شرکت خودروسازی فیات ایتالیا حالا دیگر یکی از خبرسازترین شرکت‌های خودروسازی جهان شده است. این شرکت که در سال 1899 میلادی تاسیس شده است، طی سال‌های حضورش در بازار جهانی همواره به تصاحب بازار ایتالیا و کسب سود از فعالیت تولیدی خود چشم دوخته بود. ولی به نظر می‌رسد این خودروساز اروپایی پا را فراتر گذاشته و درصدد استفاده بهینه از فرصت موجود در بازار جهان است.
در انتهای سال 2008 میلادی زمانی که شرکت کرایسلر آمریکا به دلیل کمبود نقدینگی و مشکلات مالی توانایی خود را برای ادامه حضور در بازار از دست داده بود، شرکت فیات پیشنهاد مشارکت با کرایسلر را مطرح کرد. در آغاز سخن از خرید 20 درصد سهام کرایسلر توسط شرکت فیات بود، ولی بعد از این‌که کرایسلر اعلام ورشکستگی کرد بلند پروازی‌های فیات هم آغاز شد و البته خیلی سریع به نتیجه رسید. فیات موفق شد 35 درصد سهام شرکت کرایسلر را خریداری و بر عملکرد و درآمد این شرکت تسلط زیادی پیدا کند. این در حالی است که تنها 2 سال از جدا شدن کرایسلر از شرکت دایملر آلمان می‌گذشت. کرایسلر در سال 1998 میلادی با دایملر آلمان که تولیدکننده خودروهای معروف و گران قیمت مرسدس بنز است، ادغام شد و از آن سال تولیدات این شرکت با عنوان دایملر کرایسلر روانه بازار شد. در سال 2007 میلادی این 2 شرکت از هم جدا شدند و دوباره فعالیت خود را به طور مستقل انجام دادند.
کرایسلر سومین شرکت بزرگ خودروسازی در کشور آمریکاست که در عرض یک سال گذشته چند میلیارد دلار کمک مالی از دولت دریافت کرد. این شرکت به همراه جنرال موتورز مشکلات زیادی را تجربه کردند و بالاخره مجبور به اعلام ورشکستگی شد. در آغاز این تردید وجود داشت که اعلام ورشکستگی به وسیله کرایسلر به بازار این شرکت آسیب وارد کند و موجب کاهش فروش شود. ولی شرکت خودروسازی کرایسلر که در روزهای آغازین ماه می‌سال 2009 میلادی به دلیل ناتوانی در مقابله با مشکلات مالی جهانی مجبور به اعلام ورشکستگی شده بود، اعلام کرد این تصمیم به بازار تولیداتش در دنیا آسیبی وارد نکرده است. این شرکت خودروسازی که این ماه اقدام به فروش بخشی از دارایی‌های خود به شرکت فیات کرد و 35 درصد سهامش را به این شرکت اروپایی واگذار کرد در مورد فروش تولیداتش در بازارهای بین‌المللی در گزارش خود اعلام کرده است: «پس از اعلام ورشکستگی با استفاده از منشور 11 سازمان ملل متحد بسیاری از کارشناسان انتظار داشتند فروش ما نه تنها در آمریکا بلکه در سراسر جهان تحت تاثیر قرار بگیرد، ولی مطالعات ما نشان داد این اتفاق نخواهد افتاد.» سخنگوی کرایسلر در این‌باره گفت: ما پس از اعلام ورشکستگی برخی از واحدهای تولیدی و فروش را در ایالات متحده آمریکا تعطیل کردیم، ولی این طرح در دیگر کشورهای دنیا از قبیل چین و کشورهای آسیا پاسیفیک اجرا نخواهد شد.

