مجله  پیام زن  شهریور 1376، شماره 66 

نویسنده : دکتر حسین برهانی
88
«قسمت دوم»
به طور کلی زنانی که به هر علتی احساس ناراحتی و بیماری در سینه می کنند، تقریبا 20ـ15% موارد مراجعات به درمانگاههای جراحی و زنان را تشکیل می دهند. این گروه از خانمها ممکن است دارای ترشحی غیر طبیعی از نوک سینه ها باشند یا اینکه توده ای در سینه خود لمس نمایند و یا درد و تورمی در این ناحیه داشته باشند. سابقا به علت ناشناخته بودن عوامل بیماری و سیر آن و همچنین ترس از مرگ و یا نقص عضو، این گروه بیماران دچار هیجان و اضطراب شدیدی می شدند، ولی امروزه به دلیل آگاهی زنان و آشنایی آنان با روشهای ساده «معاینه خود» به ندرت شاهد مراحل پیشرفته سرطان سینه هستیم و معمولاً بیماری در مراحل اولیه، تشخیص داده می شود. در مورد کشور ما متأسفانه به این علت آمار دقیقی از مراجعات زنان به درمانگاهها در دست نیست و میزان ابتلاء به این سرطان نیز دقیقا معلوم نیست؛ اما در جوامع غربی از هر 14 زن یک نفر دچار این بیماری است و از هر 20 نفر، یک نفر به علت سرطان

سینه فوت می کند.

سرطان سینه تقریبا به عنوان یک بیماری تمدن غرب به شمار می رود ولی شیوع این بیماری خطرناک، حاکی از گسترش جهانی آن است. بالا بودن سن ازدواج، یعنی ازدواج بعد از 30 سالگی یکی از عوامل این بیماری است. در واقع بالا بودن سن اولین حاملگی در بروز این بیماری مهم است. با توجه به اینکه در جوامع غربی میل به ازدواج و حاملگی بسیار کاهش یافته است و همچنین در بین زنان غربی، تغذیه کودک با شیر مادر تقریبا فراموش شده است، لذا می توان نتیجه گیری نمود که در دیگر کشورها نیز این خطر بالقوه وجود دارد که با روی آوردن به فرهنگ غرب، در آینده منتظر شیوع بیشتر این بیماری مهلک در بین زنان باشیم. همان طور که قبلاً نیز گفتیم خطر ابتلا به سرطان سینه در زنانی که به کودکان خود شیر می دهند بسیار کمتر است.

علائم و نشانه های سرطان
سینه:

مطمئنا مهمترین عامل در تشخیص سرطان سینه، خود بیمار است و در واقع او اولین کسی است که متوجه علائم و تغییرات در این قسمت از بدنش می شود. مهم است این است که بیمار به محض احساس علائم مهم نظیر درد، توده و تورم در سینه خود، باید آن را بپذیرد و سعی نکند از ترس بیماری آن را انکار کند زیرا هر چه مراجعه به تعویق بیفتد پیش آگهی بیماری نیز بدتر و وخیم تر خواهد شد. علاوه بر این، گاهی ممکن است مدتها قبل از اینکه بیمار پی به وجود این علائم ببرد، این بیماری با یک سیر مرموزانه ای در مراجعه به پزشک عواقب بسیار خطرناکی به دنبال دارد. و اما علائم:

1ـ وجود درد:
مثل سایر بیماریها، درد یکی از اولین علائم سرطان سینه است. اگر درد متغیر باشد و با سیکل قاعدگی تغییر کند، می تواند به علت تغییرات هورمونی و فیزیولوژیک باشد. معمولاً قبل از قاعدگی، بیمار از یک فشار روحی رنج می برد و دچار درد سینه ها می شود و این یک امر طبیعی است. گاهی درد ارتباطی با سیکل قاعدگی ندارد. در این صورت به طور قطع نمی توان اظهار نظر کرد، اما ممکن است این چنین درد با سرطان سینه مربوط باشد و یا ناشی از التهاب و عفونت یا فیبروآدنوم باشد.

وجود سابقه اختلال و ناراحتی در سینه ها مثل سابقه آبسه، ضربه و کیست، سن اولین حاملگی و تعداد حاملگیها، شیردهی به کودکان ممکن است احتمال ضایعه سرطانی و بدخیم سینه را کمتر کند.

2ـ وجود توده در سینه:
همان طور که گفتیم بیمار اولین فردی است که وجود توده را احساس می کند. اگر توده نرم باشد معمولاً جای نگرانی نیست و می تواند ناشی از تجمع چربی در این ناحیه باشد که اصطلاحا آن را لیپوم می گویند. و یا ممکن است یک کیست نرم و شل معمولی

باشد. در مواقعی که توده سفت باشد، بخصوص اگر حدود آن را نتوان از بافت طبیعی تشخیص داد، به وجود بیماری فیبروآدنوز مشکوک می شویم. اگر توده قابل لمس سخت باشد و با چسبندگی به بافتهای سطحی یا عمقی همراه باشد، شدیدا به نفع تشخیص سرطان سینه است.

3ـ تغییرات پوست سینه:
الف ـ توده های قابل رؤیت به نفع کیست، سرطان و یا فیبروآدنوم خیلی بزرگ سینه است.

ب ـ فرورفتگی در پوست سینه شدیدا به نفع سرطان سینه است، حتی اگر خیلی خفیف باشد. بنابراین توصیه می شود که در صورت مشاهده هرگونه فرورفتگی و در واقع کشیده شدن پوست به داخل نسج سینه، باید هر چه سریعتر به پزشک معالجه مراجعه نمود و آن را به عنوان زنگ خطری برای احتمال وقوع سرطان در نظر گرفت.

ج ـ اگر بر روی یک توده قابل لمس سینه رنگ پوست به رنگ پوست پرتقال باشد، علامت مشخصه سرطان است. رنگ قرمز پوست معمولاً عفونت را مطرح می کند.

4ـ زخم:
زخم در روی سینه احتمال سرطان غفلت شده افراد پیر را مطرح می نماید.

5ـ اختلالات نوک سینه:
همان طور که گفتیم توکشیدگی یا فرورفتگی نوک سینه احتمال یک ضایعه عمیق و سفت مثل سرطان یا گشاد شدن مجاری شیری را مطرح می نماید. ضایعات پوستی از جمله اگزما که ناحیه نوک سینه یا هاله رنگی نوک سینه را درگیر می کند، اگر چنانچه یکطرفه باشد، یک نوع بیماری به نام بیماری «پاژه پستان» را که تظاهری از سرطان است، مطرح می کند. ترشح غیر عادی از نوک سینه نیز علامت مهمی در تشخیص این بیماری است. اگر ترشحات سبز رنگ باشند می تواند دلیل بر وجود کیستهای فیبروآدنوز، یائسگی و گشادشدگی مجاری شیری باشد. ولی در صورتی که این ترشح خون آلود باشد سرطان سینه را مطرح می کند.ادامه دارد.