چکیده
هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی درمان گروهی شناختی- رفتاری مدیریت خشم بر خشم و آمادگی اعتیاد در نوجوانان بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه نوجوانان دختر دوره متوسطه شهر اصفهان در سال 1396 تشکیل دادند که از بین آن ها، 50 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 60 دقیقه ای درمان گروهی شناختی- رفتاری مدیریت خشم را دریافت کردند و گروه کنترل در لیست انتظار ماندند. ابزارهای مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل پرسشنامه استاندارد خشم اسپیلب رگر (1398) و پرسشنامه گرایش به اعتیاد فرجاد (1385) بودند. داده های جمع آوری شده با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیل کواریانس با SPSS26 تحلیل شد.
نتایج نشان داد که در مرحله پس آزمون بین میانگین نمرات مدیریت خشم مولفه های آن شامل صفت خشم، درون ریزی خشم برون ریزی خشم در آزمودنی های دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد (05/0>P). همچنین، نتایج نشان داد که در مرحله پس آزمون بین میانگین نمرات گرایش به اعتیاد مولفه های فردی، اجتماعی محیطی آن در آزمودنی های دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد (05/0>P).
بنابراین، می توان نتیجه گرفت که درمان گروهی شناختی- رفتاری مدیریت خشم بر کاهش خشم و آمادگی اعتیاد در نوجوانان اثربخش بوده است.
کلید واژه ها: درمان گروهی شناختی- رفتاری، مدیریت خشم، آمادگی اعتیاد، نوجوانان
مقدمه
خشم یکی از هیجانات پایه ای انسان است که در پاسخ به تهدیدات یا تحریکات محیطی بروز می کند. خشم زمانی که به صورت سالم و متعادل ابراز شود، می تواند یک نیروی مثبت برای تغییر و پیشرفت باشد. اما زمانی که به صورت نامناسب و پرخاشگرانه ابراز شود، می تواند پیامدهای منفی جسمی، روانی و اجتماعی داشته باشد.
اعتیاد نیز یکی از مشکلات جدی جامعه امروز است که می تواند زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهد. اعتیاد اغلب با خشم و سایر مشکلات هیجانی همراه است. به عنوان مثال، افراد معتاد برای مقابله با احساسات ناخوشایندی مانند خشم، اضطراب و افسردگی ممکن است به مواد مخدر یا الکل روی آورند.
برخی از تحقیقات نشان داده اند که درمان شناختی- رفتاری (CBT) می تواند در کاهش خشم و بهبود مدیریت خشم موثر باشد. CBT بر شناسایی و تغییر الگوهای فکری و رفتاری ناکارآمدی که منجر به خشم می شوند، تمرکز دارد.
هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی درمان گروهی شناختی- رفتاری مدیریت خشم بر خشم و آمادگی اعتیاد در نوجوانان بود.
روش
پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه نوجوانان دختر دوره متوسطه شهر اصفهان در سال 1396 تشکیل دادند که از بین آن ها، 50 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 60 دقیقه ای درمان گروهی شناختی- رفتاری مدیریت خشم را دریافت کردند و گروه کنترل در لیست انتظار ماندند.
ابزارهای مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل پرسشنامه استاندارد خشم اسپیلب رگر (1398) و پرسشنامه گرایش به اعتیاد فرجاد (1385) بودند.
داده های جمع آوری شده با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیل کواریانس با SPSS26 تحلیل شد.
یافته ها
نتایج نشان داد که در مرحله پس آزمون بین میانگین نمرات مدیریت خشم مولفه های آن شامل صفت خشم، درون ریزی خشم برون ریزی خشم در آزمودنی های دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد (05/0>P). همچنین، نتایج نشان داد که در مرحله پس آزمون بین میانگین نمرات گرایش به اعتیاد مولفه های فردی، اجتماعی محیطی آن در آزمودنی های دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد (05/0>P).
بحث و نتیجه گیری
نتایج این پژوهش نشان داد که درمان گروهی شناختی- رفتاری مدیریت خشم بر کاهش خشم و آمادگی اعتیاد در نوجوانان اثربخش بوده است. این یافته ها با یافته های سایر تحقیقات در این زمینه همسو است.