وقف امور خیریه از مهمترین پدیده های پسندیده انسانی به شمار می رود که عمق تمایلات خیرخواهانه بشر و اهتمام او به مصالح و منافع نسل های آینده را نشان می دهد و بیانگر گرایش هایی است که تحقق آنها به نظر می رسد.
در جوامع شیعی وقف برای اهل بیت (ع) نسبت به دیگر وقف ها در جوامع اسلامی نقش مهم تر و بارزتری ایفا می کند، زیرا در میان شیعیان فعالیت های دینی و فرهنگی، با موقوفات و خمس استقلال مالی پیدا کرده است.
مخارج حوزه های علمی، مرجعیت، برگزاری مراسم دینی و مذهبی و هزینه های سخنرانان و مبلغان، همه از درآمد موقوفات و خمس تامین می شود و همین امر، این نهادها و فعالیت ها را مستقل ساخته تا به دستگاه های رسمی حکومتی وابسته نباشند.
در جوامع شیعی وقف برای اهل بیت (ع) نسبت به دیگر انواع موقوفات از گستره بیشتری برخوردار است و همانطور که در گذشته متناسب با شرایط زمانی خود نقشی مهمی داشتند امروزه نیز باید بتوانند نقش خود را ایفا کنند.
اگر در طول تاریخ مسلمانان، به اهداف وقف توجه کنیم درمی یابیم کسانی که دارایی خود را وقف کرده اند اهداف خداپسندانه داشته و کاری انسانی انجام داده اند که این موضوع بیانگر وجود فرهنگ و تمدن غنی در این افراد است.
با نگاهی به جوامع اسلامی شیعی در می یابیم که اغلب موقوفات شیعه با هدف زنده نگه داشتن نام و یاد اهل بیت (ع) است اگرچه برای اهداف دینی، علمی و انسانی نیز موقوفاتی در جوامع شیعی وجود دارد ولی اغلب موقوفات شیعیان به اهل بیت و به ویژه امام حسین (ع) اختصاص دارد.
هدف ارزش های اسلامی این است که انسان امکانات و توانایی خود را در کار خیر، خدمت به بشریت و بخشش و انفاق در راه خدا به کار گیرد، همین موضوع باعث شده تا در جامعه اسلامی بسیاری از مردم بخش زیادی از دارایی های خود را در راه خدا و اهدافی پسندیده وقف کنند.
بخشش و صدقه نزد خداوند ثوابی بزرگ دارد و استمرار صدقه از راه وقف، یعنی برخورداری انسان از ثوابی همیشگی نزد خداوند حتی پس از مرگ، بنابراین وقف، فرصتی مهم و مغتنمی بزرگ را برای یک مسلمان فراهم می کند.
با توجه به اینکه وقف برای هر منظور و هدف مشروعی صحیح است اما برای اهداف غیر شرعی مانند ترویج فساد، انحراف و گمراهی و کمک به ظلم و ستم صحیح نیست.
پس مالک آزاد است تا مال خود را برای هر هدف مشروعی وقف کند مانند وقف در خدمت علوم و معارف دینی یا آموزش پزشکی، درمان بیماران، پناه دادن به مسافران، وقف برای حفاظت از طبیعت و... بنابراین دین اسلام و شارع مقدس به تصمیم واقف احترام می گذارد و دستور می دهد بر اساس شرایط و ویژگی هایی که واقف تعیین کرده عملی شود.
همچنین شیعیان تمایل شدیدی دارند که موقوفاتشان مستقل باشد نه وابسته به سازمان های رسمی اوقاف حتی مراجع دینی شیعه نیز در مناطق مختلف عهده دار تصدی اداره موقوفات نیستند و مسوولان مذهبی محلی نیز موسسه ای برای اداره موقوفه ها در اختیار ندارند.
این وضعیت سبب شده تا موقوفه ها از هم پراکنده شود تا متولیان نیز در اراده آنها به صورت فردی عمل کنند بنابراین ضرورت دارد تا در هر منطقه ای برای حفظ و نظارت بر مدیریت موقوفات و برنامه ریزی جهت توسعه و گسترش آنها موسسه ای تشکیل شود.
امروزه وقف، رسالت مطلوب خود را انجام نمی دهد و حتی گاهی از بین می رود و موقوفه ها راکد مانده اند و فقط بعضی از نقش های سنتی خود را ایفا می کنند.
پس برای اینکه وقف بتواند در خدمت دین و جامعه قرار گیرد حتما باید سازمانی برای آن وجود داشته باشد که از سوی حکومت از مشروعیت رسمی و قانونی برخوردار شود و از نظر دینی نیز علمای محلی شیعه بر آن اشراف و نظارت داشته باشد.

منبع: / خبرگزاری / ایسکانیوز ۱۳۸۸/۱۱/۰۳