ادغام با جنرال موتورز اروپا
اما بلند پروازی‌های فیات در اینجا به اتمام نرسید. این شرکت اعلام کرد در نظر دارد شریک اروپایی جنرال موتورز را خریداری کند و تولید خودروهای اوپل و واکسهال که از پر فروش‌ترین تولیدات جنرال موتورز هستند را در دست بگیرد. قرار بر این است در صورت خرید شریک اروپایی جنرال موتورز کارخانه‌های آنها همچنان در آلمان باقی بمانند و با همان نیروهای قبلی به کار خود ادامه دهند. سرجیو مارچیونه، مدیر عامل شرکت فیات ایتالیا در مورد این ادغام احتمالی می‌گوید: اوپل هیچ‌گاه نمی‌تواند در شرایط کنونی درآمدزا باشد و اگر نتواند درآمدزا باشد، باید از چرخه اقتصاد خارج شود. طبق اصول اولیه علم اقتصاد بنگاه‌هایی می‌توانند در اقتصاد باقی بمانند که قدرت رقابت و قدرت تولید پول داشته باشند و شرکت خودروسازی اوپل هم اکنون در خلاف جهت این اصل حرکت می‌کند.»
هم اکنون بیشتر از 4 شرکت برای ادغام با اوپل پیشقدم شده‌اند، ولی مطالعات از بیشتر بودن شانس دو شرکت فیات و مگنا خبر می‌دهد. دولتمردان آلمان که رسما مخالفت خود را با فروش اوپل به فیات ایتالیا اعلام کرده‌اند در مورد دلیل مخالفتشان می‌گویند: «فیات اعلام کرده است بین 5 هزار تا 25 هزار نفر از کارگران فعال در اوپل تعدیل خواهند شد. این تعدیل نیرو به منظور کاهش هزینه‌های تولید ضرورت دارد. اجرای این طرح سبب می‌شود تا شمار زیادی از شاغلان در کشور آلمان کار خود را از دست بدهند و فشار بیکاری اقتصاد این کشور را با بحران روبه‌رو سازد.» ولی دست‌اندرکاران فیات ایتالیا که در مورد ضرورت تعدیل نیرو تردیدی ندارند شمار افرادی که از کار بر کنار خواهند شد را کمتر از 12 هزار نفر اعلام کرده است که تعداد اندکی از آنها در کارخانه‌های آلمان مشغول به کار خواهند بود. فیات به دولت آلمان اطمینان داد تعدیل نیرو فشاری به اقتصاد این کشور وارد نمی‌کند.
اریک‌گیر، سخنگوی ساب (دیگر شریک اروپایی جنرال موتورز) در مصاحبه‌ای با بی. بی. سی درخصوص احتمال واگذاری این براند به فیات گفت: ما جزو بدنه اروپایی جنرال موتورز هستیم ولی سازماندهی جدید این برند بر مبنای قوانین کشور سوئد انجام می‌شود. ما در ماه‌های اخیر مذاکراتی با شرکت‌های آلمانی انجام دادیم و درباره ادغام با آنها مذاکره کردیم. فروش برند ساب به فیات ایتالیا در برنامه کار قرار ندارد.
در صورتی که شرکت فیات بتواند علاوه بر خرید سهام کرایسلر بدنه اروپایی جنرال موتورز را هم خریداری کند این شرکت به دومین شرکت بزرگ خودروساز در جهان پس از تویوتای ژاپن تبدیل می‌شود، در حالی که هم اکنون در رده‌بندی شرکت‌های خودروسازی حایگاه دهم را به خود اختصاص داده است.
سرجیو مارچیونه ادغام فیات با کرایسلر و بدنه اروپایی جنرال موتورز را به پیوندی در آسمان‌ها تعبیر کرد؛ زیرا توان تولیدی این شرکت را به بیشتر از 6 میلیون دستگاه در هر سال می‌رساند. فیات در سال 2008 میلادی تنها 15/2 میلیون دستگاه خودرو فروخت.
بسیاری از تحلیلگران صنعت خودرو ادغام فیات با اوپل را غیرممکن می‌دانند. آنها با توجه به تفاوت‌های موجود در تولیدات این دو برند می‌گویند: عملکرد فیات و اوپل از نظر نحوه طراحی مدل‌ها و فروش قطعات خودرو در بازار اروپا کاملا بر خلاف یکدیگر است. بنابراین این ادغام نمی‌تواند عملی باشد. خودروهای تولیدی شرکت فیات خودروهایی کوچک هستند که با مدل‌های متوسط و بزرگ تولید شده توسط اوپل تفاوت زیادی دارند.

تیم اوکوهارت تحلیلگر موسسه مطالعات خودروی اینسایت در مورد این ادغام می‌گوید: «کشف منطق ادغام 2 شرکت فیات و اوپل کار سختی است. این ادغام یک نتیجه حتمی‌ در بر دارد و آن ایجاد شرکتی است که توان تولیدی زیادی دارد و بدون شک از حمایت مالی دولت برخوردار خواهد بود. ورشکسته شدن شرکتی به بزرگی شرکت توصیف شده نه تنها برای اقتصاد کشور ایتالیا بلکه برای اقتصاد جهان مخرب است؛ زیرا کارمندان آن در تمامی ‌دنیا اروپا و آمریکا و آسیا پراکنده هستند. از طرف دیگر فیات در نظر دارد وارد بازار کشور چین هم بشود تا از این طریق به بازارهای آسیایی راه یابد. این شرکت که قراردادهایی برای مشارکت با شرکت‌های خودروسازی چینی امضا کرده است افزایش تولید در بازار آسیا را از اهداف مهم خود اعلام کرده است. ساخت کارخانه مشترک با شرکت‌های چینی می‌تواند هزینه تولید فیات را کمتر کند و به بازار آسیا نزدیک‌تر شود.

