تاتیانوس ظاهرا در سال 120 میلادی در سوریه به دنیا آمد و به سال 173 میلادی در گذشت. به رم مسافرت کرد و برای مدتی در آنجا اقامت گزید و در آنجا بود که با مسیحیت آشنا شد. خودش می گوید که تنفر از آئیین های شرک آمیز او را به سمت مسائل دینی سوق داد. با مطالعه ی عهد قدیم به غیر عقلانی بودن آئین های شرک آمیز پی برد. به مسیحیت روی آورد و شاگرد و مرید یوستینوس شهید شد. این در زمانی بود که فیلسوفان مسیحی با فیلسوفان یونانی رقابت می کردند و مسیحیانی همچون یوستینوس در رقابت با فلسفه ی یونان در رم مدرسه تاسیس کرده بودند.
تاتیانوس بر خلاف استادش علاقه ای به جمع بین تفکر یونانی و یهودی – مسیحی نداشت. ادبیات کلاسیک و ارزش های اخلاقی یونانی را فاسد می دانست و عقلانیت یونانی را رد می کرد و به جای آن فرهنگ مسیحی را قرار داد.
تاتیانوس معتقد بود اگر حقیقتی هم در فلسفه ی یونان است به این دلیل است که یونانیان، موسی و تورات را درک کرده بودند. او ترکیبی مبهم از توحید یهودی- مسیحی را با مفاهیم رواقی – نو افلاطونی لوگوس در هم آمیخت.
"تاتیانوس مفهوم لوگوس خالق را از یوستینوس اخذ کرد و آن را با "کلمه" و سخن خدا در تورات یکی گرفت"[1] و معتقد بود در هنگام مرگ، روح ما به روح جهانی که از آنجا آمده بود بر می گردد.
پس از مرگ یوستینوس در سال 165 زندگی تاتیانوس تا اندازهای مبهم شد. رم را ترک کرد و احتمالا به اسکندریه یا سوریه برگشت و ظاهرا در اواخر عمرش دوباره به مذهب گنوسی برگشت و رویه ای زاهدانه در پیش گرفت.
"او مرد بسیار سختگیری بود و با هر نوع تزئین برای زنان و رفاه و تجمل برای مردان مخالف بود "[2].
پس از بازگشت از رم دو کتاب نوشت. از تالیفات او یکی کتاب «در مقصود چهار» است که ترکیبی از چهار انجیل است که به طور پیوسته چهار انجیل را روایت می کند و برای چند قرن در سوریه رواج داشت و در قرن پنجم میلادی از بین رفت و دیگری «سخنی با یونانیان» است که در آن مشاجره ی تلخی با آموخته های یونانی دارد و در آن کیهان شناسی مسیحی را با الوهیت وحدت گرایانه ی مسیحی مقایسه می کند و برتری آن را بر خدایان یونانی نشان می دهد.

پی نوشت:
[1] - تاریخ فلسفه در قرون وسطی و رنسانس، دکتر محمد ایلخانی، ص 46
[2] - فلسفه در قرون وسطی، دکتر کریم مجتهدی، ص 12.

منابع:
1. http://tdi.blogfa.com