موضوع : پژوهش | مقاله

انقلاب علیه انقلاب


هنگامی که در سال 2005 نظام تکنفره‌ عسگر آقایف توسط انقلاب رنگی ساقط شد، شاید کمتر کسی فکر می‌کرد که تنها 5 سال بعد، رهبران انقلاب لاله‌ای نیز به سرنوشت رهبران پیشین قرقیزستان دچار شوند.
ولی ریشه‌های لاله‌ای که آمریکا توسط قربان بیک‌باقی‌یف با انقلاب مخملی در قرقیزستان کاشته بود به ‌قدری سست و بی‌اساس بود که تنها دو روز مقاومت مردمی برای برچیدن آن کافی بود.
بیکاری، فساد مالی، باند بازی، عدم اصلاح اقتصادی، افزایش قیمت‌ها، تشدید فقر، دستگیری و بازداشت روزنامه‌نگاران منتقد، نقض حقوق بشر و استبدادگری دولت از جمله دلایل نارضایتی مردم برای سرنگونی دولت اعلام شده است.
اما اتفاقات چند روز اخیر و موقعیت سیاسی و اقتصادی این کشور باعث شده تا تاثیر زیادی بر سیاست های بین المللی سایر کشورها داشته باشد که از جمله می توان به آمریکا، روسیه و چین اشاره کرد.
اینکه غرب و بخصوص ایالات متحده آمریکا‌‌ از اتفاقات جاری در قرقیزستان بیمناک هستند به 2 دلیل است:
1- اول اینکه قرقیزستان برای غرب به عنوان محل کنترل اسلام گرایی افراطی در منطقه‌ آسیای مرکزی شناخته می‌شود.
2- دیگر قرقیزستان به دو دلیل برای آمریکا اهمیت داشته است؛ نخست آنکه این کشور برای ایالات متحده به عنوان محل کنترل سلفیان منطقه آسیای مرکزی شناخته می‌شود و دیگر آنکه آمریکا در قرقیزستان دارای پایگاه هوایی ماناس است و از آن برای حمایت از جنگ در افغانستان استفاده می‌کند و هر ماه نزدیک به 50 هزار نیروی آمریکایی از پایگاه حیاتی ماناس از نزدیکی پایتخت قرقیزستان به افغانستان اعزام یا از آن خارج می‌شوند. این مرکز ترانزیت نظامی با توجه به سرنگونی دولت قربان بیک‌ باقی‌یف که ناگزیر به فرار شد به زیر سؤال رفته است.
علاوه بر کشورهای غربی، دولت‌های روسیه، چین و سایر همسایگان قرقیزستان نیز از وقوع و گسترش ناآرامی در این کشور نگران هستند، چرا که:
1- دولت روسیه با توجه به منافعی که در کل منطقه‌ آسیای مرکزی دارد، در وهله‌ نخست از گسترش و سرایت ناآرامی‌ها به سایر کشورهای منطقه هراس دارد و در وهله‌ دوم به امنیت جان هزاران روس‌تبار که در این کشور زندگی می‌کنند، می‌اندیشد.
2- پایگاه هوایی مناس که در اختیار آمریکا است همیشه موجب ناخوشایندی روس ها بوده است همین امر باعث شده بود که روسیه نیز خواهان گسترش نفوذ خود در آسیای مرکزی شود و به همین خاطر از سال 2003 پایگاه هوایی کانت را افتتاح کرد و امید است بعد از این حوادث دامنه خود را در این کشور بیشتر کند. بنابراین بسیار واضح است که دولت روسیه نه تنها از سقوط دولت باقی‌اف ناخرسند نیست بلکه بلافاصله حاضر شده با دولت موقت این کشور همکاری کند.
از سوی دیگر مقامات چین نیز نسبت به این رخداد بیمناک هستند، چرا که:
1- دامنه‌ اعتراضات و مخالفت‌ها از قرقیزستان به سرزمین چین و بخصوص به میان جدایی‌طلبان و ناراضیان این کشور سرایت کند. این امر به خصوص با توجه به حضور هزاران اویغور در قرقیزستان می‌تواند یکبار دیگر آتش استقلال‌طلبی آنها و شورش در راستای ایجاد کشوری مستقل با عنوان ترکستان شرقی را شعله‌ور کند به همین سبب ناآرامی‌های موجود در قرقیزستان عملا می‌تواند مقامات چینی را از افق‌های بی‌ثباتی و تمایلات جدایی‌طلبانه، نگران کند.
2- چین به‌عنوان ابرقدرتی بالقوه در سال‌های اخیر بیش از هر چیز به دنبال گسترش نفوذ اقتصادی خود در این جمهوری آسیای مرکزی است و البته قرقیزستان هم یکی از مهم‌ترین کشورها برای ترانزیت کالاهای چینی به مقصد آسیای مرکزی و روسیه به حساب می‌آید و علاوه‌بر آن پکن در نظر دارد با ساخت یک خط آهن از طریق قرقیزستان و ازبکستان به اروپا متصل شود. شاید به همین دلیل دولت پکن به‌شدت نگران تحولات قرقیزستان است و به‌ عنوان یک کشور همسایه امیدوار است که بار دیگر نظم و انضباط در قرقیزستان برقرار شود. جیانگ یو سخنگوی وزارت خارجه چین روز پنجشنبه اعلام کرد: این مساله در جهت منافع مردم قرقیزستان و صلح و ثبات منطقه است.


منبع: / خبرگزاری / ایسکانیوز ۱۳۸۹/۰۱/۲۳

نظر شما