بازاری به بزرگی دنیا
سوال اینجاست در شرایطی که فروش خودرو در کشورهای مختلف دنیا سیر کاهشی به خود گرفته است، چرا شرکت خودروسازی فیات با این جدیت طرح بزرگ کردن خود و ادغام با شرکت‌های جدید را اجرا می‌کند؟
کارشناسان بازار خودرو در پاسخ به این سوال به 2 دلیل اشاره می‌کنند. اولین دلیل ضرورت است و دومین دلیل استفاده از فرصت‌های ایجاد شده در بازار است. مارچیونه مدیر عامل فیات که توانست با سیاست‌های خود این شرکت را پس از 6 سال زیان‌دهی متوالی به سودآوری برساند اعلام کرده است فیات زمانی می‌تواند به عنوان یک شرکت قدرتمند در صنعت خودرو ظاهر شود که سالانه 6 میلیون دستگاه خودرو در بازارهای دنیا به فروش برساند. وی فروش 6 میلیون دستگاه در سال را حداقل میزان فروش برای سودآور باقی ماندن این شرکت ذکر کرد. این سخنان نشان‌دهنده ضرورت حس شده در فیات برای ادغام با 2 شرکت آسیب دیده کرایسلر و جنرال موتورز آمریکاست. اما در مورد این‌که فرصت ایجاد شده در بازار از نظر فیات یک فرصت طلایی است می‌توان به این نکته اشاره کرد که هم‌اکنون ارزش 2 شرکت آمریکایی به‌دلیل مشکلات مالی و سطح بالای بدهی‌ها بسیار پایین است و فیات توانایی خرید آنها را ادارد. پس از اصلاح بازار و بازگشتن رونق به بازار خودرو نه تنها ارزش این شرکت‌ها بیشتر می‌شود، بلکه می‌تواند درآمد زیادی از فروش تولیدات آنها نصیب فیات شود.
مایک الیوس یکی از تحلیلگران بازار خودرو در این‌باره می‌گوید: زمانی که طرح‌های اصلاحاتی کرایسلر آغاز شود، فیات منابع مالی زیادی به دست می‌آورد که این منابع معادل هزینه‌ای است که برای خرید 20 درصد از سهام کرایسلر صرف کرده بود. به تعبیر بهتر کرایسلر 20 درصد از سهام فیات را مجانی خریداری و برای خرید 15 درصد از سهام هزینه کرده است. از طرف دیگر احتمال اعلام ورشکستگی از سوی جنرال موتورز هم وجود دارد و ورشکستگی این شرکت هم معامله فیات با انها را سودآور‌تر می‌کند.
مایکل رابینت، تحلیلگر بازار خودرو شرایط کنونی بازار خودرو را فرصتی طلایی می‌داند و می‌گوید: «در شرایط کنونی شرکت‌هایی می‌توانند برنده شوند و آینده درخشانی داشته باشند که از بحران به بهترین شکل استفاده کنند.
به هر حال، با وجود این‌که هنوز اطلاعات دقیقی درخصوص مبلغ خرید فیات و چگونگی پرداخت آن اعلام نشده است، ولی انتظار می‌رود فیات شریک اروپایی جنرال موتورز را با قیمت حداقل یک میلیارد یورو معادل 3/1 میلیارد دلار آمریکا خریداری کند. این خرید نه تنها هیچ ریسکی برای فیات ندارد، بلکه می‌تواند حوزه کاری و درآمد این شرکت را بیشتر گسترش دهد. دولت آلمان مبلغ مورد نیاز برای خرید جنرال موتورز اروپا را رقمی ‌بین 5 تا 7 میلیارد یورو اعلام کرده است، در حالی‌که در ماه مارس امسال مبلغ لازم برای این خرید 3/3 میلیارد یورو اعلام شده بود.
در صورت ادغام این 2 شرکت، فیات به بزرگ‌ترین خودروساز اروپا تبدیل می‌شود و همراه با اوپل بیشتر از 25 درصد بازار خودروی اروپا را به خود اختصاص می‌دهد.
کارل تیودورزو گوتنبرگ، وزیر اقتصاد کشور آلمان در این باره می‌گوید: شرکت خودروسازی فیات درخواست‌های متعددی برای دریافت وام از دولت‌های اروپایی ارائه کرد تا بتواند هزینه لازم برای خرید جنرال موتورز و پرداخت بدهی‌های این شرکت را بپردازد. تقریبا تمام کارشناسان اقتصادی و بازاری بر این باورند که این شرکت بدون دریافت وام نمی‌تواند هزینه لازم برای خرید اوپل را تامین کند. شرکت فیات ایتالیا 9/5 میلیارد دلار بدهی دارد و همین بدهی کلان نشان می‌دهد فیات رقیب قدرتمندی در بازار اروپا نیست.

وضعیت کنونی فیات در بازار خودرو
1- از نظر شمار خودروهای فروخته شده ششمین شرکت بزرگ خودروسازی در اروپا است
2- در سال 2008 میلادی در مجموع درآمدی معادل 4/59 میلیارد یورو برابر با 8/78 میلیارد دلار آمریکا کسب کرد
3- دفتر اصلی این شرکت ایتالیایی در تورین در شمال غرب ایتالیا است
4- برای حدود 200 هزار نفر فرصت شغلی ایجاد کرده است
5- براندهای معروف شرکت خودروسازی فیات عبارتند از فیات، لانچیا و الفا رموئو
6- گروه خودروسازی فیات مالک شرکت ماسراتی است و 85 درصد از سهام شرکت فراری را خریداری کرده است. این شرکت 80 درصد از سهام شرکت کامیون‌سازی آیویکو را نیز به خود اختصاص داده است.

منبع: / روزنامه / جام جم ۱۳۸۸/۰۳/۰۹
نویسنده : مونا مشهدی رجبی