روزنامه شرق، پنجشنبه ۱۱ دی ۱۳۸۲ - ۸ ذیقعده ۱۴۲۴ - ۱ ژانویه ۲۰۰۴

ترجمه احد البرز: ۱۲۰ هزار مهندس کامپیوتر در دره سیلیکون، مهد انقلاب تکنولوژی پیشرفته در ایالت کالیفرنیا، مشغول به کارند. اما در شهر بنگلور هند شمار مهندسان کامپیوتر به ۱۵۰ هزار نفر می رسد. کشور گاندی به اولین صادر کننده خدمات کامپیوتری جهان تبدیل شده است، در عرصه تولید دارو های ژنریک نیز همین رتبه را داراست.جنرال الکتریک، تگزاس اینسترومنتس، و اینتل آزمایشگاه های تحقیقاتی در این کشور دایر کرده اند چرا که دستمزد مهندسان در اینجا هشت بار کمتر از ایالات متحده است. بوئینگ، رویترز، بانک اچ اس بی سی و بسیاری دیگر سیستم های اطلاعاتی و حسابداری، مراکز دریافت پیام های تلفنی و بخش های دیگری از سازمان خود را به هند انتقال می دهند.سرمایه گذاری های خارجی طی سال جاری میلادی بالغ بر ۶ میلیارد دلار بوده. بورس بمبئی از ماه ژانویه تاکنون ۶۰ درصد بر پایه دلار رشد نشان می دهد. روپیه پس از آنکه دولت ده ها سال ارزش آن را پایین نگه داشت، اکنون تثبیت شده است. اندوخته های ارزی از ۱۰۰ میلیارد دلار بیشتر است. بانک های هندی هیچ کدام،  مثل بسیاری از بانک های آسیایی به ویژه در ژاپن و چین، با انبوهی از اعتبارهای مشکوک الوصول رو به رو نیستند. پس از یک نرخ رشد «فقط» ۵ یا ۶ درصدی در طول دهه ۱۹۹۰، در حالی که نرخ رشد چین بین ۸ تا ۱۰ درصد بود، انتظار می رود که هند امسال (۲۰۰۳) به یک رشد ۵/۷ درصدی دست یابد، نرخی که مورد نظر دولت است. هند درمسیر رشد و شکوفایی اقتصادی قرار گرفته است.

سومین قدرت اقتصادی جهان

شبه قاره هند بی تردید در سال ۲۰۰۴ موضوع یک رشته بررسی های تحقیقی خواهد بود. براساس برآوردهای بانک گلدمن ساکس این کشور یکی از چهار اقتصاد بزرگ جهان با رشد بالاست (برزیل، روسیه، هند و چین). از نظر کارشناسان این بانک، هند به پشتوانه جمعیتش در سال ۲۰۲۰ با فرانسه و در سال ۲۰۳۰ با ژاپن برابری خواهد کرد و به سومین قدرت اقتصادی جهان، به ترتیب بعد از چین و ایالات متحده، تبدیل خواهد شد.دو رکن اصلی این قدرت یکی جمعیت (۱ میلیارد نفر که ۵۳ درصد آنها زیر ۲۵ سال هستند) و دیگری «تخصص یابی» است. هند پس از مدت ها دور ماندن از روند جهانی شدن، چنان که گویی قید و بندهای کهنه دوران سوسیالیسم دست و پایش را بسته بود، سرانجام راه خود را یافت: صنعت را به چین سپرد و خدمات را از آن خود ساخت. گشایش اقتصادی دیررس با تکیه بر کیفیت نیروی کار بیش از بهای آن، مدرسه، انگلیسی به عنوان زبان دوم و استعداد هندیان در ریاضیات انجام گرفت.چنان که مرکز تحقیقات و اطلاعات بین المللی (CEPII) می گوید شرط بندی روی این «کانون های تکنولوژیک» امکان می دهد که «از رویارویی مستقیم با چین پرهیز شود» و نیروی لازم برای به گردش درآوردن چرخ های اقتصادی فراهم آید: هم اکنون نیمی از رشد صادرات حاصل خدمات کامپیوتری است. در سال ۲۰۰۸، ۴ میلیون نفر در این بخش به کار گرفته خواهند شد و ۷ درصد تولید ناخالص داخلی از همین بخش تامین خواهد شد. کامپیوتر، داروسازی، خدمات مالی: اینها جزو پویاترین بخش های تجارت جهانی در قرن بیستم خواهند بود. وزیر امور دارایی هند می گوید: کشور ما وارد یک عصر طلایی شده است.

