روزنامه شرق، چهارشنبه ۱۰ دی ۱۳۸۲ - ۷ ذیقعده ۱۴۲۴ - ۳۱ دسامبر ۲۰۰۳

گروه اجتماعی، ثمانه قدرخان: به گفته معاون امور حمل ونقل و ترافیک شهری تهران، برای اولین بار در تهران طرح جامع ترافیک تدوین می شود. بهبهانی عضو شورای شهر تهران در جلسه دیروز شورای اسلامی شهر تهران گفت در مورد مطالعات طرح جامع تهران وضع موجود بررسی شده است و طرح جامع حمل ونقل کشور نیز در دست تهیه است وی  افزود: «۲ میلیون دلار وجه ارزی و ۶ تا ۸ میلیارد تومان بودجه ریالی برای این طرح در نظر گرفته شده است که البته از تدوین تا اجرای طرح ۴ تا ۵ سال طول خواهد کشید.» بهبهانی در ادامه گفت: «در پیش بینی برنامه های تهران در سال ۱۳۸۳ ، ۵/۱ میلیارد تومان برای مطالعات طرح جامع حمل ونقل به شهرداری پیشنهاد داده بودم.» وی در گفت وگو با شرق زمان شروع این طرح را ظرف یک سال آینده اعلام کرد و گفت: «مشاورین و متخصصین ما در این زمینه بسیار کم هستند و ما در این راه نیازمند مشاورین خارجی هستیم چرا که این اولین تجربه در ایران است و البته ما نیازمند اطلاعات آماری بسیار در این زمینه هستیم.»

زیاری رئیس کمیسیون عمران نیز در این مورد گفت: «این طرح نباید با تغییر مدیریت ها تغییر کلان پیدا کند.»

