شهرنشینی به عنوان یکی از مهم‌ترین پدیده‌های اجتماعی قرن بیستم و بیست و یکم، تغییرات گسترده‌ای را در زندگی افراد و روابط اجتماعی آنها ایجاد کرده است. این تغییرات می‌تواند بر اخلاق جامعه نیز تأثیرگذار باشد.
در جوامع روستایی، روابط اجتماعی مبتنی بر آشنایی و خویشاوندی است. افراد یکدیگر را می‌شناسند و از یکدیگر شناخت دارند. این امر باعث می‌شود که افراد نسبت به یکدیگر احساس مسئولیت بیشتری داشته باشند و رفتارهای خود را با هنجارهای اجتماعی سازگار کنند.
در جوامع شهری، روابط اجتماعی پیچیده‌تر و ناشناس‌تر است. افراد با افراد زیادی در ارتباط هستند که آنها را نمی‌شناسند. این امر باعث می‌شود که افراد نسبت به یکدیگر احساس مسئولیت کمتری داشته باشند و احتمال بروز رفتارهای هنجارشکن در آنها بیشتر شود.
علاوه بر این، شهرنشینی باعث افزایش رقابت و نابرابری اجتماعی می‌شود. این امر می‌تواند باعث افزایش استرس و خشونت در جامعه شود.
در نتیجه، می‌توان گفت که شتاب شهرنشینی در جوامع مختلف، باعث ایجاد چالش‌هایی برای اخلاق جامعه شده است. این چالش‌ها عبارتند از:

کاهش اعتماد اجتماعی

در جوامع روستایی، افراد نسبت به یکدیگر اعتماد بیشتری دارند. این امر به دلیل آشنایی و خویشاوندی افراد با یکدیگر است. اما در جوامع شهری، افراد با افراد زیادی در ارتباط هستند که آنها را نمی‌شناسند. این امر باعث می‌شود که افراد نسبت به یکدیگر اعتماد کمتری داشته باشند. کاهش اعتماد اجتماعی می‌تواند باعث افزایش رفتارهای هنجارشکن مانند سرقت، خشونت و کلاهبرداری شود.

افزایش رفتارهای هنجارشکن

در جوامع روستایی، افراد احساس می‌کنند که تحت نظارت جامعه هستند. این امر باعث می‌شود که افراد کمتر مرتکب رفتارهای هنجارشکن شوند. اما در جوامع شهری، افراد احساس می‌کنند که کمتر تحت نظارت جامعه هستند. این امر می‌تواند باعث افزایش رفتارهای هنجارشکن مانند آلودگی محیط زیست، تجاوز به حقوق دیگران و قانون‌شکنی شود.

افزایش خشونت و نابرابری

شهرنشینی باعث افزایش رقابت و نابرابری اجتماعی می‌شود. این امر می‌تواند باعث افزایش استرس و خشونت در جامعه شود. خشونت و نابرابری می‌تواند باعث کاهش کیفیت زندگی و افزایش آسیب‌های اجتماعی شود.
برای رفع چالش‌های اخلاقی ناشی از شتاب شهرنشینی، نیاز به برنامه‌ریزی و اقداماتی در زمینه‌های مختلف از جمله آموزش، فرهنگسازی و توسعه زیرساخت‌های اجتماعی است.
در ادامه به برخی از این اقدامات اشاره می‌کنیم:

آموزش اخلاق و ارزش‌های اجتماعی در مدارس و دانشگاه‌ها

آموزش اخلاق و ارزش‌های اجتماعی می‌تواند به افزایش آگاهی و حساسیت افراد نسبت به مسائل اخلاقی کمک کند.

فرهنگسازی در زمینه اهمیت اخلاق و مسئولیت اجتماعی

فرهنگسازی در زمینه اهمیت اخلاق و مسئولیت اجتماعی می‌تواند به تغییر نگرش افراد نسبت به مسائل اخلاقی کمک کند.

توسعه زیرساخت‌های اجتماعی مانند فضاهای عمومی، مراکز فرهنگی و تفریحی

توسعه زیرساخت‌های اجتماعی مانند فضاهای عمومی، مراکز فرهنگی و تفریحی می‌تواند به ایجاد روابط اجتماعی سالم‌تر و کاهش رفتارهای هنجارشکن کمک کند.

کاهش نابرابری‌های اجتماعی

کاهش نابرابری‌های اجتماعی می‌تواند به کاهش استرس و خشونت در جامعه کمک کند.
با انجام این اقدامات، می‌توان زمینه را برای شکل‌گیری اخلاقی متناسب با شتاب شهرنشینی فراهم کرد.
در پایان، می‌توان گفت که اخلاق جامعه متناسب با شتاب شهرنشینی باید بر پایه‌های زیر شکل بگیرد:

اعتماد اجتماعی

مسئولیت اجتماعی

تساوی و عدالت اجتماعی

رعایت حقوق دیگران

احترام به محیط زیست

با شکل‌گیری اخلاقی بر پایه‌های مذکور، می‌توان جامعه‌ای سالم‌تر و با کیفیت‌تر ایجاد کرد.