سلوکیان، یکی از دودمان‌های مهم هلنی‌تبار بودند که پس از مرگ اسکندر مقدونی در سال ۳۲۳ پیش از میلاد، بر بخش‌های زیادی از امپراتوری او مسلط شدند. سلوکیان در ابتدا توانستند بخش‌های زیادی از آسیای صغیر، سوریه، بین‌النهرین، ایران و هند را تحت کنترل خود درآورند، اما در قرن دوم پیش از میلاد، امپراتوری آنها به تدریج تضعیف شد و سرانجام در سال ۶۳ پیش از میلاد، توسط رومیان شکست خوردند.
تاریخچه
سلوکیان از سرداران اسکندر مقدونی بودند که پس از مرگ او، بر بخش‌های زیادی از امپراتوری او مسلط شدند. سلوکوس یکم، یکی از برجسته‌ترین سرداران اسکندر بود که پس از مرگ او، بر بخش‌های زیادی از آسیای صغیر، سوریه، بین‌النهرین و ایران مسلط شد. سلوکوس یکم در سال ۳۱۲ پیش از میلاد، خود را شاه خواند و پایه‌گذار دودمان سلوکیان شد.
سلوکیان در ابتدا توانستند بخش‌های زیادی از آسیای صغیر، سوریه، بین‌النهرین، ایران و هند را تحت کنترل خود درآورند. آنها در ایران، پایتخت خود را در شهر سلوکیه، در نزدیکی بغداد امروزی، بنا کردند. سلوکیان در ایران، سیاست‌های هلنی‌سازی را در پیش گرفتند و تلاش کردند تا فرهنگ و تمدن یونانی را در ایران گسترش دهند.
امپراتوری سلوکیان در قرن دوم پیش از میلاد، به تدریج تضعیف شد. این امر به دلایل مختلفی از جمله جنگ‌های داخلی، شورش‌های مردمی و حملات رومیان بود. در سال ۶۳ پیش از میلاد، رومیان در نبرد مکات، ارتش سلوکیان را شکست دادند و بخش‌های زیادی از امپراتوری سلوکیان را تصرف کردند.
فرمانروایان مهم
از جمله فرمانروایان مهم سلوکیان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سلوکوس یکم (۳۱۲-۲۸۱ پیش از میلاد)
آنتیوخوس یکم (۲۸۱-۲۶۱ پیش از میلاد)
آنتیوخوس دوم (۲۶۱-۲۴۶ پیش از میلاد)
سلوکوس دوم (۲۴۶-۲۲۵ پیش از میلاد)
آنتیوخوس سوم (۲۲۵-۱۸۷ پیش از میلاد)
سلوکوس سوم (۱۸۷-۱۸۷ پیش از میلاد)
آنتیوخوس چهارم (۱۷۵-۱۶۴ پیش از میلاد)
دمتریوس دوم (۱۶۴-۱۴۹ پیش از میلاد)
آنتیوخوس پنجم (۱۴۹-۱۲۹ پیش از میلاد)
آنتیوخوس ششم (۱۲۹-۱۴۵ پیش از میلاد)

میراث
سلوکیان تأثیر عمیقی بر تاریخ و فرهنگ ایران گذاشتند. آنها در ایران، سیاست‌های هلنی‌سازی را در پیش گرفتند و تلاش کردند تا فرهنگ و تمدن یونانی را در ایران گسترش دهند. این امر منجر به آمیختگی فرهنگ و تمدن ایران با فرهنگ و تمدن یونانی شد و پایه‌های فرهنگ و تمدن ساسانی را بنا نهاد.
علاوه بر این، سلوکیان در ایران، دستاوردهای مهمی در زمینه‌های مختلف از جمله معماری، هنر و علم داشتند. آنها در ایران، بناهای مهمی از جمله کاخ‌ها، معابد و شهرهای جدیدی بنا کردند. همچنین، در زمینه‌های هنر و علم، پیشرفت‌های قابل توجهی حاصل کردند.