رسول خادم در جلسه روز گذشته بعد از اعلام پیگیری طرح جامع ترافیک و حمل ونقل شهری طرح جامع مهندسی اجتماعی را به عنوان تکمیل کننده این طرح پیشنهاد داد و گفت: « ما در کشور با بحران امنیتی روبه رو هستیم و باید در طرح جامع ترافیک مسائل جامعه شناختی و جمعیت شناختی نیز لحاظ شود.» در ادامه جلسه امیررضا واعظ آشتیانی عضو دیگر شورای شهر تهران در اعتراض به عملکرد وزارت مسکن و شهرسازی گفت: «بم می توانست این قدر آسیب نبیند، متأسفانه عده ای از این حوادث عبرت نمی گیرند و درصدد فرصت سوزی هستند اگر تاوان ضعف مدیریت و یکسونگری را مردم باید بدهند حرف دیگری است. با ضعف مدیریت باید قاطعانه برخورد شود.» آشتیانی در جلسه دیروز با نشانه رفتن به وزارت مسکن تصمیمات آن را ناکارآمد دانست و گفت: «در ارتباط با بناهای فرسوده نباید به آیین نامه های ناکارآمد وزارت مسکن تکیه کنیم. اگر قرار بود این بخشنامه های ناکارآمد مورد استفاده داشته باشد تاکنون داشت.» وی عنوان کرد: «وزارت مسکن یک سقف جمعیتی برای تهران در نظر می گیرد و از طرفی در نظر دارد ۱۶۰ نفر از کسانی که ۴ سال برای مأموریت در تهران بوده اند مسکن بسازد. من از شهردار می خواهم قاطعانه این مورد را نپذیرد.» البته شروع جلسه روز گذشته با گزارش حمزه شکیب عضو کمیته ایمن سازی و مقاوم سازی درخصوص توضیحات نظری در مورد زلزله همراه شد و پس از آن حسن زیاری رئیس کمیسیون عمران و شهرسازی گزارشی از عملکرد این کمیسیون ارائه کرد و طی آن عنوان کرد: «بهتر است برای تهران تصمیمات را از همین الان بگیریم و شرایط و تسهیلات لازم برای تشویق مردم در نظر بگیریم چون آنچه مهم است ارائه راه حل های شهرسازی است.» زیاری گفت اگر اتفاق مشابه بم در تهران رخ دهد بیل و کلنگ جوابگوی در آوردن زیر آوار مانده ها نخواهد بود، اینجا ما با بتن سروکار داریم. وی برنامه های این کمیسیون را آموزش عمومی، تخصصی کردن گروه های امداد و بحران مدیریت اعلام کرد. زیاری مشکل اصلی تهران را درخصوص برنامه ریزی، تعدد مراکز تصمیم گیری و مدیریت خارج از شورا و شهرداری عنوان کرد و گفت: «تعدد تصمیم گیری در داخل شهرداری هم وجود دارد و این مسئله تهران را با بحران روبه رو کرده است.» زیاری همچنین گفت: «بحث مقاوم سازی و مراکز مدیریتی امدادی در اولویت قرار دارد.» وی با اشاره به تشکیل کمیته های نظارت بر پروژه های عمرانی، شهرسازی، فناوری، زیست شهری و بازیافت در کمیسیون فنی و عمرانی شورای شهر تهران افزود: «عدم تقویت و تجهیز پلیس و راهنمایی و رانندگی، کمبود پارکینگ های طبقاتی و فراهم نبودن زمینه سرمایه گذاری خصوصی از جمله مسائل و مشکلات حمل ونقل ترافیک تهران است.» رئیس کمیسیون عمران در مورد برنامه های آینده این کمیسیون افزود: «برای حفظ باغات تهران و جلوگیری از ضرر مالی صاحبان آن لایحه ای جهت تغییر قوانین مربوط به باغات به شورا ارائه خواهد شد که این امر مورد تأیید نمایندگان مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز قرار گرفته است.» زیاری با تأکید بر ساماندهی ساخت وسازهای حاشیه ای تهران تصریح کرد: «طرح کالبدی مناطق ۲۱ گانه تهران جهت ساماندهی ساخت  وسازها در دست بررسی است، چرا که نمی توان در مقابل این گونه ساخت وسازها ایستاد و مقابله کرد.»
005550.jpg
معصومه شهریاری: زمین که می لرزد، هزاران انسان از زیر خروارها خاک و آوار، چشم به تار نوری دارند که از هر روزنه ریز، دست کمک به آنان دراز کرده است. این آدمیان می گویند هیچ کس هیچ گاه به این اندازه احساس تنهایی و غربت نکرده است. این آدمیان زیر آوار با هم اند و تنهایند. اما بیرون از آوار همه می خواهند مددرسانی کنند. از ابتدای وقوع چنین وقایعی تمامی سازمان ها و دستگاه ها گوی رقابت از هم می ربایند برای امدادرسانی. اخبار به جز اعلام تعداد کشته شدگان و مصدومان فقط مقایسه می کند که چه نهادی بیشتر کمک کرده است.

هر نهاد و دستگاهی برای خود چادری به پا کرده است و کمک جمع می کند. پزشک، امدادگر و مردم در فرودگاه ها، پایانه ها و راه های منتهی به بم سرگردانند، اما هنوز چشم ها به همان روزنه کوچک خیره مانده است. هنوز جمعیت در هم می لولد بدون تجهیزات، بدون ساماندهی. خاک کم کم سرد می شود و جان ها و چشم ها هم سرد می شود. همه می خواهند کمک کنند اما نمی دانند چگونه؟

مسئولان هم برای بازدید از منطقه و همدردی با آنان از یکدیگر پیشی می گیرند. دوربین ها زل زده اند به مسئولان که چگونه خود را خاک پای مردم می دانند و به درد دل های آنان گوش می سپارند.

طی سه سال گذشته با هزینه اعتبارات هنگفت سمینارها و همایش های متعددی برای طرح پیشگیری، آماده سازی، مقاوم سازی، مقابله با زلزله و مدیریت بحران و سوانح برگزار شده است، اما همه در حد تئوری و همایش خاک می خورد. هر سال نیز با اتفاق یک زلزله مسئولان دستپاچه می شوند، سردرگم اند و نظم را به بهانه نجات، قربانی می کنند.

