و حتی می شود با یک عمل سریع مثل عطسه ایجاد شود.

3ـ حمله ناشی از خونریزی مغزی: در داخل مغز دیواره یک سرخرگ شکافته می شود و خون بافت اطراف آن را فرا می گیرد.

درصد وقوع: 10 درصد حملات را تشکیل می دهد.

علائم هشداردهنده: ضعف یا بی حسی دست، پا یا قسمتی از بدن، ناتوانی در ایستادن یا راه رفتن، سردرد شدید، حالت تهوع، علائم به هنگام بیداری و فعالیت انسان شروع شده و به تدریج شدیدتر می شود.

4ـ حمله ناشی از خونریزی زیر غشاء مغز: یک شریان سست یا بدشکل در سطح مغز شکافته شده و خون داخل آن به زیر غشاء میان مغز و جمجمه ریخته می شود.

درصد وقوع: 7 درصد حملات را تشکیل می دهد.

علائم هشداردهنده: سردرد شدید، گیجی، کندذهنی، حالت تهوع، هیجان.

چگونه خطر بروز حمله را کم کنیم:
1ـ فشارخون: خطر بروز حمله را 300 درصد بیشتر می کند.

اقدامات پیشگیرانه: اشخاص سالخورده تر با فشار خون ماکزیمم 16 باید بکوشند تا آن را به 14 برسانند. فشار خون، مینیمم 9 یا بیشتر به 7 یا 8 برسد. برنامه کاهش فشار خون شامل استفاده از داروهای ضد فشار خون، کاهش وزن و در پاره ای افراد خوردن سدیم کم و پتاسیم زیاد می باشد.

2ـ امراض قلبی: خطر حمله را 500 درصد بیشتر می کند.

اقدامات پیشگیرانه: با استفاده از داروها و یا رژیم غذایی و یا هر دو، میزان کلسترول خون را در 200 میلی گرم در دسی لیتر حفظ کنید. لیپوپروتئین، یا مواد پروتئینی حاوی چربی باید کمتر از 130 باشد.

ورزش سنگین سه برابر در هفته خطر حمله را تا 60 درصد کاهش می دهد بیمارانی که مبتلا به یک نوع ضربان قلب نامنظم هستند داروی ضد انعقاد خون خطر را تا 70 درصد کم می کند. آسپرین نیز مؤثر است.

3ـ استعمال دخانیات: در اغلب حملات باعث افزایش خطر حمله بین 100 تا 300 درصد می شود در حملات ناشی از خونریزی این رقم تا 1000 درصد بالا می رود.

اقدامات پیشگیرانه: آسپرین و تیکلی، داروی ضد لخته شدن خون، 22 تا 25 درصد از حملات بعدی جلوگیری می کند. جراحی دهانه رگهای مسدود شده 60 درصد باعث کاهش حمله می شود.

5ـ جنسیت: مردان 19 درصد بیش از زنان در معرض قرار دارند.

اقدامات پیشگیرانه: در مردانی که یک بار حمله هشدار دهنده داشته اند استفاده از آسپرین ظاهرا مؤثرتر است.

6ـ نژاد: خطر بروز در میان مردان سیاهپوست بالای 40 سال، 60 درصد، در زنان بالای 40 سال 100 درصد افزایش پیدا می کند.

اقدامات پیشگیرانه: ترک سیگار، مداوا را افزایش می دهد.

7ـ بیماری قند: 500 درصد بروز حمله را افزایش می دهد.

اقدامات پیشگیرانه: وجود ندارد. بیماران مبتلا به قند باید فعالیت خود را روی دیگر خطرها متمرکز کنند.

8ـ توارث: خطر بروز حمله را تا 400 درصد افزایش می دهد.

اقدامات پیشگیرانه: از آنجایی که نمی توان پدر یا مادر خود را تغییر داد، هر فردی که در خانواده سابقه بروز حمله دارد باید در جستجوی کاهش دیگر خطرهایی برآید که منجر به بروز حمله می شود.

جدول تشخیص خطر بروز حمله:
با استفاده از موارد زیر می توانید حدس بزنید ظرف 10 سال آینده تا چه میزان در معرض خطر حمله قرار دارید و آن را با جدول افراد همسن و سال خود که در آخر آمده است، مقایسه کنید. این آزمایش شخصی حاصل اطلاعات جمع آوری شده ظرف 36 سال گذشته است که بر روی 5734 بیمار انجام گرفته است.

1ـ عوامل خطر بروز حمله را مشخص کنید: