درخت موز در حاجی آباد نیزار (قم)
در سفر ناصرالدین شاه در سال 1309 قمری که به «عزم مسافرت و سیاحت ایالت عراق عجم و بلاد مرکزی ایران» از حاجی آباد نیزار می‌گذشته است، در «سفرنامۀ عراق عجم» چنین نگاشته است: «قدری که رفتیم، مزرعه‌ای دیده شد که حاجی آباد می‌گفتند. بعضی درخت موز، معدودی اشجار دیگر هم داشت. مال حسینعلی خان سرهنگ فوج خلج است.» (ص 36، چاپ محدث)
اگر این مطلب سهو القلم و خطا نباشد، نکتۀ مهمی را متضمن است و آن تغییر اقلیم است. در این خصوص از جناب مهندس مجتبی صفری بومی محل استفسار نمودم، اظهار داشتند: حاجی آباد حدود یک و نیم کیلومتر با رودخانۀ اناربار (گلفشان) فاصله دارد. این فاصله را مزارع پر می‌کند یا بهتر است گفته شود پر می‌کرد. بُعدی ندارد که آن هنگام رودخانه پر آب بوده و منطقه را در سطح محدودی شرجی می‌کرده و زمینه برای کاشت و رشد درخت موز فراهم بوده است. در این صورت در منطقه تغییر اقلیم صورت گرفته است؛ چون گزارشی از وجود درخت موز در شرایط کنونی نداریم.
ضمنا از ایشان وعده گرفتم تا طی جلسه‌ای در بنیاد قم پژوهی به بررسی وضعیت گذشته و امروزی منطقه به‌خصوص بعد از احداث سدهای بالا دست بپردازد
سید محسن محسنی
نظر شما