ناهماهنگی در امدادرسانی تا آنجا پیش می رود که روز اول و دوم زلزله فقط ۵ درصد از آوار خاکبرداری می شود، زیر آواریان ترجیح می دهند جان را خود بسپارند و بروند. سرپرست گروه امدادگران بدون مرز اعلام می کند: ناهماهنگی مسئولان ایرانی و نهادهای کمک کننده و امدادگر در بم، وضعیت بسیار بد و نامنظمی ایجاد کرده است. واسکل به حضور خود در زلزله های نیجریه، هند و ترکیه اشاره می کند، می گوید: هماهنگی و دقت عمل نهادهای مسئول در این کشور بسیار منظم تر از ایران بود. در این ناهماهنگی خبرنگاران به دروغ گویی متهم می شوند. ۴۱۰ خبرنگار و عکاس ناظر بر تمامی وقایع اند. یک نماینده مجلس می گوید: «وضعیت نابسامان در رسیدگی به مجروحان زلزله بم را تکذیب می کنیم. خبرنگاران دروغ گویان بزرگی هستند.»

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس می گوید: تمام نیروهای امدادی پزشکی و درمانی به طور هماهنگ وارد عرصه شده و در حد امکانات در تخلیه، انتقال و درمان بیماران امدادرسانی می کنند.

اما خبرنگاری می گوید که نیروهای امدادی پزشکی و درمانی هماهنگ شده اند اما در روز سوم، روزی که نفس زیر آوارماندگان سرد سرد شده است و زمین تحمل ندارد ماندن آنان را بر روی خود. روز چهارم وقوع زلزله است. هیچ کس دیگر از نجات یافتگان سخن نمی گوید. معاون سیاسی امنیتی استانداری کرمان می گوید: این نابسامانی در امر امدادرسانی کاملاً طبیعی است.

تا به امروز بیش از ۱۵ هزار نفر دفن شده اند. عملیات آواربرداری همچنان ادامه دارد. زمین چه نجیب است. هزاران آدم بی نفس را در خود جای داده است. همان آدم های بی نفسی که هزینه از دست رفتن فرصت امدادرسانی را آنان داده اند. دبیر کمیته زلزله کشور می گوید: به رغم بسیج عمومی برای امدادرسانی به آسیب دیدگان زلزله بم، به علت نبود مدیریت بحران، فرصت مناسب برای امدادرسانی را از دست دادیم.

در حالی که ۹۷ درصد از شهرها و روستاهای کشور در معرض خطرات نسبی ناشی از وقوع زلزله قرار دارند و در حالی که ایران جزو ۱۰ کشور حادثه خیز جهان محسوب می شود، کدام مسئول، مسئولیت نبود مدیریت بحران بلایا و حوادث در این کشور را برعهده می گیرد.

هر سال شاهد وقوع چنین حوادثی در کشور هستیم اما به رغم همکاری و حضور گسترده مردم در امدادرسانی چرا در زلزله بم امدارسانی در زمان مناسب و لازم انجام نشد و ابعاد خسارات و تلفات بیش از آنچه تصور می شد، بالا رفت.

اگرچه توجیه بی مسئولیتی مسئولان این است که وقوع زلزله به هیچ وجه قابل پیش بینی نیست. اما گسل های فعال و انجام اقداماتی برای آمادگی، پیشگیری و کاهش خسارت های ناشی از حوادث طبیعی در کشور به طور مسلم می تواند قابل پیش بینی باشد. شهروندان و مردم حق دارند راه های مقابله با زلزله را بدانند و آموزش ببینند. چه کسی این حق را از آنان گرفته است کدام مسئول، رسانه؟ بسیاری از مصدومان قطع نخاعی زلزله بم حاصل دلسوزی بی آموزشی بسیاری امدادگران خودجوش و مردمی است که فقط قصد بخشیدن جان دوباره به مصدومان را داشته اند. این حق را به آنها بدهیم.