یارانه ها

در این میان تردیدی وجود دارد. آیا دولت توانایی پیشبرد اصلاحات لازم را خواهد داشت؟ واقعیت این است که احزاب سیاسی سخت در بند حامی پروری اند، کسری بودجه دولت یک رقم نجومی و معادل ۱۱ درصد تولید ناخالص داخلی است، تشکیلات اداری کارآیی ندارد، بازار کار ساختار متصلب سوسیالیستی را حفظ کرده و یارانه های کشاورزی موضوعی است که هیچ تعرضی را بر نمی تابد! مشکلاتی که فرانسوی ها نیز با آن دست به گریبانند، اما یک تفاوت در این میان وجود دارد: زیرساخت ها در فرانسه سریع و مدرن و پرشمارند (جاده ها، خطوط راه آهن، شبکه مخابرات)، حال آنکه در هند یا چنین زیرساخت  هایی وجود ندارد و یا فرسوده و از هم گسیخته و متحمل باری بیش از ظرفیت شان هستند، و فساد مالی به فرآیند نوسازی چنگ انداخته است.

بینوایان و بی سوادان

بنابراین تردید وجود دارد. استراتژی چینی بر پایه حفظ قاطعانه ثبات در کشوری است که یک بخش آن رشد می کند در حالی که اکثریت همچنان در گرداب فقر و فاقه غوطه ور است.آیا هند با داشتن ۳۰۰ میلیون بینوا (با درآمدی کمتر از ۱ دلار در روز) و بچه های گرسنه و بی سواد (یک کودک از هر سه کودک)، با ۲۵۰ میلیون خانواده کشاورز بی بضاعت، و با شکاف  موجود میان جنوب ثروتمند و ایالت های شرقی بازمانده از تحول و رشد خواهد توانست چنین ثباتی را به وجود آورد؟

پیامدهای بنیادی

بخش خصوصی در اینجا همچون فرانسه از سال ۱۹۹۱ متحول شده است، تاریخی که در آن بحران مالی بزرگی کشور را فراگرفت و موجب تغییر در رویکرد آن شد. بخش های وسیعی از صنعت، همچون بخش خودروسازی، اکنون قابلیت رقابت در سطح جهانی یافته است. فضای حاکم بر طبقه میانی بسیار گسترده (حدود ۳۰۰ میلیون نفر)، فضای معطوف به مصرف، اعتماد و ابتکار است.

بزرگ ترین دموکراسی جهان از یک گروه خارج نشین پرشمار (۸/۱ میلیون مهاجر هندی در آمریکا که در شمار بااستعداد ترین مهاجران ساکن این کشور هستند) و از یک نظام سرمایه داری متکی به بخش خصوصی، ثروتمند و کارآفرین برخوردار است. سطح تحصیلات هندیان چه در هند و چه در ایالات متحده بالاست، و دولت برای تحکیم موقعیت هند در اقتصاد، دانش می خواهد شمار فارغ التحصیلان دوره  آموزش متوسطه را (که هم اکنون ۱/۳ میلیون نفر در سال است) تا سال ۲۰۱۰ به دوبرابر افزایش دهد.رشد و توسعه تمام یا فقط بخشی از هند، به هر حال، اثرات بنیادی در غرب خواهد داشت. توسعه هند- همراه با توسعه چین _ تجارت جهانی را به کلی دگرگون می سازد. چین به عنوان کارگاه جهان نیروی کار صنعتی غیرماهر را جذب می کند و هند به عنوان «اداره» جهان افراد ماهر را. برای ما چه می ماند؟

سیاست حمایتی؟

تا سال ۲۰۰۸ بیش از ۲۰۰ هزار شغل در بریتانیا از سوی مستعمره های سابق (هندی ها) تهدید می شود. این رقم در آمریکا به ۵۰۰ هزار شغل می رسد. آیا در واکنش به این تهدید، اتخاذ سیاست های حمایتی اجتناب ناپذیر است؟ آیا کشورهای ما به موقع درخواهند یافت که پاسخ مناسب به این مسئله در ایجاد تناسب و هماهنگی سریع میان رشته های تخصصی  و مهارت های علمی و عملی ماست؟ در متحول ساختن فوری دانشگاه های ما و در راه اندازی دوباره تحقیقات است؟با مشاهده پیشرفت چین، ما تصور می کردیم که مشاغل خدماتی و مشاغل با مهارت بالا هنوز در اختیار ماست. اکنون هند این انحصار را از ما می گیرد و تنها یک راه برای ما باقی می گذارد و آن تکان خوردن و دست زدن به نوآوری پیش از آن کشور است.

منبع: لوموند