کارشناسی ارشد 1391
پدیدآور: امین جامعی‌نیا استاد راهنما: علیرضا قائمی‌نیا استاد مشاور: حسن عبدی
دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، دانشکده فلسفه و اخلاق
چکیده

یکی از مسائل مهم علوم دینی و علوم انسانی، فهم معنای متن است. هرمنوتیک یکی از شاخه‌های علوم انسانی است که به بحث در مبانی نظری تفسیر و فهم متن می‌پردازد. علم اصول فقه نیز هدف مشابهی را دنبال می‌کند زیرا وظیفه‌ی آن، استنباط حکم شرعی از متون و منابع دینی است و از این روست که اصولیان - در بحث الفاظ - ناگزیر به کشف قواعد فهم متون هستند. با توجه به زمینه‌های مشترکی که میان این دو رشته علمی وجود دارد، مطالعه تطبیقی میان آنها ضروری به نظر می‌رسد. به همین دلیل موضوع تحقیق حاضر را به بررسی تطبیقی فهم متن از دیدگاه شهید صدر و هرمنوتیک فلسفی گادامر، با روش کتابخانه‌ای اختصاص داده، و با توجه به مطالب مذکور می‌توان گفت که: فهم در هرمنوتیک فلسفی گادامر، دربردارنده ویژگیهایی چون: اثرپذیری از تاریخ، سنت، پیش‌داوریهای ذهنی فهمنده، دیالکتیکی و مبتنی بر پرسش و پاسخ است. گادامر بر آن است که پدیده هرمنوتیکی افزون بر آنکه مبتنی بر دیالوگ و روش دیالکتیکی است، از ساختار پرسش و پاسخ نیز تبعیت می‌کند؛ یعنی منطق حاکم بر این گفتگو و روش دیالکتیکی، منطق پرسش و پاسخ است. شهید صدر بر مساله ابزاری بودن نفس بر فرایند دلالت تاکید داشته، و در راستای رسیدن به نتیجه کلی از قواعد زبانی و ارتباط لفظ و معنی و نحوه افاده معنی کمک گرفته است. اما گادامر به استقلال معنایی متن از مولف اعتقاد داشته که لازمه آن تکثر و تعدد معنایی متن می‌باشد. وجود الگوی گفت و گو، از وجه اشتراک گادامر و شهید صدر در رابطه با فهم معنای متن می‌باشد.